Кога годините би се бореле секоја престапна, српскиот лекар Александар Алексиќ сепак, би бил малолетен, се истакнува во интересната репортажа на Би-би-си посветена на денешниот датум – 29 февруари.
– Постојано се потсетувам дека сум тинејџер заробен во тело на возрасен и дека полнам 14 години, па тоа ми е олеснителна околност – вели за Би-би-си на српски лекар од Зајечар, роден на 29 февруари 1968 година.
Алексиќ е еден од околу 5 милиони луѓе во светот што се родени на 29 февруари, што се случува секоја четврта престапна година, а таква е и оваа 2024 година. Шансите личноста да се роди на овој ден се 1:1.461.
Џоакино Росини, италијански композитор од 19 век, вселенскиот патријарх Вартоломеј I, американскиот рапер Џа Рул, шпанскиот премиер Педро Санчез се некои од оние кои се родени на овој ден.
Два дена радост ако не е престапна година
Познатиот белградски диџеј БКО или Чедомир Миљковиќ годинава по деветти пат ќе ги дува свеќите на тортата.
-Кога не е престапна година, мојата теорија е дека треба да се слави на 28 февруари до 1 март, некако помеѓу, како кога се паѓа 29 февруари. Во превод, два дена радост. Но, никогаш не сум го правел тоа, обично е ден потоа – вели белградскиот диџеј, попознат како БКО, роден на 29 февруари 1988 година.
Сепак, вели дека како што старее, еуфоријата за неговиот роденден згаснува – освен ако не падне за викенд, па да почне да организира „службени и приватни“ прослави. Така било во 2020 година, кога тој и неговиот осум години постар пријател, исто така диџеј, роден на истиот датум, направиле забава на две бини во еден белградски клуб.
– Тоа е специјално обележано, а вака и не ми е толку важно. Евентуално за следниот, јубилеен 40, а всушност 10-ти роденден, ќе смислам нешто – додава тој.
И покрај скромниот однос кон неговиот роденден, Миљковиќ, сакал или не, секој 29 февруари е во центарот на вниманието, што „некако сепак го прави малку посебен“, а како што вели има и забавни моменти кога си роден на датумот што го има на секоја четврта година.
– Кога ме запира полиција и полицајците го гледаат 29 февруари, нивното расположение се менува и веднаш се насмевнуваат – се шегува Миљковиќ.
Полесна главоболка му создаваат само социјалните мрежи. Го нервира тоа што Фејсбук на пријателите им го покажува 28 февруари како роденден, па сите брзаат тогаш да му честитаат.
– До одреден момент објаснував, а потоа кренав раце, само велам благодарам – раскажува белградскиот диџеј за тоа како се справува со „престапниот роденден“.
– Никој не сака родендени како ние родените на 29 февруари. Го славам на големо, како свадба. – вели 32-годишната Јелена, уште една среќничка родена на овој датум.
Таа не е љубител на мартовските честитки, кога годината не е престапна, туку на оние што ги добива на 28 февруари, последниот ден од нејзиниот месец.
– Роденденските честитки пристигнуваат цела недела, бидејќи никој не може да погоди кој ден е соодветен – објаснува Јелена во репортажата на Би-Би-Си.
Повеќе и помалку познати факти за 29 февруари
Појавата на престапниот ден, како и годината, датира од последниот век пред нашата ера и календарската реформа на Јулиј Цезар во антички Рим. Се настојувало да се усогласи календарската година која има 365 дена и соларната година.
Соларната (сончева) или тропска година трае колку и земјината револуција, движењето на планетата околу Сонцето – 365 дена, пет часа, 48 минути и 45 секунди.
Оваа разлика се заменува секоја четврта година со дополнителен престапен ден – 29 февруари.
Но, се чини дека од почетокот не било така.
Според англискиот професор по математика Иан Стјуарт, февруари имал 30 дена во времето на Јулиј Цезар, но неколку му биле одземени и додадени на тогаш најкраткиот месец, август.
Оваа промена се случила за време на владеењето на императорот Октавијан Август, кој наводно бил лут што неговиот месец имал само 29 дена, додека јули, именуван по неговиот претходник, имал 31 ден.
Покрај во јулијанскиот, престапната година од 366 дена е задржана и во грегоријанскиот календар од 1582 година кој денес го користи поголем дел од светот
Со 29 февруари се поврзани и различни обичаи и суеверија во различни делови од светот.
Во Ирска жените ги запросуваат мажите на престапниот ден, додека во Грција не се советува да се венчаат во текот на оваа година, а секако не и на 29 февруари.
Во Шкотска постоело верување дека вештерките се собираат на престапниот ден за да прават разни зла, а има и Шкоти кои веруваат дека децата родени ќе ги следи лоша среќа.
Спротивно на тоа, во некои култури овој датум се смета за среќен, а некои дури веруваат дека луѓето родени на 29 февруари имаат посебна дарба.
