Напредната вештачка интелигенција треба да ја револуционизира фундаменталната физика и може да отвори прозорец кон судбината на универзумот, според следниот генерален директор на Церн, Марк Томсон, објави британски Гардијан.
Томсон вели дека машинското учење го отвора патот за напредок во физиката на честичките што ветуа дека ќе бидат споредливи со предвидувањата на протеинските структури што ги направи вештачката интелигенција, „Гугл дипмајнд“, што на научниците им донесе Нобелова награда во октомври.
Со Големиот хадронски судирач (ГХЦ), рече тој, слични стратегии се користат за откривање на неверојатно ретки настани кои го држат клучот за тоа како честичките стекнале маса во првите моменти по големата експлозија и дали нашиот универзум би можел да се заплетка во работ на катастрофален колапс.
– Ова не се поединечни подобрувања. Ова се многу, многу, многу големи подобрувања што луѓето ги прават со усвојување навистина напредни техники – рече Томсон.
Тој додаде дека оваа технологија ќе биде прилично трансформативна за физиката.
– Тоа се сложени податоци, исто како преклопувањето на протеините – тоа е неверојатно сложен проблем, па ако користите неверојатно сложена техника, како што е вештачката интелигенција, ќе победите –додаде тој.
Божјата честичка ќе може да се набљудува?
Советот на Церн го прави случајот за идниот Циркуларен судирач кој е со обем од 90 километри и би го надминал Големиот хадронски судирач. Некои се скептични со оглед на недостатокот на блокбастер резултати со ГХС од значајното откритие на Хигсовиот бозон во 2012 година, а Германија го опиша предлогот од 17 милијарди долари како недостапен. Но, Томсон смета дека вештачката интелигенција даде нов поттик во потрагата по нови сознанија во физиката на субатомско ниво и дека големите откритија би можеле да се случат по 2030 година, кога големата надградба ќе го зголеми интензитетот на зракот на ГХС за 10 пати.
Ова ќе овозможи невидени набљудувања на Хигсовиот бозон, наречен Божја честичка, кој им дава маса на други честички и го врзува универзумот заедно.
– Постои посебно мерење за Хигсовиот бозон што е толку фундаментално за природата на универзумот. Она што ќе го разгледаме е да произведеме не еден Хигс, туку 2 Хигсови бозони во исто време – рече Томсон.
Ова, рече тој, ќе им овозможи на научниците да измерат како Хигсовата честичка си дава маса за првпат, феномен наречен Хигсово самоспојување.
Два Хигсови бозони се појавуваат одеднаш толку ретко и честичките се толку тешки за одржување, тие се распаѓаат во попознати честички веднаш штом ќе настанат, што пред 5 години Томсон рече дека би претпоставил дека ова е надвор од можностите на ГХС.
– Сега сум убеден дека ќе направиме добро мерење – рече Томсон.
Силата на Хигсовото самоспојување е од клучно значење за да се разбере како, трилионити дел од секундата по големата експлозија, промената во Хигсовото поле резултирала со честички кои одеднаш стекнуваат маса. Исто така, би можело да открие дали Хигсовото поле достигнало конечна, стабилна состојба на мирување или дали би можела да се случи уште една драстична транзиција во иднина, сценарио според кое универзумот, како што го знаеме, ќе испари речиси моментално. Стандардниот модел на физика сугерира дека тоа е можност, но нема потреба од аларм.
„Тоа не е нешто што би можело да се случи на временска скала што има некаква важност дури и за нашите ѕвезди“, рече д-р Метју МекКалоу, теоретски физичар во Церн. „Значи, тоа не се поврзува со човештвото во таа смисла. Од друга страна, тоа е научно прашање – дали ова може да се случи?
Според Томсон, тоа е многу длабоко фундаментално својство на универзумот кое не го разбираме целосно. Кога би виделе дека Хигсовото самоспојување е различно од нашата сегашна теорија, тоа би било уште едно големо, огромно откритие. И тоа не може да се знае тоа додека не се направи мерењето, смета тој.
Вештачката интелигенција навлегува во порите на физиката
Вештачката интелигенција навлегува во секој аспект од работењето на ГХС, од одлучувањето кои податоци да се соберат до тоа како треба да се толкуваат.
– Кога ГХС се судира со протони, тој прави судири од околу 40 метри во секунда и мораме да донесеме одлука, во рок од една микросекунда, кои настани се нешто интересно што сакаме да го задржиме, а кои да ги отфрлиме. Веќе сега работиме подобро со податоците што ги собравме отколку што мислевме дека ќе можеме да направиме со 20 пати повеќе податоци пред 10 години. Така, напреднавме барем за 20 години. Огромен дел од ова се сведува на вештачката интелигенција –смета д-р Кетрин Лени, која работи на експериментот „Атлас“ на ГХС.
Научниците долго се надеваа дека ГХС може да биде способен да произведува темна материја, супстанца за која се верува дека сочинува голем дел од универзумот. Но, имајќи предвид дека природата на темната материја е целосно непозната, потрагата по неа е предизвикувачка задача.
Според Томсон, генеративната вештачка интелигенција може да помогне да се реши оваа загатка.
– Можете да почнете да поставувате посложени, отворени прашања. Наместо да барате одреден отпечаток, вие го поставувате прашањето: „Дали има нешто неочекувано во овие податоци? – рече тој.
