Светот станува се потопол, вклучувајќи ги и зимите. Сепак, САД во последните години доживеаја силни зимски бури, а експертите ја проучуваат врската помеѓу овие екстремни студени настани и климатските промени.
Додека врската помеѓу глобалното затоплување и топлотните бранови е многу јасна, однесувањето на зимските бури е управувано од сложена атмосферска динамика која е потешка за проучување.
Како и да е, „постојат одредени аспекти на зимски бури (…) каде што врските со климатските промени се прилично силни и цврсти“, изјави за АФП Мајкл Ман, климатолог од Универзитетот во Пенсилванија.
На пример, затоплувањето на водните маси – езерата или океаните – влијае на количината на снежни врнежи.
Во САД, механизам наречен „снег со ефект на езеро“ се појавува околу регионот на Големите езера на канадската граница. Градот Бафало, кој се наоѓа на брегот на едно од Големите езера, беше силно погоден од смртоносна снежна бура за време на божиќниот викенд.
Судирот на студениот воздух од север со потоплата вода на овие езера предизвикува конвекција, што доведува до врнежи од снег.
„Колку се повисоки овие езерски температури, толку повеќе влага има во воздухот и толку е поголем потенцијалот за снег со ефект на езеро“, напиша Мајкл Ман во труд од 2018 година.
„Не е изненадувачки што гледаме долгорочно зголемување на снежните врнежи со езерски ефект бидејќи температурите се зголемија во текот на минатиот век.
Меѓутоа, не постои консензус за други механизми, како што е ефектот на климатските промени врз поларниот вител и млазниот поток.
Поларен Вортекс
Поларниот вител е воздушна маса над Северниот Пол, сместена високо во стратосферата. Луѓето живеат во тропосферата, а стратосферата е веднаш над неа.
Опкружен е со појас на ротирачки воздух, кој делува како бариера помеѓу студениот воздух на север и потоплиот воздух на југ. Како што поларниот вител слабее, оваа лента на воздух почнува да се движи и да добива повеќе овална форма, доведувајќи повеќе ладен воздух кон југ.
Според една студија од 2021 година, овој тип на пореметување се јавува се почесто.
„Сите се согласуваат дека кога поларниот вител е нарушен, веројатноста за силно зимско време се зголемува“, изјави за AFP Џуда Коен, главен автор на студијата и климатолог AER.
А тој поларен вител е забележан непосредно пред бурата што ги погоди САД овој декември, истакна тој.
Истиот феномен беше забележан во февруари 2021 година, кога силен студен бран го погоди Тексас, предизвикувајќи огромни прекини на електричната енергија.
„Активна дискусија“
Но, фокусот на дебатата е на друго место: Што ги предизвикува овие зголемени нарушувања во поларниот вител?
Според Коен, тие се поврзани со промените на Арктикот, кои ги забрзале климатските промени. Од една страна, забрзаното топење на глечерите, а од друга, зголемувањето на снежната покривка во Сибир.
„Ова е тема што ја проучувам повеќе од 15 години и денес сум посигурен во таа врска отколку што некогаш сум бил“, изјави тој за АФП.
Таа последна точка, сепак, останува „активна дебата во научната заедница“, рече Ман.
„Климатските модели сè уште не ја опфаќаат целата основна физика што може да биде релевантна за тоа како климатските промени влијаат на однесувањето на млазниот поток“.
Ќе бидат потребни идни студии во наредните години за да се реши мистеријата на овие сложени верижни реакции.
