Новата Европска комисија се соочува со многу предизвици. Ќе може ли да се соочи со нив без силниот тандем Германија-Франција?
Ранлива Украина, Русија која поттикнува војна и нарцисоиден Доналд Трамп: ова остануваат најголемите предизвици за Европската унија и во наредната година, пишува Дојче веле (ДВ).
Има и внатрешни проблеми како што се забавената економија, високите нивоа на долг и ограничената способност за дејствување во двете најголеми земји-членки, Германија и Франција. Според тоа, изгледите не се розови.
Што е следно за обновениот тим во Брисел? Претседателот на Советот на ЕУ, Антонио Кошта и претставничката на ЕУ за надворешни работи, Каја Калас, се на функција од 1 декември. Урсула фон дер Лајен остана, но и нејзината Европска комисија е целосно реорганизирана, потсетува порталот.
Новиот тим барем дава можност, вели Стивен Евертс од Европскиот институт за безбедносни студии во Париз. „Ова е моментот кога можеме да ја разгледаме, приспособиме и оживуваме надворешната политика на Европската унија“, рече тој.
1. Помош за Украина
Финансиската и воената помош за Украина, која е нападната од Русија, е на врвот на листата на итни задачи. Секој месец следната година Европската унија од својот буџет ќе префрла по една и пол милијарда евра во државната каса во Киев.
Дополнително, има и заем од 50 милијарди евра од групата Г7 за Украина, кој ќе се сервисира со добивката од замрзнатите руски средства. Има и големи количества муниција и оружје што ќе треба да ги финансираат земјите од ЕУ за да и помогнат на Украина, кандидат за членство во Унијата.
Предлог-законот би можел да стане многу поголем доколку новиот американски претседател Доналд Трамп ги исполни своите закани и ја намали или целосно ја суспендира дарежливата американска помош за Украина. До денес, САД финансираа речиси половина од помошта за Украина.
Дипломатите на ЕУ известуваат дека во Брисел има интензивни шпекулации за тоа колку пари би можело да недостасуваат. Никој не знае што точно ќе се случи во 2025. „Ќе почекаме и ќе видиме. Не сме сосема подготвени за Трамп“, вели еден дипломат од ЕУ.
2. Вооружување
Покрај Украина, Европската унија ќе се фокусира и на сопствената одбрана од Русија во 2025 година. За прв пат беше назначен еврокомесар за новиот ресор – одбрана и вселена. Андрис Кубиљус не треба да формира европска армија, туку подобро да ја координира политиката за оружје и набавки на членките на ЕУ. Буџетите во многу земји-членки се премали за брзо да набават ново оружје или да регрутираат повеќе војници.
Притисокот може да се зголеми доколку американскиот претседател Доналд Трамп одлучи да ги намали европските трошоци за одбрана и да побара повеќе придонеси од самите Европејци. Од каде ќе дојдат тие милијарди за армијата е мистерија за многу политичари од ЕУ.
Само во германскиот буџет за одбрана има среднорочен минус од 230 милијарди евра, проценува Институтот за економски истражувања ИФО од Минхен. На Италија и недостигаат 120 милијарди, на Шпанија 80 милијарди.
Новиот германски министер за финансии, Јорг Кукис (СПД), веднаш ја кочи идејата некои земји да финансираат распределби за војската преку дополнителен заеднички долг на ЕУ.
3. Управувајте со долговите
А потоа, пред се, има – долгови! Во 2025 година мора да се финансираат не само нови средства за армијата, туку и инвестиции во климатско преструктуирање на економијата, за поддршка на економијата и за обнова во Газа, Либан и Сирија.
Во драматичниот извештај за конкурентноста на економијата на ЕУ, поранешниот претседател на Европската централна банка, Марио Драги, наведува дека инвестициските потреби се 800 милијарди евра. Тој Италијанец препорачува заедничко задолжување за почетно финансирање (субвенции) за привлекување приватни инвеститори.
Франција и Италија веќе се соочуваат со процедури иницирани од Европската унија поради нивните прекумерни дефицити. Наскоро може да им се придружи и Шпанија.
Иако Германија се уште е под границата на долгот што ја пропиша ЕУ, таа земја не е целосно способна да дејствува кога е во прашање фискалната политика, поради вонредните избори. Новиот министер за финансии нема да го презентира федералниот буџет за 2025 година до јули или септември.
Преговорите за новата финансиска рамка на ЕУ ќе бидат одложени поради формирањето на новата германска влада.
4. Спречете трговска војна
Во однос на трговската политика, 2025 година веројатно ќе биде доста тешка година. Се подготвува трговска војна со Кина за електричните автомобили. Може да има и драматичен конфликт со САД околу казнените царини што Доналд Трамп сака да ги наметне на Европа, Кина, Мексико и Канада. Еврокомесарот за економски прашања Валдис Домбровскис сака јасно да им стави до знаење на советниците на новиот американски претседател дека тие самите си наштетуваат со тие царини.
„Трговската војна никому не му помага. Треба да му ги претставите бројките на Трамп. Фрагментацијата на светската трговија никому не му користи. Царините би уништиле седум отсто од глобалното економско производство. Тоа би било како 1930-тите, кога изолационизмот беше многу модерен“, рече Домбровскис, мислејќи на светската економска криза од тие години и подемот на националсоцијализмот во Германија.
Трговскиот договор што штотуку беше потпишан со групацијата Меркосур во Јужна Америка обезбедува мал на надеж, но земјите-членки на ЕУ сепак треба да го прифатат следната година.
5. Одржувајте единство
Експертот за ЕУ, Јанис Емануилидис од тинк-тенк Центарот за европска политика (EPC) гледа на новата година со одреден оптимизам.
„Европската унија отсекогаш била гарант на компромисите. Ја изгуби таа способност“, рече Емануилидис на собирот во Брисел на почетокот на декември.
Тој мислеше на надворешната политика и воените предизвици, на она што во Германија терминот „пресвртница“ (Zeitenwende) го користи канцеларот Шолц на почетокот на 2022 година.
„Европската унија повеќе не е одговор на многу работи. Политиката стана понационалистичка. Многу луѓе, вклучително и земјите од Западен Балкан кои сакаат да се приклучат, изгубија надеж дека ЕУ навистина ќе ги исполни своите ветувања во одреден момент“, вели Емануилидис.
Франција и Германија сега би биле потребни како водечки сили во ЕУ, но Франција е слаба поради владината криза, а Германија, поради предвремените избори во февруари, може да дејствува само во ограничен обем.
Малцинска влада во Шпанија, исто така, би можела да пропадне поради буџетот. Италија е управувана од екстремно десничарска влада. Белгија и Австрија имаат само технички, затоа и привремени влади. Состојбата во Романија е збунувачка. Скептиците на ЕУ се на власт во Холандија, Унгарија и Словачка.
Виктор Орбан, унгарскиот премиер, за себе вели дека за време на неговото претседателствување со ЕУ, постигнал дека, преку зближување со Русија, мирот во Украина станал поверојатен. И со нетрпение го очекува фактот дека неговата сродна душа Доналд Трамп ќе влезе во Белата куќа.
Според тоа, следната 2025 година ќе биде турбулентна за Европската унија. Но и многу интересно.
