Вечерва започнува летното сметање на времето, што значи дека вечерва во 14 часот ќе ги поместиме стрелките на часовникот еден час понапред – односно до 15 часот. И додека експертите предупредуваат на негативните ефекти врз здравјето поради недостигот на сон и поместувањето на часовникот, Европскиот парламент сè уште нема донесено одлука за укинување на поместувањето на часовникот, за што се дискутираше последните неколку години.
Како изгледа поместувањето на часовникот во работилница за часовничар? Ова е само еден од стотиците часовници во оваа продавница за часовници, со кои часовникот Далибор Лебаровиќ вечерва во 2 часот ќе ги помести стрелките еден час понапред и ќе започне со летно сметање на времето. Од 1947 година, неговото семејство се грижи за повеќе од 300 јавни часовници низ Хрватска – вклучувајќи го и најпопуларниот на главниот плоштад во Загреб.
„Повеќето од сите јавни часовници знаат кој е датумот и во принцип автоматски го вртат времето, но тоа може да се случи, секогаш 3, 4, 5 парчиња не го вртат времето затоа што нешто со датумот едноставно не е во ред или удира гром. . Значи почнуваме да го менуваме времето некаде во петок, некаде во сабота, во недела не го менуваме времето толку колку што проверуваме дали часовниците го свртеле времето и потоа понеделник и вторник дел од разни институции бидејќи нема никој таму за викенд“, објаснува Лебаровиќ.
Што велат граѓаните за селењето?
Освен што летното сметање на времето значи дека ќе спиеме еден час пократко, но и дека деновите ќе траат подолго, граѓаните повеќе би сакале да се укине движењето на часовникот.
„Па, мислам дека летото повеќе ми одговара.
„Во лето, бидејќи сум ранобудник и затоа што не ми пречи да се будам рано, а денот е убав.
„Би сакал да остане тоа што е сега, зима. Зошто? Па, немам точен одговор, бидејќи навикнавме и некако ми е поприродно“.
Како поместувањето на часовникот влијае на нас?
Поместувањето на часовникот влијае на сè – и човечкиот и животинскиот свет. Метеоролозите ги предупредуваат граѓаните дека со летно сметање на времето треба особено да внимаваат на сончевото зрачење.
„Пладне веќе не е напладне, туку во еден часот. Потоа нека се погрижат периодот на најсилното ултравиолетово зрачење да се помести за еден час. Значи, излегувате од плажата во 11, не чекајте до 12 часот и одете на плажа подоцна. Не одете во 16 часот, одете во 17 часот“, објаснува нашиот метеоролог Бојан Липовшќак.
Некои експерти предупредуваат дека еден час помалку сон кај некои луѓе може сериозно да го наруши биолошкиот ритам до таа мера што може да предизвика срцев удар, а кај повеќето луѓе – несоница.
„Нормално, се будам порано, но без разлика на тоа, ми требаат две недели до еден месец за некако да го усогласам мојот животен ритам“, нагласува специјалистот за онкологија и радиотерапија Љерка Ељуга.
„Нема докази дека тоа влијае на здравјето, слушаме различни приказни и овде граѓаните се едноставно поделени – некои се за преселување, некои не. Сакам да спијам подолго, па ми пречи кога часовникот ќе се помести еден час напред, но така е со децении“, додава Бранко Колариќ, директор на NZJZ DR. Андрија Стампар.
Колку долго ќе го движиме часовникот?
И со години во Европскиот парламент се расправа за укинувањето на менувањето на часовникот, но – се уште нема договор меѓу земјите-членки на Европската унија.
„Нашата земја, како и другите јужноевропски туристички земји, се залагаше за летно сметање на времето, додека северните земји се залагаа за зимско сметање на времето, а всушност Европската Унија грубо се подели на два еднакви дела. Во оваа смисла, немаше договор, и таму заглави“, вели европратеничката Билјана Борзан (СДП).
Борзан, вели таа, и предложил на Европската комисија часовникот да се помести напред со компромис – половина час.
„Ваков систем веќе постои во некои земји во светот, па да речеме во Индија и Австралија, тие се половина час зад нашето време. Можеби ако оваа тема се актуелизираше во Советот, можеби ќе се испочитуваше оваа иницијатива сите нас да се преселиме за половина час“, додава Борзан.
Иако пандемијата и војната во Украина ја ставија темата за промена на часовникот на втор план, се очекува разговорите да продолжат повторно за да бидеме поблиску до унифициран временски систем најрано во 2025 година.
