Упатството на НАТО за трошење два отсто од БДП за одбрана ќе го постигнат 23 членки оваа година, се вели во најновиот извештај објавен од страна на алијансата во понеделникот. Каде е Словенија?
Рекордните 23 земји-членки кои го исполнија упатството за трошење од 2% претставува значително зголемување од февруарскиот извештај, кога проекциите покажаа дека 18 земји-членки ќе ја исполнат целта.
САД како најсилна членка на Северноатлантската алијанса ќе потрошат околу 967 милијарди долари или 3,38 отсто од БДП, а во релативна потрошувачка ги претекнуваат и Естонија со 3,43 отсто и Полска со 4,12 отсто. Првиот ќе одвои 1,43 милијарди долари за одбрана, а вториот 35 милијарди долари.
Словенија по опашката
Хрватска, Португалија, Италија, Канада, Белгија, Луксембург, Словенија и Шпанија не се очекува да ги исполнат насоките оваа година. Со 1,29 отсто Словенија затоа го дели претпоследното место на листата со Луксембург, само Шпанија има помали проектирани воени трошоци.
Вкупната потрошувачка на сите земји-членки расте со скокови и граници, што е добра вест и за Европа и за САД, изјави генералниот секретар на Федерацијата Јенс Столтенберг за време на неговата посета на Вашингтон во понеделникот.
„Во последните две години, повеќе од две третини од европските одбранбени набавки беа направени со американски компании. Тоа значи повеќе од 140 милијарди долари договори со американски одбранбени компании“, додаде Столтенберг, пренесе германската новинска агенција dpa.
Сојузниците поставија насоки за целта од два проценти пред речиси две децении. Во 2014 година, на самитот во Велс, тие и официјално поставија цел да достигнат два отсто од БДП во трошоците за одбрана во 2024 година. Оваа цел инаку не е обврзувачка и не се предвидени санкции за земјите кои нема да ја постигнат.
Пред само десет години, само три земји-членки – САД, Обединетото Кралство и Грција – постигнаа такви трошоци.
Во тоа време, Словенија издвојуваше помалку од еден процент од БДП за одбраната, а потрошувачката значително скокна по 2020 година. Целта на земјата е да достигне два проценти од БДП за одбраната најдоцна до 2030 година, врз основа на резолуцијата за долгорочната програма за развој и опремување на словенечките вооружени сили.
Бајден и Столтенберг за Украина и како ќе го „измамат“ Трамп
Американскиот претседател Џо Бајден во понеделникот беше домаќин на Столтенберг, со кого, покрај одбранбените обврски, разговараше и за подготовките за самитот на алијансата во Вашингтон во јули и за продолжување на помошта за Украина. Јенс упати предупредување до Кина дека ќе се соочи со последици доколку продолжи да ја поддржува Русија.
„Кина го поттикнува најголемиот вооружен конфликт во Европа од Втората светска војна и во исто време сака да одржува добри односи со Западот. Пекинг не може да ги има и двете. Во одреден момент, сојузниците ќе треба да ја платат сметката. Мора да има последици“, рече Столтенберг.
Според Столтенберг, посетата на рускиот претседател Владимир Путин на Северна Кореја, која ја снабдува Русија со оружје, е доказ за зависноста на Русија од авторитарни лидери.
По изборите во САД во ноември, ќе биде јасно дали најважната членка на НАТО повторно ќе има претседател кој не е ентузијаст да продолжи да и помага на Украина и предвидува дека брзо ќе ја заврши војната нудејќи ѝ на Русија дел од украинската територија.
Алијансата има за цел да ја спречи оваа закана, а лидерите ќе ги потврдат обврските на самитот за воена помош во вредност од најмалку 40 милијарди евра за Украина, додека трае војната. Ова финансирање треба да обезбеди дека Доналд Трамп не може да ги изневери Украина и Европа доколку се врати во Белата куќа.
Иако Столтенберг не го критикуваше Трамп, тој предупреди на штетата предизвикана од доцнењето на одобрувањето на американската помош поради поддржувачите на Трамп во Конгресот.
Столтенберг денеска ќе се сретне и со американскиот државен секретар Антони Блинкен и ќе го посети Сенатот, во среда ќе отпатува за Канада на средба со премиерот Џастин Трудо, а оттаму во четврток ќе се врати во Вашингтон на разговори со американската национална безбедност. Советникот Џејк Саливан.
По повод 75-годишнината, самитот на алијансата ќе се одржи од 9 до 11 јули во Вашингтон, а на него ќе присуствуваат лидерите на 32 земји-членки на НАТО, како и лидерите на Австралија, Јапонија, Нов Зеланд и Јужна Кореја.
