На парламентарните избори, конфликтот околу актуелниот претседател Реџеп Таип Ердоган го освои мнозинството, за претседателот, сепак, ќе се решава во вториот круг. Дали борбата се уште е неизвесна или речиси е сигурно дека Ердоган ќе победи – што всушност значи ова за Турција?
Пресвртница, пресвртница е како се опишани изборите во Турција одржани во неделата. На парламентарните избори, конфликтот околу актуелниот претседател Реџеп Таип Ердоган го освои мнозинството, за претседателот, сепак, ќе се решава во вториот круг.
Противникот Кемал Киличдароглу и Ердоган се две различни визии за патот што треба да го следи Турција. Што ќе значи изборот на едното или другото за Турција, за нејзината промена на позицијата, што ќе значи за светот и за нас овде, не само во Србија туку и на Западен Балкан.
Уредничката на весникот Данас, Сафета Бишевац, смета дека опозицијата лесно очекувала да победи, а Ердоган поминал многу подобро од очекуваното:
„Мислам дека Ердоган и неговата партија вчера поминаа подобро отколку што многумина очекуваа. Пред се мислам на општата ситуација во Турција. Ова е земја која доживеа катастрофален земјотрес во февруари, а сите ја критикуваа власта дека не реагирала добро во тој случај. Станува збор за земја чија инфлација во моментов надминува 50 проценти, а чија инфлација лани надмина 80 проценти, во такви околности опозицијата очекуваше победа. Беа толку сигурни во победата што почнаа да делат и некои потпретседателски позиции. Но, се покажа дека граѓаните на Турција повеќе му веруваат на Ердоган, односно веруваат дека тој може подобро да ги реши нивните тешкотии и проблеми од опозицијата“, објаснува Бишевац за „Глобал фокус“.
Според професорот на Факултетот за безбедност, Владимир Ајзенхамер, односите на Турција со Америка и Западот се „кавги во семејството“.
„Преку недоразбирање тие одлично се разбираат. Како таква, дали е добра тампон зона за Европа кога се во прашање бегалците, да, дали е корисно да се изврши одреден притисок врз Русија, да. Во оваа смисла, Турција е двоен тројански коњ, бидејќи му служи и на Истокот во комуникацијата и поткопувањето на Западот. Единственото прашање е дали, со сè побурните светски трендови, таквата политика може засекогаш да остане нешто на што може да се потпре. Она што навистина му недостига на Ердоган е стабилна основа на едната и на другата страна, а тој всушност ја нема. Турција е во суштина сама во ова“, рече Ајзенхамер.
Најголемите предизвици за новата влада се од економски карактер
Економистот и соработник на политичкиот институт „Четам хаус“, Тимоти Еш, објаснува дека предизвиците во економијата ќе останат исти, бидејќи Турција се соочува со постојан проблем на платниот биланс.
Има огромен девизен дефицит од 50 милијарди долари, ограничени девизни резерви, надворешен долг достасува, голема побарувачка за долари и претседател кој не сака да ја зголеми референтната каматна стапка за да ја брани домашната валута.
Лирата најверојатно ќе продолжи да паѓа, што значи дека инфлацијата ќе остане висока.
„Турција има сложено соседство. Тука се Русија, Украина, Ирак, Сирија. Ердоган мора да се обиде да постигне добри односи со некои од овие соседи. Сојузниците на НАТО би сакале тој да заземе поцврст став, особено во однос на војната во Украина. Интересно е што и Киев и Москва се сосема задоволни од овие резултати. Москва затоа што мисли дека Ердоган го ослабува НАТО, а Киев затоа што Турција, без разлика на романсата меѓу Путин и Ердоган, ја снабдува Украина со многу успешни беспилотни летала „Барјактар“ и големо количество муниција. Ја вооружуваат Украина, а се стравуваше дека ако победи опозицијата, тоа ќе престане. Со НАТО, првата криза ќе биде поврзана со членството на Шведска, кое беше блокирано од Турција. Но, мислам дека ќе дадат зелено светло. Го искористи во текот на кампањата и доби поени кои му донесоа гласови“, изјави Еш за „Глобал Фокус“.
Поранешниот министер во Владата на Србија, Расим Љајиќ, смета дека за разлика од првиот круг, кој беше крајно неизвесен, барем во најавите, овој втор круг нема да биде проследен со таква неизвесност, речиси е извесно дека Ердоган ќе победи .
„Мислам дека нема да има некои големи промени во политиката на Ердоган, но мислам дека приоритетите ќе се променат. Економската состојба и високата инфлација значат дека мора да се преземат итни чекори за Турција да не западне во нова рецесија која може да има несогледливи последици. На надворешниот фронт не очекувам некои значителни промени. Она што го очекувам е дека ќе има големи промени во опозицијата, бидејќи на сите им е јасно дека тој не беше најдобриот избор за кандидатот“, рече Љајиќ.
Тој смета дека нема да има промена во односите меѓу Србија и Турција.
„Тоа ќе биде политика што веројатно ќе се заснова на некои нови економски инвестиции, под услов Турција да ја стабилизира својата економија“, заклучи Љајиќ.
