Од детството ни велеа: „Ти си тоа што го јадеш“.
Исхраната игра витална улога во нашето емоционално здравје преку поддршка на функцијата на мозокот, производството на невротрансмитери, намалување на воспалението и регулирање на нивото на шеќер во крвта.
„Урамнотежената и рационална исхрана може да помогне во регулирањето на расположението, да го намали ризикот од нарушувања на расположението, како што се депресија и анксиозност, и да ја подобри општата емоционална благосостојба“, вели д-р Верослава Станковиќ, диететичар, за N1.
Таа вели дека нашиот мозок е само еден клучен дел од телото што може да има корист од она што го јадеме. Правилната храна ќе даде енергија и ќе ја зголеми функцијата на мозокот, додека погрешната храна може да доведе до летаргија и лошо расположение.
Што е емоционално здравје?
Според д-р Станковиќ, емоционалното здравје се однесува на целокупната состојба на емоционалната благосостојба на една личност. Ја опфаќа способноста на една личност да ги регулира и управува емоциите, да се справува со стресот и неволјите, да формира здрави врски и да доживее позитивни емоции како што се радост, љубов и задоволство.
„Емоционалното здравје е повеќе од отсуство на негативни емоции или нарушувања на менталното здравје. Тоа опфаќа позитивна состојба на емоционална благосостојба која им овозможува на поединците ефективно да функционираат во нивниот секојдневен живот. Постигнувањето на емоционалното здравје бара развивање силна самосвест, разбирање на сопствените емоции и нивно изразување на здрав и конструктивен начин“, посочува соговорникот.
Влијанието на емоционалното здравје врз нашиот живот
Емоционалното здравје е од суштинско значење за општата благосостојба, бидејќи може да влијае на физичкото здравје, врските, работните перформанси и севкупниот квалитет на живот. Развивањето на емоционалната интелигенција, практикувањето грижа за себе, барањето поддршка кога е потребно и ангажирањето во активности кои промовираат емоционална благосостојба може да го подобрат емоционалното здравје.
„Докажано е дека постои силна врска помеѓу исхраната и емоционалното здравје. Она што го јадеме може да влијае на нашето расположение, нивото на енергија и општата емоционална благосостојба“, вели д-р Станковиќ.
Д-р Станковиќ нагласува дека конзумирањето храна, како што се цели зрна, зеленчук, овошје и здрави масти, позитивно влијае на емоционалното здравје. Оваа храна содржи есенцијални хранливи материи кои ја поддржуваат функцијата на мозокот и производството на невротрансмитери, како што се серотонин и допамин.
„Спротивно на тоа, исхраната богата со преработена и слатка храна е поврзана со поголема веројатност за депресија и анксиозност. Овие намирници можат да доведат до воспаление во телото, негативно да се одрази на функцијата на мозокот и менталното здравје“, вели докторката.
Д-р Станковиќ вели дека покрај видот на храната што ја јадеме, времето и зачестеноста на оброците можат да влијаат и на менталното здравје. Несоодветните оброци или недоволното внесување храна може да доведат до ниско ниво на шеќер во крвта, што може да предизвика раздразливост, промени во расположението и замор.
Важноста на здравата исхрана за емоционалното здравје
„Затоа здравата и урамнотежена исхрана со разновидна храна богата со хранливи материи е од суштинско значење за физичкото и емоционалното здравје. Правењето мали промени за подобрување на исхраната, како што се зголемување на внесот на овошје и зеленчук и намалување на преработената и слатка храна, може позитивно да влијае на емоционалната благосостојба“, објаснува докторката.
Различни хранливи материи придонесуваат за емоционалното здравје на различни начини.
Д-р Станковиќ вели дека омега-3 масните киселини се есенцијални масти со антиинфламаторни својства и играат клучна улога во функцијата на мозокот. Се покажа дека ги намалуваат симптомите на депресија и анксиозност и го подобруваат расположението.
Тогаш тие се:
Витамините Б се неопходни за производство на невротрансмитери како што се серотонин и допамин. Постои директна врска помеѓу недоволното внесување на витамини од групата Б и поголемата веројатност за депресија, анксиозност и други нарушувања на расположението.
Витаминот Д е неопходен за регулирање на расположението и е поврзан со производството на серотонин во мозокот. Зголемениот ризик од депресија и други нарушувања на расположението зависи од ниските нивоа на витамин Д.
Магнезиумот е есенцијален минерал кој го регулира расположението и има смирувачки ефект врз телото. Недостатокот на магнезиум е поврзан со зголемено ниво на анксиозност и депресија.
Амино киселините се примарна единица на протеини неопходни за производство на невротрансмитери. На пример, триптофанот е амино киселина претворена во серотонин, невротрансмитер кој го регулира расположението и е поврзан со чувството на среќа.
Витамините Ц и Е и бета-каротинот се антиоксиданси кои го штитат телото од оштетување предизвикано од слободните радикали и воспаленија. Воспалението може негативно да влијае на функцијата и расположението на мозокот, а антиоксидансите можат да помогнат да се намали воспалението и да се подобри емоционалното здравје.
Зошто здравата исхрана е важна за емоционалното здравје?
д-р Станковиќ таа наведе некои од најважните причини зошто исхраната е од суштинско значење за емоционалното здравје:
Функција на мозокот: Недостатокот на одредени хранливи материи може негативно да влијае на функцијата на мозокот, што доведува до когнитивно опаѓање, нарушувања на расположението и други проблеми со менталното здравје.
Невротрансмитери: Урамнотежената исхрана богата со хранливи материи може да го поддржи производството на невротрансмитери, помагајќи да се регулира расположението и да се намали ризикот од нарушувања на расположението.
Воспаление: Воспалението е природен имунолошки одговор, но хроничното воспаление може да доведе до физички и ментални здравствени проблеми, вклучително и нарушувања на расположението. Исхраната богата со преработена и слатка храна може да го зголеми воспалението, додека исхраната богата со целосна храна и хранливи материи може да помогне да се намали воспалението и да се подобри емоционалното здравје.
Регулирање на шеќерот во крвта: единствениот извор на енергија за правилно функционирање на централниот нервен систем се јаглехидратите. Нивото на шеќер во крвта може значително да влијае на нашето расположение и нивото на енергија. Исхраната богата со преработена и слатка храна може да го флуктуира нивото на шеќер во крвта и да предизвика раздразливост, промени во расположението и замор. Урамнотежената исхрана богата со хранливи материи може да помогне во регулирањето на нивото на шеќер во крвта, што доведува до постабилно ниво на расположение и енергија.
„Исхраната и емоционалното здравје се тесно поврзани, а балансирана исхрана богата со хранливи материи е од суштинско значење за одржување на добро ментално здравје. Обезбедувањето на телото со соодветни хранливи материи може да ја поддржи функцијата на мозокот, да го регулира расположението и да го намали ризикот од нарушувања на расположението. Неопходно е да се разбере важноста на исхраната за емоционалното здравје и да се направат промени во исхраната неопходни за поддршка на емоционалната благосостојба. Со исхраната можеме да го подобриме емоционалното здравје и општиот квалитет на живот“, заклучува д-р Верослава Станковиќ, диететичар.
