Сигурно не е изненадување што листата „Александар Вучиќ – Србија не смее да запре“ ќе продолжи да го диктира темпото на политичкиот живот во Србија. Од друга страна, не се очекуваше дека ќе може сама да го направи тоа и дека ќе има апсолутно мнозинство од 128 или 129 мандати во идното Собрание, пишува српски „Блиц“ во својата анализа, во која ги прогласува првите 5 најголеми впечатоци од парламентарните избори во 2023 година.
1) СНС може сама да формира влада
Обложувалниците и истражувачите на јавното мислење не очекуваа толку добар резултат на СНС и предвидуваа дека владејачката партија ќе мора да бара коалициски партнери во Собранието и по изборите во 2023 година.
СНС освои 46,3 отсто од гласовите на парламентарните избори во 2023 година, според проценките на Цезид и Ипсос. Ова е силен раст, со оглед на големината на СНС, наспроти 44,27 проценти од пред една година, а на прогресивците им носи мнозинство од 128 или 129 мандати и можност сами да формираат влада.
Но, дали навистина ќе го направат тоа? СНС во минатото покажа дека е склона да соработува со коалициите дури и кога не мора.
2) Д-р Несторовиќ влезе во парламентот
Д-р Бранимир Несторовиќ, теоретичар на заговор и „Доктор хаос“, како што е познат во Србија од избивањето на пандемијата на корона вирусот, сигурно е најголемо изненадување на овие избори со освоени 4,8 проценти од гласовите, што треба да обезбеди му дури 13 мандати.
Според првите проценки, за д-р Несторовиќ гласале дури 180.000 граѓани, иако неговата кампања беше многу помалку забележлива од другите опозициски партии.
Извесно е дека на социјалните мрежи ќе почне лавина коментари од луѓе кои „не познаваат никој што гласа за Несторовиќ“. Ова е делумно точно, бидејќи д-р Несторовиќ е насочен кон невидлив дел од Србија кој ја задоволува својата глад за теории на заговор и бизарни (и штетни) политичко-историски измислици во најмрачните длабочини на Интернет, до кои некако допира доктор Хаос.
3) Двери и Заветници, змаеви од хартија
Д-р Несторовиќ на претходните избори беше на листата на Двери, што очигледно ја внесе оваа партија во парламентот. Овојпат, пак, Несторовиќ си го зеде кремот за себе, а Двери и Заветници по овие избори нервозно гледаат на цензусот од погрешната страна, со поголеми шанси да не го поминат.
Тешко е да се избегне впечатокот дека не се знае што е поголемото изненадување – тоа дека Двери и Заветници некогаш биле политичка сила во подем или тоа дека сега доживеаја дебакл, иако добија многу простор во медиумите наклонети кон прозападната опозиција.
4) „Србија против насилство“ во замка на губитничкиот менталитет
Партиите, коалициите и движењата, кои сега ја сочинуваат листата „Србија против насилството“ на претходните парламентарни избори освоија вкупно заедно помалку од 20 проценти од гласовите. Тешко е да се поверува дека многу лидери на оваа листа ќе се задоволат со денешните 23,6 отсто, но тоа е сепак скок.
И така, прозападната опозиција расте втори избори по ред, но успеа сето тоа да го претвори во пораз и неуспех. Наместо да постават остварливи изборни цели, кои би биле објективна мала победа, Драган Ѓилас и неговите соработници повторно паднаа во замката на нереалните очекувања.
Социологот Владимир Вулетиќ вели дека „очекувањата во однос на Белград не се исполнети“ и дека „сега имаме јасна слика и на републичко и на покраинско ниво, а очигледно и СНС има поддршка во Белград за да може да размислува за формирање влада“. .
– Би рекол дека тоа е израз на моментот и фрустрација на разочараните очекувања – рече Вулетиќ.
Останува да видиме дали челниците на „Србија против насилството“ можат да го променат начинот на работа и да се ослободат од губитничкиот менталитет што ги придружува.
За очекување е опозицијата да се фокусира на приказната за наводните изборни нерегуларности, на пример на гласачите од Република Српска, но се поставува прашањето зошто тоа не го направија синоќа веднаш по затворањето на избирачките места? Наместо тоа, чекаа речиси сите изборни листи да излезат со оценки за резултатите и со тоа практично да ја зацементираат перцепцијата на јавноста за завршениот изборен процес.
5) СНС зајакнува на сметка на СПС
СПС на претходните парламентарни избори освои 11,79 отсто од гласовите, а денеска нејзиниот резултат практично се преполови на некои 6-7 отсто. Конечната пресуда ќе ја дадат аналитичарите, но логичната претпоставка е дека голем дел од гласачите на СПС овојпат се одлучиле за списокот на СНС.
Ивица Дачиќ понуди оставка, со порака дека „треба да се најде нов лидер на СПС“, но се чини дека проблемот е помалку во раководството. Ако има промена, социјалистите мора да дешифрираат каде одат, како сè помалку влијателен помлад партнер во владата, а и како партија која се потпира на сè поостареното гласачко тело.
