По победата на исламистичките бунтовници во Сирија, Русија се обидува да го реши прашањето за своите воени бази во таа земја. Поморската база во Тартус е особено важна, пишува DW.
Дали Русија по победата на исламистичките бунтовници во Сирија и бегството на претседателот Башар ал Асад ќе ги загуби двете воени упоришта во таа земја? Прашањето останува отворено, а одговорот се уште не е на повидок. Портпаролот на рускиот претседател Дмитриј Песков изјави дека е „прерано“ да се зборува за тоа.
Руските медиуми објавија дека исламистите кои ја презедоа власта во Сирија, предводени од групата Хајат Тахрир ал Шам (ХТС) и дадоа на Москва гаранции за безбедноста на воените бази. Нема потврда од други извори. Русија оперира со две бази во Сирија – поморската база Тартус на Средоземното Море, која е наследство на Советскиот Сојуз, и воениот аеродром Хмејмим, основан во 2015 година.
„Во моментов, транспортните авиони можат да се видат како работат во Хмејмим, но не до степен што би укажал на целосна евакуација“, вели Густав Гресел, поранешен експерт во Европскиот совет за надворешни односи (ЕЦФР). Руските бродови моментално се во Средоземното Море „на маневри“, но недалеку од Тартус.
„Верувам дека Русија зад сцената преговара за задржување на базите во Сирија“, изјави Гресел за ДВ. „Да ги оставија, евакуацијата веќе ќе беше во тек.
Поважна е поморската база во Тартус
Австрискиот воен историчар и полковник Маркус Рајснер смета дека поморската база во Тартус е „стратешки поважна“ за Русија бидејќи овозможува „распоредување на сили во Медитеранот“. Воздухопловната база Хмејмим и беше потребна на Москва за поддршка на режимот на Асад против бунтовниците. „Но, сега нема потреба од тоа“, објаснува Рајснер.
Британскиот политиколог Марк Галеоти, автор на книгата Путинови војни, смета дека двете бази се „многу важни за руските активности во Медитеранот и Африка“. „Интересно е колку брзо се обидоа да постигнат договор со ХТС“, додаде Галеоти. Неодамна, рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров ја нарече таа група „терористи“, но минатиот викенд Москва почна да ги нарекува „бунтовници“. Галеоти забележува дека тонот на Москва кон исламистите во Сирија стана „многу помек“, дури и пред падот на Асад.
Што може Москва да им понуди на бунтовниците?
„Русија веројатно се надева на договор со ХТС“, вели Галеоти. Но, што може да понуди Москва? Бунтовниците, иако имаат поддршка од Турција, „не сакаат да бидат турски пиони“ и им требаат сојузници и односи со други земји, смета тој. Русија може да игра важна улога овде. „Русите се прилично цинични и прагматични, што му дава можност на ХТС да ја диверзифицира својата зависност од Анкара“, додава британскиот експерт. Тој потсетува и дека Русија не е присутна во Сирија само воено, туку има и блиски економски врски.
Бурџу Озчелик, експерт за Блискиот Исток во британскиот институт РУСИ, не верува дека сириските бунтовници брзо ќе ги исполнат руските желби. „Многу е сомнително дека ХТС ќе брза да биде сфатена како сојузник на Владимир Путин или ќе даде зелено светло за долгорочно руско воено присуство на сирискиот брег на Средоземното Море“, оценува Озчелик. „Посебно ако се земе предвид фактот дека Асад доби азил на руска територија. Озчелик предвидува долги преговори во кои регионалните актери, Русија и Иран, „ќе се обидат да ја прилагодат својата надворешна политика кон Сирија“.
Каде ќе оди руската војска од Сирија?
Ако руската армија навистина ја напушти Сирија, дури и постепено, каде би можела да оди? „Тие немаат добри опции“, вели Марк Галеоти. Според него, Сирија за време на Асад била многу зависна од Москва и нема слично место во регионот.
Меѓу можните опции најчесто се споменува Либија, каде Русија одржува контакти со генералот Калифа Хафтар. На негова страна се бореа руски платеници од групата Вагнер. Западните медиуми објавија за наводната намера на Русија да формира поморска база во Либија, која би можела да биде во Тобрук, шпекулира Маркус Рајснер.
Марк Галеоти смета дека оваа опција нема брзо да се реализира бидејќи таму нема инфраструктура. Истото важи и за Судан, со кој Москва со години преговара за поморска база на Црвеното Море. „Каде и да одат – Либија, Мали, Судан – нема да имаат услови како во Сирија“, вели експертот.
Ограничени ефекти врз војната во Украина
Исто така, се поставува прашањето: ако Русија ги повлече своите трупи од Сирија, што значи тоа за руската војна против Украина? „Ако сакаме да бидеме искрени, ефектите се занемарливи“, смета Галеоти. Според него, бројот на војници кои Москва може да ги префрли од Сирија на украинскиот фронт е незначителен.
А Густав Гресел тврди: „Добрите вести за Украина (од Сирија) се ограничени“. руски ИЈА нема способност и желба да отвори втор фронт додека води сеопфатна војна против Украина. „Украина нема да почувствува опиплива корист од слабеењето на Иран поради израелските напади“, смета експертот. Единствената конкретна позитивна последица за Киев може да биде „дека некои луѓе на Запад стануваат похрабри“ и дека „слабоста на Путин остава впечаток на Трамп“, заклучува Гресел. Но и тоа останува отворено прашање за него.
