Високиот крвен притисок или артериска хипертензија е главниот фактор на ризик за болести на срцето, мозокот и бубрезите и несомнено е најчеста причина за смрт во светот, па со право се нарекува „тивок убиец број 1“.
Солта за јадење е главната причина за висок крвен притисок
Една од најважните причини е прекумерното внесување на кујнска сол.
Академик Бојан Јелаковиќ, нефролог, интернист и хипертензиолог за Index.hr вели дека, според резултатите од студијата EHUH 2, во Хрватска, и покрај забележливото намалување во споредба со пред петнаесет години, внесот на кујнска сол сè уште е приближно двојно поголем од препорачана од Светската здравствена организација (СЗО).
„СЗО препорачува 5 грама кујнска сол дневно, што е еквивалентно на 2 грама натриум. Тоа е околу една лажичка сол на ден“, вели Јелаковиќ.
Но, не е лесно за сите да ја следат оваа препорака. Затоа, потребен е мултисекторски пристап за да се реши овој проблем.
Јелаковиќ вели дека во Хрватска во последните петнаесет години е направено многу, на иницијатива на Хрватското здружение за хипертензија и Хрватската лига за хипертензија, бидејќи е постигната добра соработка со прехранбената индустрија.
„Имено, лебот, пекарските производи, месните производи и готовата и полуготова храна се главните причини за прекумерно внесување на кујнска сол“, вели Јелаковиќ.
Недоволно внесување на калиум
Помалку е познато дека недоволното внесување на калиум во организмот е поврзано и со висок крвен притисок.
Јелаковиќ вели дека СЗО препорачува најмалку 3,5 грама калиум дневно, додека во Хрватска, според прелиминарните резултати од студијата EHUH 2, внесот на калиум е помалку од 2 грама дневно.
„Тоа е и одраз на нездравиот начин на живот и недоволното внесување на овошје и зеленчук, што е најдобар и најприроден начин на внесување на калиум и други важни минерали во нашиот организам“, вели академик.
Замена за сол како решение за два проблеми
На луѓето им е многу тешко да ги променат лошите животни навики и затоа соработката со прехранбената индустрија е од суштинско значење за да се намали прекумерното внесување на кујнска сол.
Сепак, тоа не го зголемува внесот на калиум, па по истражувањето на голем број луѓе, научниците со многу високо ниво на докази заклучија дека е оправдано да се препорача т.н. заменски соли, во кои дел од натриум хлоридот се заменува со калиум хлорид, кој ги решава двата проблема одеднаш. Истовремено, особено е интересно и поволно што ваквата замена не го намалува чувството на соленост за кое сме еволутивно програмирани, бидејќи на телото му е потребна одредена количина кујнска сол. Некогаш, кога кујнската сол не беше лесно достапна, еволутивно вкоренетата желба за неа беше важна за опстанок, исто како што беше важна за мастите и шеќерите богати со калории.
„Денес, кога не живееме во сиромаштија, тој нагон повеќе не е неопходен, туку е рудимент кој промовира развој на артериска хипертензија, дебелина, метаболички синдром, дијабетес и сите фатални последици“, вели Јелаковиќ и додава дека денес кујнска сол, масти и шеќер често се нарекуваат три бели смртни случаи.
Зошто солта збогатена со калиум е добра и за луѓето со низок крвен притисок?
Луѓето со низок крвен притисок често мислат дека јадењето солена храна е добро за нив, што не е точно. Имено, прекумерното внесување на кујнска сол, без разлика на влијанието врз крвниот притисок, го зголемува ризикот од мозочен удар, бубрежни заболувања, дебелина, остеопороза, камења во бубрезите, па дури и некои видови на рак.
Јелаковиќ толкува дека со несолената, природна исхрана внесуваме доволно неопходна кујнска сол, односно натриум за функционирање на организмот.
