Една хрватска новинарска екипа разговарала со експерти и граѓани на Скопје и била единствената на која и било дозволено да влезе во училиштето на убиената Вања Ѓорчевска.
Тоа беа хрватските репортери од Јутарњи лист, а нивниот извештај ви го пренесуваме овде во интегрирана верзија.
„Драга моја, многу ни е жал. Се надевам дека ќе ти биде подобро пред рајските порти. Засекогаш ќе останеш во нашите срца и нема да те заборавиме. Почивај во мир душо“, ова е само една од прошталните пораки што ја напишаа оние што ја познаваа 14-годишната Вања Ѓорчевска збогувајќи се со брутално убиената ученичка чија смрт ги потресе жителите на Скопје, но и ги премина границите на Македонија.
На училишната маса има букет од десет нежно розови рози и десет мали бели хризантеми. Пред влезот на училиштето има остатоци од изгорени свеќи. На фасадата спроти училиштето некој напишал графит „Те сакаме Вања“. На оградата на бел квадрат стои натписот „Почивај во мир Вања“.
„Во големото лоби е тивко, од блиската градинка се слуша само жуборот на децата. Влеговме тивко, без да ја нарушиме тишината. И ја објаснивме причината за нашето доаѓање на госпоѓата што ја најдовме и таа ни дозволи да го сликаме букетот цвеќе. Но, набргу во ходникот излезе директорот на училиштето“, раскажува новинарската екипа.
– Ова училиште нема никаква врска со она што се случи и ве молиме напуштете го училиштето. Избришете ги сите фотографии – им рекла авторитативно таа.
И додека фотографиите исчезнуваа од екранот на камерата, се обидовме да и објасниме дека дојдовме по препорака на градоначалникот на скопската општина Центар.
„Порано бев ученик во ова училиште, четири години бев директор, а претходно држев часови за ученици од прво до четврто одделение“, им рекла таа.
Новинарите успеале да поразговараат и со наставничката на Вања, која веднаш ја извести мајката за исчезнувањето.
„Тоа е само мој начин на работа. Едноставно, кога видов дека не е на час, се јавив да видам зошто ја нема“, накратко им рекла таа.
Нејзините очи биле полни со солзи.
„Ова училиште го посетуваат 863 ученици и е подарок од швајцарскиот народ за Македонија откако претходното училиште беше срушено на истото место во разорниот земјотрес на 12 јули 1963 година. Во знак на благодарност го носи името на Јохан Хајнрих. Песталоци, швајцарски педагог и образовен реформатор“, пишува „Јутарњи лист“.
Татко прашувал за камерите
„Сите ученици сѐ уште се под стрес и правиме се да им помогнеме“, им рекла директорката Атанасова на збогувањето. На крајот им подари монографија од училиштето и напомена дека направила исклучок со тоа што дозволила само нас да влеземе во училиштето по злосторството што ја потресе Македонија“, пишува во текстот на Јутарњи.
Во тој понеделник, на 27 ноември, Вања требаше да биде на прв час во осум часот. Кога заѕвонило училишното ѕвонче, таа веќе се борела за живот. Со врзани раце и нозе, со скршена вилица, била однесена на местото каде што била убиена во вреќа за спиење. Сè уште не е официјално објавено, но можно е дотогаш веќе да се задушила. Она што на целото злосторство му дава посебен печат е фактот што нејзиниот татко Александар сега е во притвор.
Тие го обвинуваат дека е тој што им ја дал на киднаперите клучните информации дека Вања сама ќе оди на училиште тоа утро, дека нејзината помала сестра, една година помладата, нема да биде со неа на пат кон училиште. Патот по кој одат до училиште, низ дел од центарот на Дебар маало, се минува пеш за десетина минути. Толку ни требаше да стигнеме од училиштето до петкатницата на Наум Наумовски Борче 87.
На третиот кат е станот во кој живеела со нејзината мајка Зорица Лазарова и нејзината сестра. Таткото Александар, велат, иако неговите родители се разделиле, често престојувал во станот на третиот кат.
– Тој ја обожаваше, се грижеше за девојчињата и не работеше до нивната десетгодишна возраст, па приказната дека им дал информации на киднаперите едноставно звучи неверојатно. Меѓутоа, денот откако исчезнала, наводно прашал дали камерите го фатиле автомобилот во кој била киднапирана – раскажуваат некои од станарите кои живеат во населбата.
Додека разговараме на платото во близина на влезот, забележале дека не можете да влезете без шифра или некој да ви ја отвори вратата бидејќи бравата е автоматска.
Во истата зграда стан имал и Љупчо Палевски Палчо, човекот кој сега е главен осомничен за убиството на Вања, но и за убиството на 74-годишниот фризер Панчо Жежовски од Велес. Тој ја изградил таа зграда, на земјиштето што при денационализацијата му било вратено на семејството на мајката на Вања.
Покрај Палевски и уште тројца киднапери, врската меѓу двете убиства што се случија со разлика од пет дена е „цитроенот“ на убиениот фризер, во чиј багажник Вања беше возена до селото Бразда, на околу половина час возење од Скопје, каде го погребале нејзиното тело, а го запалиле и автомобилот.
Приказни за сектата „Црна роза“
Истиот ден во 12 часот и 8 минути, Зорица Лазарова, мајката на Вања, на Фејсбук објави драматичен статус дека нејзината ќерка исчезнала. Таа апелираше до јавноста и напиша дека се сомнева дека е киднапирана бидејќи не се појавила на училиште.
Таа објаснила што носела девојката кога излегла од дома и на крајот оставила телефонски број за да можат веднаш да ја известат доколку некој ја препознае од фотографијата. За исчезнувањето била известена полицијата, а околу 11 часот исчезнувањето го пријавил и таткото.
Официјално киднаперите ја киднапирале Вања во влезот на зградата, ја внеле во автомобил и се оддалечиле. Сомнежите што ги слушнавме од соседите, таксистите и новинарите само се множат, а „modus operandi“ на киднаперите се коментира во рестораните и во кафулињата.
– Не живеам во Македонија, дојдов овде на неколку дена, како е можно 24 часа да има полицаец на раскрсницата преку патот, бидејќи на 28 ноември почнуваше дводневниот министерски состанок на ОБСЕ, а градот беше полн со полиција. Таксистите биле на станицата цела ноќ и никој ништо не видел“, се зачудила госпоѓата која излегла од зградата.
– Не, ништо не видовме! Работиме од 10 часот, а тоа беше околу 7:30 сабајле! – ни рекоа во продавницата за душеци веднаш до влезот. Од спротивната страна е стоматолошка ординација, а на вратата има налепница за 24-часовен видео надзор.
– Можеме да разговараме само ако сте пациент – ни вели госпоѓата на рецепција и ни дава знак да си одиме.
– Девојката исчезна во понеделникот. Полицијата дојде кај мене во средата и ме праша дали имам видео надзор. Но, тој ги опфаќа само влезот и касите. Не смее да се снима улица, таков е закон – сопственикот на продавницата за велосипеди и сервисот спроти влезот.
– Тоа не се чисти работни места. На улица има 15 камери и ништо не е снимено. Утрото кога ја киднапираа Вања, улицава беше полна со автомобили, едвај можеше да се помине. Тоа утро кога исчезна, известувањето беше испратен со радио преку диспечерскиот центар и прими околу стотина мои колеги бараат исчезнато девојче. И ништо. Зошто не се објавуваат снимките од камерата, кога сигурно ги има – прашува Даниел, таксист од Скопје.
Одбива да се фотографира, само ќе ни го каже името.
– Не сакам да имам проблеми, никогаш не знаете како ќе заврши ова – им рекол тој при разделбата.
А неговиот колега Дино, кој ги превезувал од скопскиот аеродром, кога ја слушна причината за нивното пристигнување, им открил:
„Мојата сопруга е медицинска сестра во болницата „Мајка Тереза“ и работеше во смена кога и го донесоа телото. Беше голема гужва. Ми кажа дека и е скршена вилицата, била крвава и имала трага од прострелна рана. Никој сѐ уште знае нешто за тоа. Зошто ако ја киднапирале за пари не се јавиле со барање за откуп, се прашувам. Има секакви приказни, секој има своја верзија, но мислам дека Палчо ја знае вистинската вистина. Тој е голем манипулатор“.
И новинарскта екипа се уверила дека има безброј теории за убиството и неговите мотиви. Дино им кажал една која сè поврзува со религиозна секта.
„Се шпекулира дека еден од нив бил дел од таканаречената секта „Црна роза“ и дека сакал да замине, но условот бил да направи некоја блиска жртва“.
„Палевски е единствениот кој ја знае вистинската вистина“
Првоосомничениот Љупчо Палевски Палчо моментално се наоѓа во затвор во Турција, каде што побегнал по делото, а тој е единствениот кој ја знае вистинската вистина.
Палевски е „контроверзен претприемач“, човек со 100 кривични пријави без отслужен ден затвор, поранешен новинар и издавач, земјоделски инженер кој се поврзува со тајната службите, полицијата и политиката.
Тој е, ни велат, дел од „урбаната мафија“ која ги смени политичките определби од лево во екстремна десница. Од прозападњаци до русофили и како човек кој имал пристап до секој премиер, на својот канал на Јутјуб објавувал снимки од тајната полиција. Тој ја основа политичката партија Десна и планирал да учествува на претстојните парламентарни избори кои ќе се одржат напролет следната година.
Членови на неговата партија и неговите идолопоклоници се и тројцата осомничени за киднапирањето на Вања – Велибор Манев, Боре Видевски од Велес и Влатко Кешишев од Штип, кои неколку дена по злосторството завршија во притвор. Веднаш признале дека ја киднапирале Вања и дека тоа го направиле по наредба на Палевски. Тие рекоа дека тој ги пренел информациите за движењата на Вања што ги добил од нејзиниот татко.
Палевски, пак, според објавите на Фејсбук, продолжил нормално да комуницира и по делото.
Неколку дена по убиството, се претпоставува дека Палчо, гледајќи дека ситуацијата му излегува од контрола, отишол прво во Белград, а оттаму преку Бугарија во Турција. Неговиот адвокат Васко Стојков го однел во Белград, но, како што рече, не знаел што се случува и која е позадината. Наводно, Палевски му рекол дека оди на закажан лекарски преглед. Адвокатот е приведен и во четвртокот вечерта по 48-часовниот притвор е пуштен на слобода.
Стефан Димковски го возел Палевски од Белград до Софија, а потоа во Турција. Тој бил уапсен на граничниот премин кога од Грција влегувал во земјава. Тој е осуден на 30 дена затвор и му се заканува затворска казна до десет години. Тој за време на апсењето на новинарите им изјави дека не учествувал во ништо незаконско, но доколку биде прогласен за виновен, му се заканува казна затвор до десет години. Палевски бил уапсен кога се обидел од Турција да премине во Сирија.
Цело време, а особено по исчезнувањето на Вања, полицијата беше под голем притисок од јавноста. И сѐ уште е. Христијан Мицкоски, опозициски политичар во четвртокот јавно ја прозва полицијата за големи пропусти во истрагата и дека има сериозни докази за тоа.
– Ако има докази, нека пријави во полиција, бидејќи и прикривањето докази е кривично дело – возврати премиерот на Македонија и претседател на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ), Димитар Ковачевски, кој ќе на оваа функција е нешто повеќе од еден месец бидејќи во јануари таа земја ќе биде управувана од техничка влада до изборите.
– Ова го направија нелуѓе и тие ќе треба да одговараат за тоа и да бидат строго казнети – додаде тој.
Монструми, нелуѓе, психички пациенти се епитети од кои обичните граѓани не бегаат кога ги прашуваме што мислат за убиството на Вања Ѓорчевска, но такви епитети доаѓаат и од устата на политичарите, на пример Оливер Спасовски, министерот за внатрешни работи. Работи и сопартиецот на премиерот.
Палевски во Скопје се смета за прородител на т.н „урбана мафија“ затоа што неговото име првпат се слушна на јавната сцена кога се сменија урбанистичките планови за скопско Дебар Маало и од малите семејни куќи кога почнаа да никнуваат згради во срцето на Скопје. Палевски во неколку наврати со помалку или повеќе успех се обиде да стане медиумски магнат. По поразот на СДСМ на изборите во 1998 година, со негова поддршка беше отворен неделникот Старт, низ кој поминаа многу новинари, „жртви“ на револуционерната чистка во НИП Нова Македонија.
По доаѓањето на Никола Груевски на челната позиција во државата, тој се преселил во Задар, каде што основал компанија за производство на печки на пелети. И додека, и покрај бројните пријави во Македонија, тој не помина ниту еден ден во затвор, според потерницата распишана по него од Хрватска, тој заврши во затвор.
Постапката против обвинетиот Палевски се водела во Општинскиот суд Задар, а тој е пренесен во Општинскиот суд Самобор. Тој беше обвинет како одговорно лице кое погрешно ги изнесувало фактите во фирмата што ја основал и како член на Управен одбор не побарал отворање стечај. Законски е осуден на единствена казна од осум месеци затвор.
Тој бил недостапен за судството, па по него била распишана потерница и бил уапсен во Србија, која на 22 мај 2020 година го екстрадирала во Хрватска. Тој е испратен во затворот во Задар по решение за определување на затворот од 20 март 2015 година, велат од Општинскиот суд Задар.
„Може да биде интересен за Турците“
Во 2019 година МВР го пријави за навреда на полицаец. Една година подоцна, тој беше пријавен за нелегално поседување оружје или експлозивни направи и непочитување на здравствените прописи за време на епидемијата.
Во Скопје е законски осуден за насилство врз сопствената ќерка, која ја претепал со боксерски ракавици. Во последниот период, згрозен од „предавствата“ на Македонија, започнува соработка со радикални политички структури од десните и високи црковни великодостојници и организира и води бројни протести и демонстрации. Тој е противник на евроатлантските интеграции на земјата, а во јавните изјави отворено се залага за влез во БРИКС и поблиски односи меѓу Македонија и Русија.
Затоа, многумина веруваат дека неговата крајна посакувана дестинација била Русија или братска Белорусија. Додека трае екстрадициската постапка, Гордан Калајџијев, професор по кривично процесно право на Правниот факултет во Скопје, предупредува дека Палевски може да ја искористи реториката на медиумите и јавноста, кои го нарекуваат монструм, за да покаже дека нема да има правично судење во Македонија, па постапката за екстрадиција може да трае и до една година. Скопскиот обвинител Гаврил Бубевски се надева дека наскоро би можел да се појави пред скопскиот суд.
– Тој може да биде интересен за турските служби поради неговите врски овде со полицијата, но и со тајните служби – рече проф. Калајџиев.
Обвинителот Бубевски за „Јутарњи лист“ откри дека истрагата сѐ уште не е завршена, дека се собрани над 50 снимки од надзорните камери кои го следеле движењето на сторителите, а кривичната пријава има повеќе од 100 страници, а сослушувањето на сведоците сѐ уште е во тек. Тој открива и дека во канцеларијата видно вознемирена пристигнала неговата колешка која била на истрагата кога било пронајдено телото на Вања.
Дознаваме дека клучниот момент од истрагата бил кога Кирил Даневски, поранешен снајперист на скопските специјалци и началник на скопската полиција, се сомневал во изјавата на таткото на Вања. Но, како што откри полицијата, сторителот сѐ уште е непознат. И додека истрагата продолжува, на политичката сцена на Македонија, секој на свој начин го толкува ова невидено злосторство.
– Ако се направи некаков пропуст во истрагата, тоа ќе биде катастрофа за државата и институциите – предупредуваат нивните соговорници. И додека се чека екстрадицијата на Палчо, неговите соучесници веќе се на удар на другите затвореници.
„Дајте ни ги!“ викаат од прозорецот на затворските ќелии во Шутка додека ги водат осомничените кон ќелиите.
