Паниката е интензивна состојба на вознемиреност и страв што обично доаѓа ненадејно и без предупредување.
Нападот на паника може да предизвика чувство на губење контрола, анксиозност, забрзано дишење, забрзано чукање на срцето, потење, гадење, вртоглавица и други физички симптоми.
Физичките симптоми може да бидат многу интензивни, па некои мислат дека се работи за срцев удар. Сепак, добрата вест е дека паниката може успешно да се лечи, а сè ни беше објаснето со маг. псих., психолог и психотерапевт Ева Јурковиќ.
Луѓето кои се под постојан стрес во животот, кои се чувствуваат вознемирени или кои многу се плашат од одредени ситуации може да бидат поподложни на паника, а таа се манифестира со различни физички, емоционални, когнитивни и бихејвиорални симптоми. Дознаваме што точно значи паника и напад на паника, но и како да си помогнете во овие ситуации.
Што е паника?
Како што ни објасни психологот и психотерапевт Јурковиќ, паниката е интензивно чувство на ненадеен страв или анксиозност што се јавува како реакција на стресна или застрашувачка ситуација, а може да биде предизвикана и од физиолошки стрес (затнат простор, премногу луѓе, недостаток на воздух).
„Физиолошките симптоми кои се јавуваат ги толкуваме како сигнал за тревога, мислиме дека ќе останеме без воздух, ќе доживееме срцев удар или ќе умреме, поради што субјективното доживување на стравот уште повеќе се интензивира и може да дојде до напади на паника“, Јурковиќ. Кажи ни.
Симптоми на напад на паника
За подобро да разбереме како да препознаеме напад на паника, психологот ни објасни неколку видови на симптоми кои се јавуваат. Лицето кое доживува напад на паника може да доживее низа физички и емоционални симптоми кои се многу интензивни и можат да бидат застрашувачки.
Физички симптоми на напад на паника:
– брз или неправилен срцев ритам
– чувство на гушење или недостаток на воздух
– вртоглавица или несвестица
– потење
– тресење или треперење
– гадење или непријатност во стомакот
– чувство на вкочанетост или пецкање во рацете или нозете
Емоционални симптоми на напад на паника:
– интензивен страв или чувство на паника
– чувство на губење контрола
– чувството дека нешто страшно се случува или дека нешто лошо ќе се случи
– чувство на одвоеност од реалноста или чувство на нереалност
Когнитивни симптоми на напад на паника:
– тешкотии со концентрација или фокусирање
– прзе и бесмислени мисли
– чувство на губење контрола над мислите
– обземен од негативни предвидувања или сценарија
Симптоми на однесување на напад на паника:
– обид да се избегнат ситуации кои се поврзани со паника
– обидувајќи се да избегнете места или ситуации кои можат да предизвикаат паника
– потребата да се напуштат ситуациите кога се појавуваат симптоми на паника
„Нападите на паника обично траат неколку минути, но на субјективно ниво може да се чувствувате како да траат многу подолго. По паника, едно лице може да се чувствува уморно, исцрпено или напнато, а често се случува по таква непријатна појава да почне да избегнува ситуации и места кои би можеле да предизвикаат нов напад (на пр. избегнува да влезе во трамвај ако нападот на паника се случил на трамвајот и сл.), поради што стравот со текот на времето станува се посилен“, ни откри соговорникот.
Како се лекуваат нападите на паника?
Психологот ни кажа и дека паниката е многу непријатна појава, но најчесто физиолошките симптоми всушност не се физички опасни. Исто така, самите напади на паника успешно се лекуваат по само неколку сесии со когнитивно-бихејвиорален терапевт.
„Се препорачува што поскоро да се побара помош, особено имајќи предвид дека паниката значително го нарушува секојдневниот живот на личноста која ја доживува. Првиот чекор е да направите физички тестови за да се уверите дека она што се случува не е поврзано со физички проблеми – потоа за време на самиот напад можете да се потсетите дека не е физички проблем, па затоа стравот ќе биде помал и ќе биде полесно се прифаќаат непријатните физички симптоми“, објасни Јурковиќ.
Како да си помогнете за време на напад на паника?
1. Прифатете ги сензациите што доаѓаат
За почеток, психологот ве советува да го прифатите она што ви се случува, но и да набљудувате што се случува.
„Иако се крајно непријатни, најлошото нешто што можеме да го направиме е да се обидеме да се бориме со физиолошките сензации, да ги запреме или да се принудиме да се подобриме брзо, бидејќи тоа може да резултира со исцрпеност, чувство на преоптоварување и беспомошност. Најдоброто нешто што можете да направите е да ’пловите’ со овие сензации – со оглед на тоа што тие доаѓаат во бранови, можеме да замислиме како да јаваме на бран од непријатни сензации и да набљудуваме како изгледа тој бран“, советува психологот и психотерапевтот. .
2. Приземј се
За да си помогнете малку и да го вратите чувството за контрола, корисно е да правите вежби за дишење.
Јурковиќ препорачува да земете длабок здив, да го задржите здивот четири секунди и полека потоа издишете го воздухот преку устата осум секунди.
„Дишењето со двојно подолго издишување е директен начин да испратиме порака до нашиот мозок дека се е во ред. Исто така, можете да прибегнете кон некој поинтензивен начин на поврзување со физички сензации – на пример, можете да ставите мраз во крпа и да го користите мразот за да ги изладите рацете и вратот, па дури и да земете силни кисели бонбони и да се фокусирате на нивниот вкус“. објасни соговорникот.
3. Тоа е напад на паника, а не физички проблем
За крај, Јурковиќ вели дека помага кога ќе се сетите дека се е во ред со телото (што е потврдено и на лекарски преглед) и дека тоа е само напад кој брзо ќе помине.
„Она што исто така може да помогне е да се активирате со нешто друго – на пример, миење садови или правење некои други едноставни активности, додека нападот не помине“, рече таа.
Зошто когнитивно-бихејвиоралната терапија е вистинскиот избор?
Когнитивната бихејвиорална терапија (КБТ) е еден од најефикасните третмани за панично растројство и напади на паника. Сепак, успехот на паничното лекување со КБТ ќе варира во зависност од различни фактори, како што се сериозноста на симптомите, индивидуалните карактеристики на клиентот и квалитетот на терапевтскиот процес.
Како што открива Јурковиќ, според истражувањето спроведено на голем примерок на пациенти со панично растројство, КБТ се покажал како ефикасен во намалувањето на симптомите на паника во 60-80% од случаите. Ова истражување исто така откри дека КБТ е исто толку ефикасна како и терапијата со лекови во краткорочниот третман на паниката, но има подолготрајни и поодржливи резултати.
„Со квалитетна терапија и соработка помеѓу терапевтот и клиентот, повеќето луѓе можат да постигнат значително и брзо намалување на симптомите на паника и подобрување на нивната општа состојба“, заклучува психологот Јурковиќ.
Заклучок
Нападот на паника е многу непријатна појава која се манифестира преку различни физички, емоционални, когнитивни и бихејвиорални симптоми. Добрата вест е што можете да си помогнете за време на напад со користење на одредени техники, а еден од најефикасните третмани за паника е когнитивно-бихејвиоралната терапија.
