“Кога сакаш да постанеш ѕвезда, а врска немаш што работиш…”
Некогаш постои момент кога институционалната комедија станува толку апсурдна што единствено што останува е горчлив смеа. Охридската Управа за приходи ни подари еден таков момент – спектакл каде се “бркаат вештерки и се бара пиво низ фрижидери”, додека вистинските проблеми се игнорираат со фраза “за тоа не сме надлежни”.
Театарот на апсурдот: Приоритети на наопаку
Кога се фокусираш на ситници, а ги игнорираш слоновите
Охридската Управа за приходи не покажа само неефикасност – таа покажа селективна слепота што граничи со апсурд. Додека се спроведуваат акции за “вештерки и пиво низ фрижидери”, околу нив се одвива прав црн пазар:
Што се контролира со “грижа”:
- Дали има пиво во фрижидерите на угостителските објекти
- Дали се почитуваат ситни административни прописи
- Дали се издадени соодветни фискални сметки за секоја ситница
Што се игнорира со “незнаење”:
- Продажба на цигари на црно – масовно и отворено
- Трговија со дрога пред нивните очи
- Нелегални дејности што се очигледни за секого
- Данично утајување во милионски размери
Одговорот што ја дефинира институционалната безбедност
Кога се соочени со вистинските проблеми, одговорот е секогаш ист: “За тоа не сме надлежни.”
Ова не е само административен одговор – тоа е институционален бегство од одговорност.
Анатомијата на селективното правосудство
Зошто се напаѓаат ситниците, а се игнорираат големите проблеми?
Психологијата на лесната победа:
Контрола на “пивото во фрижидер” е лесна:
- Не бара храброст за соочување со моќни интереси
- Не создава непријатели во криминалните кругови
- Дава лажна слика на активност и ефикасност
- Нема ризик од закани или притисоци
Борба против црниот пазар е тешка:
- Бара храброст за соочување со организирани групи
- Создава непријатели кои имаат моќ и ресурси
- Бара вистинска работа и професионалност
- Носи ризици за безбедноста на службениците
Резултат: Институционален кукавичлук
Охридската Управа за приходи избра патека на најмал отпор – да се бори против невини угостители наместо против вистинските прекршувачи.
Фантастичните “достигнувања” на Охридската управа
Кампања против малиот бизнис, толеранција кон голем криминал
“Успешни” акции што не решаваат ништо:
Операција “Фрижидер”:
- Контролирани стотици угостителски објекти
- Пронајдени десетици “прекршоци” за начинот на чување пиво
- Издадени безбројни глоби за ситни административни грешки
- Резултат: Угостителите фрустрирани, проблемите непроменети
Операција “Фискални сметки”:
- Наметнати строги контроли за секоја ситница
- Глобени мали бизниси за технички грешки
- Создадена атмосфера на страв кај честитите трговци
- Интересно: Ваквите контроли немаат важност во стара охридска чаршија, како и дел во новата чаршија, но за тоа отом потом…
- Резултат: Малиот бизнис страда, црниот пазар цвета, а одредени зони се “неприкосновени”
Што не се прави: Слонот во собата
Проблеми што “не се гледаат”:
Цигари на црно – милионски бизнис:
- Отворена продажба на секоја улица
- Без данок, без контрола
- Милиони евра загубени приходи за државата
- Одговор: “Не сме надлежни”
Казино “Фламенго” – слепо око на управата:
- Управата за јавни приходи воопшто не ја интересира работата на казино “Фламенго”
- Профитот од жива игра во казиното – нула контрола
- Паушалот кој се води за ова казино остануваaт мистерија
- Од друга страна – толку многу се загрижиле за пиво во фрижидер на паушалците во Охрид
- Приоритети: Угостители под лупа, казина во сенка
Дрогичка трговија:
- Јавно познати локации за продажба
- Организирани мрежи што работат отворено
- Поврзаност со меѓународен криминал
- Одговор: “Тоа е работа на МВР”
Перење на пари:
- Сомнителни финансиски текови
- Фиктивни фирми што не плаќаат данок
- Нерегистрирани дејности во милионски размери
- Одговор: “Не е наша надлежност”
Последиците: Кој страда од оваа селективност?
Чесните плаќаат, нечесните профитираат
Кој страда:
- Мали угостители кои се пресилно контролираат
- Честити трговци кои плаќаат сите данoci
- Локална економија која се демотивира
- Граѓани кои гледаат неправда секојдневно
Кој профитира:
- Криминални групи кои работат без пречки
- Корумпирани структури кои не се допираат
- Црниот пазар кој расте непречено
- Големите утајувачи кои не се контролираат
Зошто се случува ова: Анализа на мотивите
Институционална анализа на проблемот
Структурни причини:
Недостаток на храброст:
- Службениците се плашат од последици
- Нема заштита за оние што се борат против организиран криминал
- Политички притисоци спречуваат вистинска работа
Недостаток на ресурси:
- Недоволно обучен кадар за сложени случаи
- Технолошка заостнатост за следење на софистициран криминал
- Недостаток на координација со другите институции
Корупција и интереси:
- Можни врски меѓу службениците и криминалните групи
- Политички заштита на одредени бизниси
- Лични интереси што се судираат со јавниот интерес
Резултат: Театар наместо работа
Охридската Управа за приходи се претвори во театар каде се глуми работа, наместо да биде институција која навистина ја врши својата функција.
Што треба да се промени: Патот кон вистинска ефикасност
Системски реформи наместо козметички промени
1. Редефинирање на приоритетите:
- Фокус на големите прекршувачи наместо на ситниците
- Координација со МВР за борба против организираниот криминал
- Заеднички акции против црниот пазар
2. Заштита на службениците:
- Правна заштита за оние што се борат против криминал
- Анонимни пријави без страв од одмазда
- Награди за храбри службеници кои ризикуваат
3. Технолошка модернизација:
- Современи системи за следење на финансиските текови
- Дигитални алатки за откривање утајување
- Меѓународна соработка во борбата против криминалот
4. Транспарентност и одговорност:
- Јавни извештаи за работата на управата
- Мерливи резултати наместо статистики за ситници
- Јавна критика кога се игнорираат очигледни проблеми
Пораката до Охридската управа за приходи
Време е за вистинска работа
Вашата работа не е да бркате вештерки во фрижидери – вашата работа е да ги заштитите државните приходи од оние што ги крадат.
Граѓаните не очекуваат:
- Да ги малтретирате малите угостители за технички ситници
- Да глумите активност со безначајни акции
- Да се кријете зад фразата “не сме надлежни”
Граѓаните очекуваат:
- Храброст во борбата против вистинскиот криминал
- Правичност во третманот на сите субјекти
- Ефикасност во заштитата на јавните интереси
- Професионалност во извршувањето на должностите
Од фарса кон сериозност
“Фантастичната охридска Управа за приходи” може да остане фантастична само ако престане да биде театар на апсурдот и почне да биде сериозна институција.
Селективната правда не е правда – тоа е институционална корупција која ги штити силните, а ги напаѓа слабите.
Времето за промена е сега. Граѓаните заслужуваат институции кои работат во нивен интерес, а не кои глумат работа за да го сокријат својот неуспех.
Престанете да бркате вештерки – почнете да се борите против вистинските демони на црниот пазар и организираниот криминал.
Кога институциите стануваат комедија, граѓаните плаќаат трагична цена. Време е за сериозност.
post scriptum: “Ние знаеме премногу, а и ќе обзнаниме премногу за да се стави крај на глупоста”
С.Денесовски
