Најпознат подтип на оваа фобија е стравот од нова храна, кој најчесто се јавува кај децата од предучилишна возраст.
Во денешниот свет кој брзо се менува, поединците може да покажат различни модели на однесување и реакции. Еден таков феномен е неофобијата, која се однесува на екстремен страв или аверзија кон нови или непознати работи. Оваа фобија може да влијае на способноста на лицето да се прилагоди, истражува и искусува нови можности, со што личноста е многу ограничена во животот.
Симптоми на неофобија
Овој тип на страв варира од благ до тежок. Тоа првенствено може да се однесува на одредени работи како страв од нова храна или нови места.
Како и со секоја друга фобија, нефобијата може да предизвика непријатни физички симптоми кои вклучуваат:
– губење здив
– вртоглавица
– зголемен пулс
– гадење
– треперење
Покрај физичките симптоми, може да се појават и психолошки симптоми како што се чувство на вознемиреност, нереалност или страв од смрт.
Физичките и психолошките реакции што луѓето ги доживуваат кога се соочуваат со нови работи придонесуваат за знаци на однесување на фобија, која обично вклучува избегнување нови искуства. Дополнително, нефобијата може да доведе до зголемено ниво на анксиозност или стрес кога ќе се соочите со непознати ситуации. Овој емоционален стрес може да се манифестира како нервоза или паника.
Неофобичните поединци имаат тенденција многу да се потпираат на воспоставените рутини и познати средини. Секое нарушување во нивната рутина може да предизвика чувство на непријатност.
Причини за неофобија
Според некои експерти, нефобијата не се смета за фобија, но на лицето може да му се дијагностицира специфична фобија. За да бидат дијагностицирани, горенаведените симптоми мора да бидат животно ограничувачки, да траат шест месеци или подолго и не можат подобро да се објаснат со друго ментално нарушување како што се агорафобија или панично растројство.
Неофобијата може да биде резултат на повеќе различни фактори:
1. Еволутивно наследство
Неофобијата може да има еволутивни корени како механизам за преживување. Луѓето порано мораа да бидат внимателни со непозната храна и околина за да избегнат потенцијални опасности и закани.
2. Искуства од детството
Негативните искуства од детството како траума или тежок стрес може да придонесат за развој на неофобични тенденции. Овие искуства можат да создадат длабоко вкоренет страв од непознатото.
3. Општествено влијание
Набљудувањето на страшните или негативните реакции на другите на новите искуства, исто така, може да влијае на перцепцијата на поединецот и да ги зголеми нивните сопствени неофобични тенденции. Ова може да се случи во семејства, врснички групи или културни контексти.
4. Карактеристики на личноста
Одредени особини на личноста, како што се високи нивоа на анксиозност или склоност кон стабилност, може да ги предиспонираат поединците за неофобија. Овие особини можат да ги направат поотпорни на промени и помалку склони да прифаќаат нови работи.
Како да се ослободите од неофобија?
Благиот страв од нови работи веројатно нема да предизвика големи проблеми во вашиот живот. Ова може да значи дека правите предвидливи избори или пак паѓате во истите рутини. Секако, во одреден момент може да ви биде досадно, но можете да го надминете тоа чувство со тоа што ќе вложите свесен напор да излезете од зоната на удобност одвреме-навреме.
Започнете малку: Постепеното изложување на нови работи во мали дози може да ви помогне да се навикнете на нови искуства.
Опуштете се: Користењето стратегии за релаксација може да биде корисно кога се справувате со симптоми на страв и анксиозност. Длабокото дишење е еден пристап кој се покажал како особено ефикасен во справувањето со анксиозноста.
Одвлечете го вниманието: Кога ќе се соочите со нешто непознато, барајте начини да го окупирате вашето внимание без да се фокусирате на изворот или симптомите на вашиот страв.
Секако, доколку забележавте дека стравот ви го обзеде животот, време е да побарате стручна помош од психолог или психијатар. Когнитивно-бихејвиоралната терапија е првиот пристап за третман на специфични фобии како што е нефобијата. Се фокусира на менување на шемите на негативни мисли што може да доведат до страшно и избегнувачко однесување. Наместо да се плашите од нови работи или искуства, потрудете се да почнете да ги доживувате овие мисли како исчекување или возбуда.
Неофобија со храна
Еден од најчестите подтипови на оваа фобија е неофобија со храна, или страв од непозната храна. Најчесто се јавува кај децата и лесно може да се помеша со пребирливо јадење.
Но, потребно е да се запраша колку трае нефобијата кај детето и дали тоа во голема мера влијае на неговиот живот и нормалното функционирање.
Неофобија на храна обично се јавува кај деца од предучилишна возраст – од две до пет години. Постои голема веројатност децата на таа возраст да одбијат и нова и позната храна, како онаа што ја јаделе како бебиња.
Некои од можните причини за неофобија храна кај децата се:
– претпочитање на детето за слатки или солени вкусови
– сензорен аспект на храната (на пример, непријатност поради чувството на каша во устата)
– родителски притисок во однос на хранењето
– поврзување на храната со некое негативно искуство
– влијанието на родителите врз навиките во исхраната на детето
Нефобијата со храна може да биде блага или тешка. Ако вашето дете слабее или мислите дека е неухрането, важно е веднаш да се јавите на лекар. Обрнете внимание ако вашето дете јаде помалку од 30 намирници, не јаде цела група на храна (како зеленчук) и престане да јаде одредена храна.
Неофобијата може да биде само моментална фаза во развојот на детето, па затоа е важно да продолжите да му нудите нова храна, да го поттикнувате да јаде и да не реагира нервозно и луто доколку одбие некоја храна.
