Се проценува дека во Европа 40 отсто од населението е изложено на сообраќајна бучава која надминува 55 децибели во текот на денот, а 20 отсто е изложена на бучава која надминува 65 децибели.
Според дефиницијата, бучава е секој несакан, односно гласен, непријатен и неочекуван звук. Ова значи дека, во одредени околности, дури и релативно тивките звуци можат да претставуваат бучава, така што тој содржи и физички и психолошки елементи.
Бучавата, особено во последните децении, е еден од водечките фактори што има повеќекратно влијание врз здравјето, особено во урбаните средини каде сообраќајот е главен извор на бучава.
Златниот стандард
Најдобрата акустична средина за човекот е нормален разговор од 40 до 50 децибели (dB). Се проценува дека во Европа 40 отсто од населението е изложено на сообраќајна бучава која надминува 55 децибели во текот на денот, а 20 отсто е изложена на бучава која надминува 65 децибели (т.н. црни акустични зони).
Особено ранливи се децата на возраст под шест години и лицата постари од 65 години. Бучавата е еден од факторите кои предизвикуваат стрес, па освен аудитивни ефекти има и низа неаудитивни ефекти.
Аудитивни ефекти
Ефектот на бучавата врз сетилото за слух се манифестира на два начина: акутна и хронична акустична траума. Акутната траума се однесува на краткотрајна бучава со висок интензитет, која предизвикува механичко оштетување на тапанчето и аудитивните кошули.
Хроничната траума се однесува на бучава со помал интензитет, но подолго траење, што предизвикува оштетување на сетилните клетки – сензори. Во двата случаи се јавува губење на слухот, прогресивно губење на слухот и целосно губење на слухот.
Оштетувањето и губењето на слухот се предизвикани од оштетување на клетките, нервите и целата структура внатре во увото. Примарното оштетување може да биде реверзибилно, но доколку се повтори изложеноста, таа станува трајна. Фабрички работници, војници, пожарникари, полицајци, градежници, музичари се ранлив дел од населението.
Екстремно силен звук во краток временски интервал, на пример истрел од пиштол, може веднаш да предизвика целосно губење на слухот. Дури и кога нивото на бучава не предизвикува физичко оштетување, тоа спречува нормална комуникација и разбирање.
Губењето на слухот најпрво се јавува во опсегот на висока фреквенција (4000 Hz), така што луѓето прво почнуваат да слушаат звуци со висока фреквенција помалку добро, како женски и детски гласови. Ова намалување на чувствителноста во областа на високите фреквенции започнува незабележливо, така што кога промените ќе станат изразени, никакви интервенции не можат да го вратат слухот.
Не-аудитивни ефекти
Неаудитивните здравствени нарушувања се израз на физиолошка реакција на стрес. Бучавата предизвикува кардиоваскуларни проблеми, промовира фактори на ризик за коронарни заболувања, како што се хипертензија, хиперлипидемија, хипергликемија, а исто така може да ја наруши работата на срцето. Нискофреквентниот шум со висок интензитет може да предизвика исхемија на срцевиот мускул.
Несаканиот звук ги нарушува биоелектричните потенцијали на мозочните клетки и доведува до раздразливост, несигурност, ја нарушува психомоторната рамнотежа, создава стрес, ја намалува работната способност, го попречува или го оневозможува спиењето и одморот. Испрекинатиот шум го скратува периодот на длабок сон, што го прави спиењето плитко или доведува до чести будења.
Бучавата со низок интензитет предизвикува вознемиреност и незадоволство. Агресивното однесување се јавува само со бучава над 80 децибели. Докажано е дека бучавата е еден од значајните фактори за невротизација на личноста, а неврозите се меѓу водечките болести денес, особено во урбаните средини.
Што можеме да направиме?
Извори на бучава се секоја машина, уред, инсталација, објект, работни и транспортни средства, технолошка постапка, електроакустична направа за емитување музика и говор, бучна активност на луѓе и животни и други дејства што шират звук.
Отворените и затворените простори за спорт, рекреација, игри, танцување, претстави, концерти, слушање музика се сметаат за извори на бучава.
Опкружени сме со звуци, а кога звуците стануваат непожелни, тогаш станува шум што може да има сериозни последици по нашето здравје. Нормален разговор произведува шум од 60 децибели, а бучавата над 120 децибели акутно го оштетува слухот.
Обидете се да поминувате што е можно помалку време во области каде што нивото на бучава е зголемено за да го зачувате вашиот слух и здравје. Ако треба да останете во таков простор за работа, носете чепчиња за уши или заштитни слушалки.
