Анафилактичен шок е генерализирана алергиска реакција која се јавува речиси веднаш по директното внесување на алерген во крвта кај преосетливи и сензибилизирани лица.
Најчести примери на алергени кои предизвикуваат анафилактичен шок се инјектирање на пеницилин и убоди од пчела, стршлен или оса. Анафилактичен шок може да биде многу опасен бидејќи смртта може да дојде за само неколку минути.
Што предизвикува анафилактичен шок?
Овој тип на алергиска реакција е всушност максималната форма на тип 1, која создава акутни симптоми и има можен фатален исход доколку дојде до целосен развој на шок. Анафилактичен шок е алергиска реакција и синдром кој има различни симптоми кои се развиваат низ телото.
Анафилакса се јавува кај луѓе кои се специфично сензибилизирани на одредени алергени и преку внесување на алергени директно во крвта. Поради оваа причина, анафилактичките шокови најчесто се јавуваат по инјекција, убод од инсект и ингестија на некоја храна или лек.
На многу лекови, ќе можете да прочитате дека предизвикува анафилактичен шок како еден од несаканите ефекти, така што лековите исто така може да бидат причина за анафилакса. Најчести причини се пеницилин (1 на 5000), отрови од инсекти и радиоконтрастни средства.
Ова се други можни причини за анафилактичен шок:
– лекови како што се антибиотици и локални анестетици
– серуми
– отрови од разни инсекти (најчесто пчели, оси, стршлени и мравки)
– хормони како што се инсулин и естрадиол
– храна како јаткасти плодови, млеко, кикирики, риба, школки, киви и слично
– раствори кои се користат за време на имунотерапија
– ензими
Симптоми на анафилактичен шок
Кај оваа алергиска реакција, симптомите се појавуваат веднаш по воведувањето на алергенот директно во ткивото или орално. Најчестите реакции се појавуваат во рок од еден час по ингестија на алергени, каснувања од инсекти итн.
Во почетокот се појавуваат симптоми слични на другите алергиски реакции како што се чешање на кожата, пецкање на усните и јазикот, уртикарија и црвенило на кожата. Чест симптом е отекување на мукозните мембрани, јазикот, усните и грлото, што предизвикува отежнато дишење. Кога се јавува тежок анафилактичен шок, горниот респираторен тракт е попречен поради отекување на гркланот и околното ткиво. Може да се развие и стеснување на долните дишни патишта или бронхоконстрикција поради тесни бронхиоли. При анафилактичен шок доаѓа до интензивен пад на крвниот притисок, забрзано чукање на срцето и аритмија. Ако варењето или гастроинтестиналниот тракт се засегнати, може да се појават гадење, повраќање, болни грчеви и дијареа.
При анафилактичен шок, протокот на крв во мозокот се намалува, а потоа може да се појави чувство на немир, вртоглавица и несвестица.
Ова се најчестите симптоми на анафилактичен шок:
– чешање на кожата, уртикарија, црвенило
– отежнато дишење и голтање
– шмркање, чешање на очите
– повраќање, дијареа, гадење
– абдоминална болка, надуеност и грчеви
– забрзано чукање на срцето
– намалување на крвниот притисок
– неправилно и забрзано чукање на срцето
– чувство на немоќ, слабост
– морници и колика
– проширување на зеницата
– чувство на вознемиреност, страв, несвестица
– синкопа
– паѓање во кома
Горенаведените симптоми може да бидат повеќе или помалку интензивни кај преосетливите луѓе, но треба да обрнете внимание на секој од нив. Брзата реакција може да го спаси животот на алергично лице ако се појави анафилактичен шок.
Како да се реагира кога ќе се појави анафилактичен шок?
Има еден одговор – брзо. Луѓето кои знаат дека имаат преосетливост на одредени алергени кои можат да предизвикаат анафилактичен шок треба да носат комплети за самопомош со себе. Пациентите кои имаат зголемен ризик од повторување и појава на анафилакса треба да носат со себе комплети за самопомош EPI-PEN или ANA-KIT. Станува збор за комплети со шприцови со игла и адреналин за еднократна употреба и антихистамински таблети за џвакање.
Анафилактичен шок е многу опасен и може да се развие многу брзо, неочекувано и да предизвика смрт. Ако некое лице има преосетливост на некои алергени, треба да се информира за симптомите на анафилактичен шок за да може што поскоро да го препознае. Доколку се работи за шок предизвикан од употребата на лекот, треба веднаш да се прекине и на некој начин да се спречи неговата понатамошна апсорпција.
Во случај на шок, неопходно е да се следат сите витални функции, особено отчукувањата на срцето, дишењето и крвниот притисок. Продолжението на реакцијата мора да биде брзо патување до одделот за итни случаи.
Третманот се одвива во болница кога пациентот е ставен во лежечка положба со кренати нозе и му се дава терапија со кислород преку туба или маска. Се утврдува проодноста на дишните патишта и се дава инфузија на физиолошки раствор. На пациентот му се даваат адреналин и антихистаминици, а кортикостероидите може да ја одложат понатамошната анафилактична реакција доколку сè уште не се појавиле сериозни симптоми.
Пациентите треба да се следат во болница најмалку 24 часа по развивањето на анафилактичен шок.
