Групацијата Вагнер е активна и во Африка, вклучително и во Судан. И не се работи само за „услугите“ што ги даваат Вагнерците како платеници. Како функционира „Вагнеровиот систем“? Што сепак прави оваа група блиска до Кремљ во Африка?
Во почетокот обично се шират само гласини за нивното присуство, а подоцна тоа станува јавна тајна. Илјадници членови на платеничката група Вагнер се активни во неколку африкански земји. Во Централноафриканската Република, на пример, според рускиот амбасадор, 1.890 „руски инструктори“ ги поддржуваат владините трупи во граѓанската војна. До 1.200 платеници Вагнер се активни во Либија, борејќи се на страната на бунтовничкиот водач Калифа Хафтар. Во Мали, проруската и антизападната воена хунта, според извештаите на набљудувачите, донела во таа земја неколку стотици вагнерци, кои се обвинети за сериозно кршење на човековите права.
Експертите тврдат дека присуството на групата Вагнер во Африка има многу посериозни димензии од веќе споменатите. „Вагнер со текот на времето се трансформираше од давател на воени услуги во мрежа на компании кои се активни во различни африкански земји“, изјави за ДВ германскиот аналитичар Јулијан Радемаер на овогодинешната конференција во Минхен. „Тие делуваат во сивата зона помеѓу повеќе или помалку нелегални активности и со тоа добро го покриваат целиот спектар.
Руското влијание во Африка
Радемејер работи за граѓанската мрежа „Глобална иницијатива против транснационалниот организиран криминал (GIATOC), а со своите колеги објави извештај за Вагнер во Африка. „Во тој извештај доаѓаме до заклучок дека групата Вагнер денес е највлијателниот руски актер во Африка и дека нивните активности, односно активностите на компаниите кои припаѓаат на Вагнер, кои тие ги кријат, имаат лошо влијание врз африканскиот континент“.
Платениците на Вагнер одамна се присутни во Судан и тоа во поголем број. Уште за време на владеењето на диктаторот Омар ал Башир, руската компанија „М-Инвест“ добивала концесии за користење на рудниците за злато. Таа компанија веројатно ја контролира газдата на Вагнер, Јевгениј Пригожин. Семејството Вагнер е задолжено и за обезбедување на рудниците за злато на М-Инвест во Судан.
Ал Башир се сретна со Путин во Сочи во 2017 година и по тој повод беше најавен почеток на „нова фаза“ на билатерална соработка. Тој потоа му вети на рускиот претседател дека Судан може да ја игра улогата на „клучна земја“ за руските амбиции во Африка, а за возврат доби ветување од Путин дека Москва и воено ќе го поддржи неговиот режим. Сепак, ниту тоа не можеше да го спречи неговото соборување во април 2019 година.
И додека властите во Судан се обидуваат да воспостават уставен и правен поредок, членовите на Вагнер се уште се присутни во таа земја. Во меѓувреме дури успеаја да го зголемат своето влијание врз суданската армија. Имено, воената влада по секоја цена сака да ја задржи контролата над Судан и очигледно може да смета на дарежливата помош на руските платеници. За возврат, Кремљ добива пристап до користење на профитабилни природни ресурси, како што се споменатите рудници за злато.
Набљудувачите во различни медиуми нагласуваат дека примарна цел на Русија е контролата врз вредните суровини со кои располага таа африканска земја: освен златото, тоа се манган и силициум. Тамошните наоѓалишта на ураниум се исто така од посебно значење за Русија.
Руски „инструмент“ во Африка
Русија сака да го зголеми своето влијание во Африка. Групата Вагнер е веројатно еден од инструментите за постигнување на таа цел, исто како државните посети на шефот на руската дипломатија Сергеј Лавров на африканските земји, но и воената соработка и трговијата со оружје, а делумно и бесплатната испорака на храна или ѓубрива. . Очигледно во знак на благодарност за сето тоа, при минатонеделното гласање на Резолуцијата на Обединетите нации за војната за агресија во Украина, беа регистрирани 15 воздржани од африканските земји. А Еритреја и Мали со своето „не“ уште појасно застанаа на страната на Русија.
Групата, која наводно го носи името на германскиот композитор Ричард Вагнер, е основана во 2014 година од претприемачот лојален на Путин, Евгениј Пригожин. Оттогаш, Вагнер се етаблира како незаменлив приватен актер кој ги застапува руските интереси. Пригожин неодамна за првпат јавно кажа дека стои и зад фабриката за тролови на Агенцијата за истражување на Интернет, која е активна на социјалните мрежи, особено на Запад, со цел да шири дезинформации во корист на Русија. Во извештајот на GIATOC за активностите на Вагнер, може да се прочитаат и за кампањи чија цел е да се влијае врз ставовите на африканското население.
Танјуг/АП Фото/Килаје Батионо, датотека
Кремљ ја користи групата Вагнер како „инструмент на дипломатијата во Африка“ – така го нарекува еден претставник на истражувачкиот колектив „Сите очи кон Вагнер“ во интервју за ДВ. Оваа група експерти ги анализира активностите на Вагнер низ светот. Идентитетот на претставникот на тој колектив и е познат на редакцијата на ДВ, а за да се заштити го користи псевдонимот „Габријел“.
Габријел вели дека платениците на лице место поседуваат и фирми ќерки: „Приватните воени компании се забранети во Русија, но на некој начин е дозволено приватните руски воени компании да работат надвор од Русија.“ Покрај тоа, додава тој, „Кремљ секој пат издава дозвола со цел брендот Vagner да ги прошири своите активности останете во Африка“.
Злато, дрво, рудници…
Марка Вагнер, судејќи според меѓународните истражувања, е активна и во оние области кои немаат врска со безбедносни прашања. Во јули, колективот „Сите очи на Вагнер“, заедно со уште единаесет европски партнерски медиумски куќи, објавија дека групата Вагнер заработува многу пари од скапите тропски дрвја од Централноафриканската Република. Според извештајот, владата во Банги ѝ дала на една од фирмите-ќерки на Вагнер концесија за неограничена сеча на површина од 187.000 хектари.
Слично е и во случајот со централноафриканскиот рудник за злато Ндасима. И таму, судејќи според информациите од гореспоменатиот извештај, земена е концесија од канадска рударска компанија, која потоа и е доделена на компанија од Мадагаскар, која се споменува и во извештајот GIATOC, во кој е прогласена за ќерка-фирма на Вагнер. . Истражувањето на парискиот магазин на англиски јазик „The Africa Report“ покажа дека мрежата на Вагнер увезувала тешка механизација за мини преку камерунското поморско пристаниште Дуала.
Во меѓувреме, се тврди дека секоја недела се организираат три колони товарни возила од Банги до Дуала за транспорт на суровини. Конвоите, како што се тврди, ги обезбедуваат членови на групата Вагнер опремени со тешко оружје.
Руси, „владетели“ во сите лукративни области
Во Централноафриканската Република, групата Вагнер се чини дека продолжува да ги диверзифицира своите операции. Групата се обиде да ја „избрка“ француската фабрика за шеќер SUCAF од пазарот, вели Џозеф Бендунга, шеф на опозициската партија MDREC. Во интервју за ДВ тој дава уште еден пример: „Тие се обидуваат да ја обвинат француската пиварница Кастел дека поддржува и финансира терористи. Русите се владетели во сите области кои носат пари, вклучувајќи ги царините и даноците“.
Од ова би можела да профитира First Industrial Company, која произведува пиво и алкохолни пијалоци во Банги. Судејќи според изјавите на GIATOC, компанијата е регистрирана на руски бизнисмен чие име често се споменува во извештаите за работењето на групацијата Vagner.
Русија не ја негира поврзаноста со компанијата „Прва индустриска компанија“. Портпаролот на руската амбасада во Банги изјави за ДВ: „Добро оди, бидејќи пијалоците направени според руски рецепти се многу популарни во Централноафриканската Република.“ Тој исто така додава дека намерата е да се популаризира руската култура меѓу населението на Централна Африканска Република, а во исто време да заработат пари. „Приватен инвеститор може да прави што сака“, вели портпаролот на амбасадата, „тоа е законот на слободниот пазар“.
Нови планови во Африка?
Се чини дека економските активности на мрежата Вагнер во Африка се интензивираат – и покрај фактот што платениците на групата отворено се борат на страната на Русија во војната против Украина. „Во некои случаи, бројни платеници се повлечени да се борат во Украина, додека други остануваат на своите места“, изјави за ДВ аналитичарот на GIATOC, Радемејер. „Нема индикации дека војната во Украина може да доведе до повлекување на платениците на Вагнер од Африка.
Сосема спротивно: пред неколку дена, во пресрет на првата годишнина од почетокот на војната на 24 февруари, весникот „Волстрит журнал“ објави, повикувајќи се на извори во американските тајни служби, дека фрау Вагнер планира државен удар. во Чад, заедно со локалните бунтовници.
Радемајер се плаши „дека Вагнер ќе има нови метастази во Африка“ и дека „ќе продолжи да расте, сè додека нема интервенција против ова влијание“. Во овој контекст, Европа и нејзините партнери би морале многу подобро да соработуваат со Африка“.
