Младите на Балканот живеат со своите родители до 34-годишна возраст. Околу 70% од нив немаат храброст да станат независни. Лидери се Хрватска, Црна Гора и Србија. Финансиите се главната причина“. Дали вината за доцната независност е само кај младите? Колку за тоа се заслужни родителите, а колку нашата традиција и менталитет? За ова во емисијата N1 разговаравме со демографот Александар Чавиќ, Моргијана Кариќ – Незировиќ – психотерапевт и етнолог Богдан Дражет.
Психотерапевтот Моргијана Кариќ – Незировиќ вели дека е важно да се разбере контекстот на времето во кое живееме и социјалната сигурност во нашата земја.
„Социјалната сигурност е важна, а нивото на социјална сигурност кај нас е незадоволително. Значително е потешко да се осамостои“, изјави таа.
Етнологот Богдан Дражета вели дека независноста на младите и напуштањето на семејниот дом е условена од традицијата и културата на климата во која живееме.
„Порано го имавме принципот на заедничко семејство и заедница. Културата и традицијата кои ги спречуваат младите да заминат повеќе не се клучниот фактор, бидејќи сега финансиските фактори го кочат. Тука проблем се и станбените кредити за млади луѓе кои не можат да добијат кредит бидејќи имаат послаби работни места“, вели тој.
Демографот Александар Чавиќ дека клучната причина поради која младите подолго остануваат во домот на родителите е токму егзистенцијата и економската состојба.
„Социјална и економска состојба, неможност за вработување, квалитетно да се реши станбеното прашање. Но, има некои пречки што ги видовме преку нашата работа. Имаме елементи кои традиционално се условени, а некои елементи што сме ги наследиле“.
„Тоа е специфична карактеристика на нашата култура, а тоа е грижата и грижата на родителите кон своите деца. Ова е дефинитивно еден од начините и каде на возрасните деца ретко им се кажува дека е време да ги „спакуваат куферите“ и тоа индиректно да го покажат“, вели Кариќ-Незировиќ.
Дражета посочува дека во минатото сме имале случаи на заеднички семејства. Со модернизацијата на општеството и транзицијата на луѓето од селата во градовите и вишокот станбен простор, младите се преселуваат во нови области. Но, во овие индивидуални, егзистенцијални и финансиски кризи, младите индиректно добиваат пораки од родителите дека солидарноста е најважна овде и дека треба да стојат еден до друг.
Имаме раскол меѓу тие традиционални норми и новото време“, потенцира Дражета.
„Имаме станбени згради кои се направени за деца“
Освен економијата и економскиот стандард, има и оние елементи кои се базираат на традицијата, вели Чавиќ.
„Со нас имаме станбени згради кои се направени за потомците да ги имаат за деца. Во нашата колективна психа го имаме овој модел за кој некој веќе се погрижил да имаме простор за живеење што ни го обезбедил“, додава Чавиќ.
Сите велат дека државата мора да се грижи за социјалната и економската сигурност и дека и пред триесетите луѓето ќе одлучат да живеат самостојно.
