Иако на Балканот не е широко распространет, експертите се загрижени за новата, опасна и лесно достапна дрога фентанил, која одзема многу животи ширум светот, а дури и само едно консумирање може да доведе до зависност, па дури и смрт.
Поради високата моќност на фентанил, изложеноста на многу мали количини може да биде опасна по живот, што го зголемува ризикот за корисниците, но исто така и за полицијата и секој кој ненамерно може да дојде во контакт со лекот или со површини каде што остануваат остатоци, предупредуваат од началникот на криминалистичката полиција, Антонио Геровац.
Смртоносни два до три милиграми
Дрогата, која стана позната на пошироката јавност откако ја предизвика смртта на музичките ѕвезди Принс и Том Пети, како и на голем број зависници на улиците на САД и Канада, е смртоносна во доза од само два до три милиграми. , што е еквивалент на соли од пет до седум зрна.
Тоа е исклучително силен синтетички опиоиден аналгетик, сличен по ефект на морфинот, но околу сто пати посилен. Како лек, повеќе од 40 години се препишува за ублажување на силна болка во тешки фази на малигно заболување.
Опасноста е што е многу тешко да се дозира. Дилерите знаат да го помешаат со хероин, но и со кокаин, а малите количества фентанил можат да нанесат голема штета, вели помошникот директор на ХЗЈЗ за сузбивање на злоупотребата на дрога Жељко Петковиќ.
Дека се работи за сериозен проблем говори податокот дека во САД, каде црниот пазар поплавен во последните десет години, годишно умираат околу 100.000 луѓе од фентанил.
„Фентанилот, кој е појак, поевтин и полесен за шверц, го замени хероинот на улица. Само 20 килограми фентанил може да замени еден тон хероин, па иако е евтин, носи поголем профит и не мора да се носи од Авганистан“, објаснува Петковиќ.
За нелегално производство на фентанил и неговите аналози потребни се само соодветни хемикалии. Нелегалното производство првпат започнало во Мексико во периодот од 2000 до 2005 година, а денес се произведува и во САД, открива Петковиќ.
Набавките најчесто се преку Интернет
Геровац вели дека примарен извор на фентанил и неговите аналози се азиските земји, каде што се произведува не само во нелегални лаборатории, туку и од големи фармацевтски компании.
Зависниците, од друга страна, најчесто го купуваат преку Интернет, а купувањето е релативно едноставно и често не бара навлегување во побезбедни и поанонимни аспекти на интернетот, како што е даркнет, вели Геровац.
Поради оваа причина, Хрватска и сите земји каде што не е широко присутна, смета тој, мора да бидат свесни за опасностите од оваа дрога, бидејќи за кратко време може да се доведат во ситуација, како што е Естонија, каде што имаат повисока број на смртни случаи од фентанил.
„Доволно е одреден број луѓе да нарачаат фентанил преку Интернет, кој поради непрофесионално ракување, особено од страна на деца и малолетници, ќе доведе до труење и смрт поради откажување на белите дробови со вдишување прашина од отворен поштенски плик“, предупредува Геровац. .
Поради токсичноста на фентанил во мали количини, додава тој, нелегалното производство веројатно ќе се смета за помалку атрактивна опција од онлајн набавката, особено затоа што производството бара посебна опрема за ограничување на изложеноста на фентанил.
Најбрзо се шири кај зависниците без терапија за замена
Иако ситуацијата во Европа во однос на фентанил не е толку загрижувачка како во САД, според Петковиќ, оваа дрога почнала илегално да се синтетизира на северот на Европа пред седум години во земјите каде што имало недостиг на хероин, а најмногу имала Естонија. проблеми со предозирање.
„Хрватска засега нема проблем со фентанилот бидејќи има добар систем на грижа за зависниците од опијати кои имаат пристап до супституциона терапија“, вели Петковиќ, посочувајќи дека тој најмногу се шири кај зависниците од хероин без соодветна супституциона терапија.
Сепак, тој нагласува дека треба да се грижиме за зголемување на бројот на смртни случаи од предозирање со дрога во светот.
Налоксон, неодамна достапен и во форма на назален спреј, се користи како итен лек во случај на предозирање со опиоиди како фентанил, хероин и морфин.
Министерството за здравство и ХЗЈЗ формираа работна група која ја разгледува можноста оваа дрога да ја достави до зависниците и нивните семејства бидејќи може да спречи смрт од предозирање пред доаѓањето на итната помош, нагласува Петковиќ.
