Европската унија ги воведе првите санкции против Русија во 2014 година, по анексијата на Крим, додека последен пат беа продолжени во 2024 година. Санкциите, меѓу другото, вклучуваат и замрзнување на имотот на поединци и субјекти, а се насочени кон рускиот финансиски, технолошки, трговски, енергетски и одбранбен сектор. Мерките се однесуваат на повеќе од 2.200 санкционирани физички и субјекти.
Според проценките на Светска банка, за обнова на Украина во следната деценија ќе бидат потребни 486 милијарди долари. По руската инвазија на Украина, ЕУ и земјите од Г7 замрзнаа околу 300 милијарди евра средства од руската централна банка, кои може да се искористат за исплата на репарации. Две третини од руските фондови се лоцирани во ЕУ, а поголемиот дел од средствата се наоѓаат во Euroclear, централниот регистар на хартии од вредност на Белгија. Досега само даноците на имот се наменети за наменски фонд за Украина со кој управува белгиската влада, пишува Demostat.
Првичниот предлог на САД, Велика Британија и Канада беше целосно да се запленат руските средства. Иако лидерите на ЕУ одлучија да користат само камати од замрзнатите руски средства, според Гласот на Америка, Вашингтон годинава донесе закон што му дозволува да ги заплени руските девизни резерви во САД за да финансира оружје за Украина. Овие одлуки претставуваат друга форма на притисок врз Русија со обидот да ја ослабне нејзината воена способност.
На 12 февруари 2024 година, Европската унија објави дека го усвоила Законот за распределба на вонредна добивка од замрзнатите средства на Руската централна банка. Тоа беше првиот чекор кон спроведување на целта на ЕУ за користење на тие пари за финансирање на обновата на Украина. Во соопштението на Советот на ЕУ се наведува дека Законот поставува јасни правила за субјектите кои располагаат со руски имот. Според проценките на ЕУ, околу 15 милијарди евра од овие средства би можеле да бидат доделени за Украина во следните четири години. Овој закон го регулира правниот статус на приходите остварени во врска со поседувањето на руски недвижен имот и „поставува јасни правила за субјектите што ги поседуваат“, се додава во соопштението.
На состанокот на министрите за надворешни работи на ЕУ, на 24 јуни годинава, во Луксембург, овој план беше конкретизиран. Одлучено е Украина да има 1,4 милијарди евра извонреден профит во наредниот месец и уште една милијарда евра до крајот на годината. Средствата ќе бидат искористени за зајакнување на одбранбената способност на Украина, која вклучува не само набавка на муниција и опрема за противвоздушна одбрана, туку и поддршка за украинската индустрија.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен рече дека „не може да има посилен симбол и поголема корист од тие пари отколку Украина и цела Европа да се направат побезбедно место за живеење“.
Високиот претставник на Европската унија за надворешна политика и безбедност, Жозеп Борел, најави дека ќе претстави предлог со кој 90 отсто од приходите од замрзнатите руски средства во Европа ќе се префрлат на Европскиот мировен фонд (ЕПФ), преку кој оружјето ќе да се купи за Украина. Исто така, ќе предложи преостанатите 10 отсто да бидат префрлени во буџетот на ЕУ, а потоа во новоформираниот Фонд за помош на Украина (УАФ), кој ќе се користи за зајакнување на капацитетот на одбранбената индустрија на Украина.
„Планот на ЕУ за итно користење на профитот од замрзнатите руски средства е одвоен од одлуката на лидерите на Г7 овој месец да користат идни средства за финансирање заеми од 50 милијарди долари во Украина“, додаде Борел.
И покрај прогнозите дека украинската економија нема да преживее ниту неколку месеци од војната, по повеќе од две години Украинците успеваат да одржат релативно стабилен живот, и покрај уништувањето во огромни размери. По речиси секојдневното уништување на згради, болници, училишта, енергетска и патна инфраструктура, блокирање на коридорот за извоз на храна на Црното Море, според прогнозите на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), украинската економија ќе порасне за 3,2 отсто оваа година, а следната година 6,5 отсто.
Во овие услови, Украина е невозможно самостојно да финансира сè, од воено оружје до социјални бенефиции и пензии, па затоа во голема мера се потпира на странска помош, пред се од Европската унија и САД.
Европската унија ќе започне нов механизам за поддршка за периодот од 2024-2027 година. години за закрепнување, реконструкција и модернизација. Инструментот за Украина ќе и овозможи на ЕУ да и обезбеди на Украина стабилна и предвидлива финансиска поддршка во износ до 50 милијарди евра во тој период. Овие средства ќе бидат искористени и за неопходните реформи потребни за исполнување на стандардите на ЕУ, бидејќи преговорите за членство со Украина беа официјално отворени на 25 јуни оваа година.
Според соопштението на Европската комисија, „Повоената обнова на Украина ќе бара голема меѓународна финансиска помош“. ЕУ веќе значително придонесува за зајакнување на отпорноста на земјата, но на среден и долг рок ќе биде потребна поголема поддршка: повторно поставувајќи ги темелите за слободна и просперитетна земја, која ќе биде усогласена со европските вредности и добро интегрирана во европската и светската економија, но и да го помогне нејзиниот европски пат“. Тие додаваат и дека „со оглед на тоа што руската агресија сè уште трае, не ги знаеме вкупните потреби за обнова на Украина“. Но, важно е сега да се дојде до основните елементи на тоа меѓународно претпријатие“.
Од почетокот на руската агресија во рамките на Тим Европа, Европската унија стави на располагање 99 милијарди евра финансиска, хуманитарна, итна, буџетска и воена помош.
