Откако беше испратено предупредување од основно училиште во Горажде за загрижувачко зголемување на потрошувачката на енергетски пијалоци кај учениците, федералниот претставник Суада Халиловиќ покрена иницијатива до Владата на Федерацијата БиХ и неколку ресорни министерства. Целта е јасна – законски да се забрани продажбата на овие пијалоци на малолетници.
Слични мерки веќе се усвоени во голем број европски земји, вклучувајќи ги Литванија, Латвија и Шведска, додека регионот само што почна да размислува за такви потези. Дали Босна и Херцеговина може да го следи тој пат?
На оваа тема за Н1 зборуваше д-р Елма Куџовиќ, раководител на Институтот за јавно здравје при Институтот за здравје и безбедност на храна.
„Ова не е безопасен проблем – неопходно е законодавство“
– Апсолутно го поддржувам воведувањето законска забрана за продажба на енергетски пијалоци на деца и млади. Ова не е безопасна работа и може да има долгорочни последици по здравјето на децата. Ја поздравувам иницијативата на училиштето кое го препозна проблемот и презеде акција, како и претставникот Халиловиќ, кој започна институционален одговор – рече Куџовиќ.
Тој додава дека оваа иницијатива може да биде „ветер во грб“ за здравствените работници поактивно да се вклучат во едукацијата и превенцијата.
– Здравствените работници не само што можат, туку мора да бидат и главни заговорници на ваквите промени. Децата се во фаза на интензивен раст и развој, а токму тогаш се најранливи на состојките во енергетските пијалоци – предупредува тој.
Кои се здравствените ризици за децата?
Д-р Куџовиќ наведува дека главен проблем се состојките како кофеинот, тауринот, шеќерот, но и разните суплементи како женшен, гуарана, витамини.
– Кофеинот е особено опасен во високи дози. Додека една шолја кафе има 120-140 mg кофеин, некои енергетски пијалоци може да содржат и до 200 mg. Одредени производи кои пристигнаа на нашиот пазар во 2023 година имаа исклучително високи концентрации – посочува тој.
Тауринот, според неа, дополнително го забрзува влегувањето на кофеинот во крвотокот, што може да предизвика аритмии, забрзано чукање на срцето и други нарушувања на кардиоваскуларниот систем.
– Ова не е исто како забрзано чукање на срцето после физичка активност. Станува збор за вештачки предизвикана состојба која дополнително го оптоварува телото – додава тој.
Покрај тоа, присуството на шеќер, јаглерод диоксид, бои и витамини растворливи во масти дополнително му штети на дигестивниот систем и киселоста на желудникот.
Законски измени со стручна поддршка
Д-р Куџовиќ заклучува дека Босна и Херцеговина мора да го следи примерот на европските земји и систематски да го штити здравјето на децата.
– Професијата е таму за да обезбеди поддршка, информации и насоки. Носителите на одлуки имаат одговорност да дејствуваат брзо и ефективно, рече таа.
