Д-р Ана Муњиза Јовановиќ, психијатар од Институтот за ментално здравје, зборуваше за N1 за менталното здравје на младите во Србија и како овие трагични околности што се случија влијаат на здравите, но и на луѓето со ментални проблеми.
Д-р Мињижа Јовановиќ потврдно одговара на прашањето дали веќе има зголемена вознемиреност кај луѓето откако за два дена се случија две масовни убиства во Србија.
„И страв и неизвесност и страв, телефонот е активен 36 часа, вчера имаше над 130 повици и многу пораки. Од минута во минута, сè поголем број луѓе не повикуваат на помош“.
Каква помош бараат?
Како што вели докторот, има еден дел од приказната што се однесува на оние кои се директно засегнати од сето она што се случило, а има и друг дел што е помалку видлив, тоа се голем број млади луѓе кои веќе имаат психички проблеми и кои дури сега се обратиле за помош. Таа посочува дека кај нас многу малку млади бараат ваква помош.
„Официјалните податоци на УНИЦЕФ од 2020 година се дека само 18 отсто од младите кои имаат ментални проблеми бараат помош. Тоа е добро бидејќи оваа ситуација ги натера да бараат помош, но од друга страна, голем број млади луѓе кои се во неволја сега се уште полоши. „Не секој што е изложен на траума ќе биде трауматизиран, но голем број млади луѓе кои веќе се борат со вознемирени мисли се во дополнително отежнување“, предупредува нашиот соговорник.
Кој е вашиот совет до луѓето кои сега се чувствуваат несигурно?
„Од практика овој настан не изненади, загрижувачки се податоците за менталното здравје на младите во Србија, но и во Америка, Европа, Канада… најголем пораст на депресија и анксиозни растројства има во адолесценцијата. Големото истражување на Младинската организација „Кроно“ на Србија од 2020 година вели дека дури 30 отсто од младите од белградската област имаат некои симптоми на депресија или анксиозност. Огромна половина имаше значителна вознемиреност. Сите овие податоци ни кажуваа дека треба да направиме нешто“, потсетува нашиот соговорник.
Понатаму, таа вели дека изминатава година УНИЦЕФ интензивно работи на подобрување на менталното здравје на младите и на превенција.
„Официјално имаме само 47 лекари кои се занимаваат со ментално здравје на адолесценти и деца до 25 години, а потсетувам дека дури 75 отсто од сите ментални нарушувања започнуваат пред 25-тата година. Токму затоа пред една година започна акцијата за обука на што поголем број стручни лица, а целна група беше менталното здравје на младите.
„Луѓето кои доживеале траума во првите 48 часа влегуваат во состојба на шок. Тогаш најважно е да се смири човекот. Сега треба да работиме на тоа како луѓето да се чувствуваат посигурни и посигурни и кога луѓето ќе излезат од состојба на шок да продолжат да се справуваат со траумата“.
Што ги мотивира луѓето да копираат трагична ситуација?
„На најпластичен начин мозокот се развива до 25 години, мозокот на адолесцентот интензивно се развива кога имате постојани биохемиски промени и постојани барања однадвор, имате две двојни нестабилни променливи и трета работа е доволна ако имате се попречувствителни во тој момент за да бидат поприемчиви. Емоциите се дел кој се пренесува и влијае на целиот организам, а ако имате нешто што стои и тлее, тоа се прелева и влијае на функционирањето на целиот организам“, објаснува докторката.
„Адолесценцијата е многу турбулентен период и време кога се развива емоционалната регулација, односно кога созрева“, заклучува Ана Муњиза Јовановиќ.
