Пандемијата на Ковид ќе изгледа незначително во споредба со она со што се соочува човештвото поради зголемениот број на супербактерии отпорни на лекови, предупреди проф. Сали Дејвис, специјален пратеник на ОК за антимикробна отпорност (AMR). Оваа угледна научничка пред две години го изгубила својот кум поради инфекција која не можела да се лекува
Сега Дејвис предупредува што би можело да се случи доколку светот не се справи со проблемот во следната деценија, посочувајќи дека прашањето е „поакутно“ од климатските промени.
Инфекциите отпорни на лекови веќе убиваат најмалку 1,2 милиони луѓе годишно. „Се чини дека има многу луѓе со неизлечиви инфекции. Ќе мораме да ги изолираме оние кои не може да се излечат за да не ги заразиме нашите семејства и заедници“, рече Дејвис, која е првата жена шеф на колеџот Тринити во Кембриџ, пишува Гардијан.
АМР значи дека некои инфекции предизвикани од бактерии, вируси, габи и паразити повеќе не можат да се лекуваат со достапни лекови. Изложеноста на нив им овозможува да развијат отпорност, а прекумерната употреба на лекови како што се антибиотиците го забрзува овој процес. Широкиот отпор би го направил голем дел од модерната медицина премногу ризичен, влијаејќи на раѓањата со царски рез, интервенциите на ракот, трансплантацијата на органи…
Минатата недела, ОК објави национален акционен план за АМР, со обврски за намалување на употребата на антимикробни средства кај луѓето и животните, зајакнување на надзорот на инфекциите отпорни на лекови и охрабрување на индустријата да развива нови лекови и вакцини. Министерката за здравство Марија Колфилд рече дека меѓународната соработка и подготвеноста за глобалните здравствени предизвици добиле „невидено ниво на важност“.
Дејвис предупредува на овој проблем повеќе од една деценија, но уште повеќе откако почина нејзината кума, 38-годишната Емили Хојл. Таа имаше цистична фиброза и две трансплантации на бели дробови пред да се зарази со Mycobacterium abscessus отпорен на лекови. Лекарите пробале сè, рече Дејвис, додавајќи дека шест месеци пред нејзината смрт било познато дека Емили најверојатно ќе умре од тоа.
„Имаше многу убава смрт – беше многу достоинствена, се смееше, се шегуваше, ја олеснуваше ситуацијата на нејзиниот сопруг, семејството, на сите нас. Таа беше многу посебна“, рече Дејвис, истакнувајќи дека Емили и дозволила да ја шири својата приказна.
Овој проблем моментално е акутен во субсахарска Африка, каде АМР е одговорна за една од пет смртни случаи кај деца на возраст под пет години. Оваа катастрофа е поврзана и со климатската криза. „Размислете за поплави, размислете за канализацијата, размислете за раселување, размислете за бурите и недостатокот на чиста вода во суша – инфекциите се во пораст“, рече Дејвис.
Постојат глобални напори да се намали несоодветната употреба на антибиотици, иако пандемијата на Ковид го запре напредокот во многу од овие иницијативи. Во последниве години се создадени неколку нови антибиотици, а проблемот е комплициран со нивната примена во земјоделството. Повеќе од две третини од антибиотиците одат кај животните на фармата, рече Дејвис, обично за да се поттикне растот или да се спречат инфекции во преполни, нехигиенски услови. Некои азиски рибници додадоа антибиотици во храната за риби за да заштедат пари.
Животните, вклучително и луѓето, лачат до 80 отсто од консумираните антибиотици, загадувајќи ја околината. Фабриките што произведуваат антибиотици можеби нема да можат да ги контролираат отпадните води, што дозволува „драматични количини“ да влезат во водните системи, рече Дејвис. И покрај се, таа ја смета „чашата половина полна“ и ентузијастички разговара за проекти кои наоѓаат поинаков пристап. На пример, голем американски снабдувач на живина престана да користи антибиотици, а развојот на геномијата и вештачката интелигенција ја „оживува“ науката за нови антибиотици.
Дејвис е член на мрежата на глобални лидери на ОН за AMR. Во септември, ОН ќе одржат состанок на високо ниво за ова прашање, а групата се залага за исполнување на целите до 2030 година, вклучително и намалување на смртните случаи од АМР ширум светот за 10 отсто и употребата на антимикробни средства во земјоделството за најмалку 30 отсто.
