Низ континентот, но пред се во Европската Унија се прават потези кои би биле незамисливи и пред неколку недели. За неколку дена, Брисел отиде подалеку на својот пат кон прераснување во независна геополитичка сила отколку што блокот успеа во последните неколку децении.
Враќањето на војната на европскиот континент ги шокираше и обедини 27-те членки на Европската унија, а блокот не само што го одобри најсилниот пакет санкции во својата историја, туку вети и купување и испорака на оружје за Украина, пишува Си-Ен-Ен.
Во минатото, земјите од ЕУ беа поделени околу тоа колкава контрола треба да има Брисел врз надворешната политика. Овој проблем беше пречка за големите амбиции на Унијата, бидејќи сите предлози беа или разводнети за време на преговорите или едноставно ставени на вето. Според истражувањето на британскиот парламент, огромното мнозинство од земјите на Европската унија кои се и членки на НАТО не ја постигнале целта да инвестираат 2 отсто од нивните буџети во одбраната повеќе од една деценија.
„Кризата во Украина целосно ја уништи илузијата дека безбедноста и стабилноста во Европа се бесплатни“, изјави висок европски дипломат за Си-Ен-Ен. „Кога немаше реална закана, геополитиката изгледаше како далечна тема. Сега на нашите граници се случува војна. Сега знаеме дека треба да вложиме пари и да дејствуваме заедно“.
Не е само агресијата на Путин што ја разбуди Европа. Дипломатот објасни дека официјални лица во разговорите ја истакнале големата улога на американскиот претседател Џо Бајден во координирањето на одговорот на Западот на руската агресија.
„Тоа беше голем страв во главните градови на Европа: што ако Бајден не беше во Белата куќа во моментов? Никој сериозно не верува дека Трамп би се снашол добро во оваа ситуација, а тој или некој како него може повторно да се појави во следните неколку години. Тоа практично значи дека треба да претпоставиме дека сме сами во ова“, додаде тој.
Можеби најголемата промена дојде од Германија. Најбогатата и веројатно најмоќната земја во Европа најави дека повеќе од двојно ќе ги зголеми инвестициите во одбраната – нивниот воен буџет за 2022 година се очекува да биде 100 милијарди долари.
До неодамна, повеќето германски политичари – и доста политичари во Европа – не беа воодушевени од идејата дека Германија има голема армија, од очигледни историски причини.
Повторно, ситуацијата во Украина промени сè.
„Според разговорите во последните денови, повеќето европски политичари сега мислат дека е во ред Германија да има голема армија ако е во рамките на Европската унија“, рече дипломатот, нагласувајќи дека пред само неколку месеци армијата „во истата реченица предизвика шок и гнев во повеќето европски метрополи.
Циник може да помисли дека европската одлучност и безбедност се резултат на единствена криза и безбедносна закана од една генерација.
Сепак, неколку претставници на ЕУ и НАТО изјавија за Си-Ен-Ен дека не постои сценарио каде Европа би можела да се врати на старото.
Ако Украина навистина падне, тоа значи дека границата на Русија со Унијата би можела значително да се прошири.
Но, ако Украина издржи и успее да ги избрка руските војници од нејзината територија, тогаш ранетиот и непредвидлив Путин ќе седне во Кремљ.
На прашањето на Политика дали мисли дека Путин може да посегне по нуклеарно оружје, Фиона Хил, поранешна советничка за Русија во Белата куќа, рече дека може да го стори тоа.
Висок функционер во Брисел за Си-Ен-Ен изјави дека и сега руското влијание е премногу блиско. „Финска дели долга граница со Русија. Романските флоти го делат Црното Море со руската морнарица. Откако со месеци слушаше дека Путин нема да влезе во Украина, го направи тоа. Ова е застрашувачка ситуација“.
Службеникот објасни дека во изминатата недела биле донесени одлуки за кои инаку би биле потребни години бидејќи Европа засекогаш се променила. Едноставно веќе немаме време за пасивност“.
Зад сцената во Брисел се случи уште една забележителна промена, а тоа е односот меѓу таканаречените неутрални земји од ЕУ – Австрија, Ирска, Финска и Шведска. Овие земји се сметаат за воено, но не и политички, неутрални.
„Мислам дека сега разбираме дека неутралноста не значи дека сте безбедни“, изјави за Си-Ен-Ен високиот советник за надворешна политика на ЕУ.
Една од главните причини за невообичаената координација на реакциите на Западот, особено на Европа, е тоа што ЕУ и НАТО сега неочекувано добро соработуваат. Официјални лица во двете институции велат дека ова е затоа што, за прв пат во нивното сеќавање, и двете организации се држат до своите надлежности и се во чекор една со друга.
Брисел не ја искористи оваа криза за да повика на формирање армија на Европската унија, тема што доведе до жестоки расправии меѓу членките во минатото. Некои веруваа дека таквиот потег ќе го поткопа НАТО и ќе ја направи Европа помалку безбедна, додека други се сомневаа дека оние кои го заговараа ќе ја искористат идејата за создавање на Европа како федерална држава.
Официјален претставник на владата на една од неутралните држави на Европската унија рече дека повеќето луѓе сега разбираат дека „создавањето армија на ЕУ нема да донесе никакви дополнителни придобивки“. Нашето најсилно оружје се економските санкции, а НАТО може да се справи со политичка и воена стратегија“.
Официјалниот претставник додаде дека „најважното нешто сега е да се работи на одржување на добри односи меѓу ЕУ и НАТО“ во наредните месеци, нарекувајќи го одговорот на украинската криза „нацрт“ за иднината.
Мислите во Европа за одбраната, безбедноста и надворешната политика еволуираа неверојатно за само неколку дена. Европа сега се буди од деценискиот сон дека стабилноста што ја обезбедува поврзаниот свет може да спречи војна и дека, ако се случи најлошото, Америка ќе го реши проблемот.
Пред нас се болни месеци, без разлика како ќе заврши оваа криза. И ако Европа сака да излезе посилна и побезбедна, таа мора да продолжи со напредокот што го постигна во последните недели.
Доколку не успее и се врати на празните желби од минатото, може да се види дека следната криза што ќе го погоди континентот нема брзо да се реши со санкции и испраќање пари на трети страни, како што е случајот со Украина. Особено ако таа криза се случи во самата Унија.
