Прекрасна природа, одлично чоколадо, прецизни часовници: Швајцарија ужива добра репутација во анкетите на јавното мислење. Но, таа репутација паѓа. Причината е првенствено швајцарската политика по рускиот напад на Украина.
Кога Швајцарците неодамна ја истакнуваат својата неутралност и сакаат посебен статус, странските дипломати и политичари се изненадени. Угледот на Швајцарија во светот паѓа, пишува Дојче веле.
„Во иднина, нашите соседи уште повеќе ќе прашуваат колку Швајцарија треба политички да одговори“, вели политикологот Кристоф Фреј од Универзитетот во Св. Гален. „Ние сме на пат да изгубиме пријатели“, предупредува тој.
Трговија со суровини и пари на олигарсите
Кога започна војната меѓу Русија и Украина, владата во Берн нагласи дека Швајцарија е неутрална и дека нема да и помогне на Украина. Поради притисок од странство дојде до пресврт, но Фреи вели дека власта учествува неволно.
„Во случај на трговија со суровини, властите се однесуваат како да не знаат колку е важна трговијата преку Швајцарија за Русија“, изјави Фреј за германската новинска агенција ДПА.
До крајот на 2022 година, речиси осум милијарди франци на Руси блиски до рускиот претседател Владимир Путин се блокирани во Швајцарија поради меѓународни санкции. Но, се претпоставува дека во швајцарските банки има многу повеќе пари на руските олигарси.
Покрај тоа, Швајцарија забранува предавање на муниција на Украина што ја продавала на своите сојузници. Во Германија се лути и поради лесното преминување на мигрантите во Германија, а финансискиот свет е лут поради ограничувањето на акционерските права при спасувањето на банката Credit Suisse. Се подготвуваат бројни тужби.
Швајцарското Министерство за надворешни работи гледа критички забелешки само во медиумите. „Медиумите, точно е, имаат одредено влијание врз имиџот на една земја, но не се единствениот фактор“, одговараат од Министерството на анкетата на агенцијата ДПА. „Засега немаме индиции за забележително влошување на општиот впечаток за тоа како сме перципирани, што би имало трајни негативни последици.
Не давајте муниција на Украина
А критиките доаѓаат од влијателни кругови. Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, на пример, во јануари во Давос рече: „Не се работи само за неутралност. Се работи за правото на самоодбрана“. А претседателот на Минхенската безбедносна конференција, Кристоф Хојсген, рече: „Неутралноста, според мене, доаѓа од минатиот век“. Швајцарија мора да помогне во одбраната на меѓународниот правен поредок.
„Санкциите се исто толку силни колку што стои политичката волја зад нив“, изјави американскиот амбасадор Скот Милер за весникот „Ноје Цирхер Цајтунг“. Швајцарија би можела да блокира 50 или 100 милијарди франци повеќе пари што им припаѓаат на руските олигарси, смета тој. „Очекуваме Швајцарија да ја прескокне својата неутралистичка сенка во одредени ситуации“, рече германскиот амбасадор Михаел Флугер на телевизија.
„Швајцарија го масакрира својот углед“, изјави швајцарскиот претставник од Партијата на зелените, Герхард Андреј, кога швајцарскиот парламент одлучи да не ја укине забраната сојузниците да ја предадат муницијата што ја купиле од Швајцарија на Украина. На листата на земји кои и помагаат на Украина, која ја одржува Институтот за светска економија во Кил, Германија, Швајцарија е на 21 место од 40 земји (од 24.02.2023 година). Станува збор за хуманитарна, финансиска и воена помош.
Прекинати преговорите со Европската Унија
Швајцарија секогаш бара посебна улога за себе. Таа е среќна што води сопствена политика – освен кога станува збор за економијата и пристапот до пазарот. Во Обединетите нации се приклучи дури во 2002 година. Иако е среде Европа, не сака да пристапи во Европската унија, а во 2021 година ги прекина повеќегодишните преговори за ажурирање на билатералните договори. „Ние се претворивме од посебен случај во случај на нарушување и мораме да внимаваме да не станеме социјален случај цврсто држејќи се до приказните од минатото“, предупредува политикологот Фреј.
Сепак, Швајцарија сè уште ужива висока репутација во анкетите на јавното мислење. Јохана Голнхофер, директорка на Институтот за маркетинг на Универзитетот Св. Гален, вели: „Угледот на бренд или земја, тоа се асоцијации во главата. Тие се менуваат многу бавно, нешто би требало да се случи со текот на годините, инаку на крајот малку останува во меморијата. Швајцарија е позната како безбедно пристаниште, поврзано со природата и доверливо, ова нема да биде уништено на краток рок“.
НАТО ја штити и Швајцарија
Еден оддел во швајцарското Министерство за надворешни работи е одговорен за промовирање на угледот на Швајцарија во странство. Сè е во најдобар ред, објави тој по последното истражување во декември 2022 година, Швајцарија и понатаму е на првото место, пред Германија, Шведска, Велика Британија и други земји. Но, во ноември 2022 година, во истражувањето на институтот Ипсос за угледот на сите земји во светот, Германија беше на прво место, Швајцарија на седмо место.
„Како богата земја со повеќе привилегии, конечно мораме да добиеме значително повеќе пари, и за хуманитарна помош и за безбедност. Тој е за тоа Швајцарија да го кофинансира НАТО. Швајцарија има корист од безбедноста на финансирањето на НАТО насекаде околу неа. „НАТО е во извесна смисла тркалезна торта, а Швајцарија е дупката во средината“, вели американскиот амбасадор Милер.
„Швајцарија обично опстојува на своите позиции што е можно подолго и често реагира само на силен надворешен притисок“, изјави за ДПА Дијана Ингенхоф, професор по организациска комуникација и јавна дипломатија на швајцарскиот универзитет во Фрајбург. Би требало да слеземе од нашиот висок коњ и да го прифатиме фактот дека и ние сме на пат да станеме нормална европска земја“, заклучува политикологот Фреј, пишува Дојче веле.
