Алергиските болести се меѓу најраспространетите болести денес. Во овој период од годината, алергиските реакции на полен се најактуелни и најизразени кај мнозинството граѓани, затоа е потребна дополнителна претпазливост, превентивни и заштитни мерки, посочуваат од Институтот за здравје и безбедност на храна Зеница (ИНЗ).
Периоди од годината кога е неопходна претпазливост
Се јавуваат симптоми на алергиски ринитис, како што се кивање, чист назален исцедок и назална конгестија, чешање на носот. Значителен број пациенти со алергиски ринитис имаат продолжена сува кашлица. Може да се изразат и очни симптоми на алергија или алергиски конјунктивитис, на пример црвенило, солзење и чешање на очите. Тешкотии со дишењето, астма, уртикарија и кожна егзема може да се појават во потешки состојби.
– Алергиски реакции на полен – полинозите се јавуваат за време на цветањето на алергените растенија, најчесто во рана пролет, а завршуваат на есен. Во Заводот за здравје и безбедност на храна, врз основа на претходни истражувања за варијација на концентрацијата на полен на подрачјето на кантонот Зеница Добој, утврдени се три максимални концентрации на полен во воздухот, и тоа Рана пролет (дрво и полен од грмушки); Рано лето (полен од трева); и Лето-есен (полен од плевел), потенцира магистер по фармација Лејла Баручија, стручен соработник за фитофармација во ИНЗ.
При поволни метеоролошки услови, топло и суво (30-40 проценти влажност), со висок воздушен притисок се испуштаат големи количини полен. Најголема концентрација на полен има наутро, во сончеви и ветровити денови.
Периодот од јануари до првата половина на мај е означен како период кога поленот од дрвенести форми е присутен во воздухот и започнува со леска, евла, брест, јасен, разни видови врба, даб, габер, костен итн.
Во периодот од 15.01. се работи за присутен полен од леска, евла и полен од фамилијата чемпреси, што истовремено претставува почеток на опрашување на овие растителни видови на овие простори. Леска и евла цветаат пред да излиснат и се сметаат за предвесник на алергии на полен, а бидејќи припаѓаат на исто семејство можна е вкрстена реакција кај луѓето чувствителни на полен.
– Евидентно е дека поради поволните климатски услови, опрашувањето на леска и евла во календарската 2024 година започна многу порано од претходните години. Во наредниот период се очекува постепено зголемување на концентрацијата на полен во воздухот на овие растителни видови. Инаку, поленот од леска, заедно со поленот од евла, спаѓа во категоријата на умерено до високо алергенски растителни видови и е предвесник на алергија на полен.
Поленот од евла има и висок алергиски потенцијал, а тој заедно со леска е предвесник на алергија на полен, па се појавува во воздухот и во текот на февруари или март. Чемпресите произведуваат полен во големи количини, но поленот е со умерен алергиски потенцијал.
Како да се борите против симптомите на алергија на полен?
Најдобар начин за лекување на лице со докажана или сомнителна алергиска реакција на полен е да се применуваат превентивни мерки, пред контакт со алергени – честички на полен и да се интензивираат само фармаколошките терапии во текот на сезоната, како и дополнителни третмани, препарати на природен основа.
Превенцијата и придржувањето кон терапии препорачани од лекар се од клучно значење за контрола на симптомите на алергија, како и за спречување на понатамошен развој на симптомите. Најважно е да избегнувате контакт со алергени секогаш кога е можно. Треба да се следат прогнозите за присуство на полен во воздухот. Во Централна Босна, Институтот за здравје и безбедност на храна има капацитети на север и во централниот дел на кантонот и редовно објавува неделни извештаи.
Во време на силна активност на полен, прозорците на станот или автомобилот треба да се чуваат затворени за да се спречи влегувањето на поленот. Ако дува ветровито, избегнувајте да ја напуштате куќата, бидејќи честичките од поленот лесно се носат од ветрот. Избегнувајте свежо исечена трева или прошетки во паркови каде што се врши косење. Не е неопходно да се чистат местата што се нападнати од алергенот. Лицата алергични на полен треба да носат маска кога излегуваат од дома.
Користете климатизери кои го чистат, ладат и сушат воздухот. Се препорачува секоја вечер да се туширате и миете косата, бидејќи на шахтите на косата се собираат полен зрнца. Домашните миленици треба редовно да се четкаат и мијат. Треба да се следи извештајот за вредностите на концентрациите на полен во воздухот, бидејќи познавањето на квалитетот на воздухот придонесува за зајакнување на превентивните мерки, велат од ИНЗ.
Концентрацијата на полен е најголема наутро и во текот на попладневните часови, а најмала по дождот, бидејќи дождот ги врзува поленовите зрна и ги испушта на земја. Се препорачува често престојување на планините каде што нема загадување или висока концентрација на полен.
Препораки за зајакнување на телото
Во лечењето на алергиите сè почесто се користат специјални витаминско-растителни комбинации кои делуваат синергистички за да ги потиснат симптомите на алергија и да го зајакнат имунолошкиот систем.
За сите луѓе кои интензивно работат и не се во можност редовно да консумираат програмирани дневни оброци и одмор, антиоксидансите се од клучно значење. Еден од нив е кверцетинот. Кверцетинот е антиалергичен биофлавоноид со силни антиоксидантни својства, природен антихистамин со флавоноидна структура кој го има во изобилство во кората на јаболкото, кромидот, чајот, јагодата, жолтиот зеленчук. Кверцетинот има силно антиинфламаторно дејство. Како природен антихистамин, тој е наменет за сите кои страдаат од чести алергии како што е алергиска астма. Антиоксиданс е исто така заштита во сите процеси на влошување на клетките.
Покрај кверцетинот, за симптомите на алергија да бидат помалку изразени, се користат и билни препарати како козјо млеко, масло од црн ким, една од најпопуларните природни состојки за превенција од алергија. Од суплементите, препаратите на калциум со витамин Ц.
– Очекуваните алергии секако ќе се ублажат со високи дози на витамин Ц, кој го намалува лачењето на хистамин и го поттикнува неговото разградување. Недостаток на магнезиум е забележан и кај некои состојби на алергии и астма. Магнезиумот има антихистаминско дејство, па ефикасно ги ублажува поплаките на астматичарите и лицата со атипична егзема, вели Баручија.
Назален спреј во прав е идеално решение за заштита на слузокожата на носот и синусите од акумулација и подлабоко навлегување на полен, што е исто толку превентивно колку и терапевтска мерка. Создавањето на нежен заштитен слој на површината на носната слузница ќе ги спречи честичките од поленот да се залепат, држат и навлегуваат подлабоко во слузницата.
Сезонскиот алергиски конјунктивитис со многу непријатни симптоми обично се појавува како дел од алергија на полен. Поради негативното влијание на антихистаминиците врз квалитетот на солзата, симптомите на очите, доколку се присутни, се третираат одделно со локални офталмичари во форма на различни капки за очи.
Се препорачуваат капки во форма на вештачки солзи без конзерванси или со конзерванси кои се распаѓаат на светлина или по капнување во окото и капки со натриум хијалуронат, декспантенол или нивна комбинација.
Со примена на наведените мерки, можно е да се намалат поплаките, да се спречат компликации и да се олесни животот на алергични пациенти.
