Западните власти тврдат дека Кина тајно гради објект во Камбоџа што ќе го користи исклучиво нејзината морнарица.
Официјални лица наведуваат и дека двете земји ги демантираат тие извештаи и вложуваат големи напори да ја сокријат целата операција, пренесува Вашингтон пост.
Воениот објект ќе биде лоциран во северниот дел на поморската база Рим во Тајландскиот залив, а оваа недела таму ќе се одржи церемонија за поставување камен темелник.
Пекинг сака да воспостави мрежа на воени бази ширум светот за да се наметне како вистинска глобална сила, па затоа основањето на база во Камбоџа, која ќе биде само втора кинеска прекуморска база и прва во стратешки важниот Индо-пацифик, е дел од таа стратегија.
Кина ја изгради својата прва поморска база во странство во Џибути во Источна Африка. Базата, која се наоѓа западно од Јужното Кинеско Море, и во која можат да пловат големи кинески воени бродови, ќе ја зајакне позицијата на Пекинг во таа област, сметаат официјални лица и аналитичари.
– Проценуваме дека кинеските лидери многу се грижат за Индо-пацификот, кој го гледаат како нивна сфера на интерес – изјави еден западен функционер.
– Тие го гледаат подемот на Кина како чекор кон создавање на свет во кој глобалните сили малку потешко ги окупираат просторите што ги држат како нивни зони на интерес – додаде тој.
Според официјалниот претставник, Пекинг смета дека регионот или „не сака или не може“ да им се спротивстави. Кина верува, додаде претставникот, дека земјите во Индо-пацификот може да бидат принудени да се однесуваат како што сакаат со помош на мито, принуда и казнување.
– Кина сака да стане толку моќна што регионот ќе ја слуша наместо да се соочи со последиците – додаде тој.
Во 2019 година, „Wall Street Journal“ (WSJ) напиша дека Кина потпишала таен договор во кој се наведува дека нејзината армија може да ја користи споменатата база во Камбоџа. Пекинг и Пном Пен потоа го негираа извештајот. Портпаролот на кинеското Министерство за одбрана тогаш изјави дека Кина само со обука и логистика и помага на Камбоџа.
Сепак, минатиот викенд, неименуван кинески функционер изјави за Вашингтон пост дека кинеската армија ќе користи дел од базата Рим. Официјалниот претставник рече дека не се точни информациите дека базата ќе ја користи само армијата, но дека во неа ќе работат и научници. Тој нагласи дека Кина нема да биде вклучена во активности на камбоџанската страна на базата.
Во четврток ќе се одржи церемонија на поставување на камен темелник, на која ќе присуствуваат кинески претставници, вклучително и амбасадорот во Камбоџа.
Амбасада на Камбоџа во САД соопшти дека не се согласува со тврдењата на западните претставници, наведувајќи дека извештаите се само обид да се оцрни Камбоџа. Амбасадата додаде дека властите на Камбоџа го почитуваат Уставот на Кралството Камбоџа, кој го брани формирањето на странски воени бази на територијата на таа земја.
Амбасадата во соопштението рече дека базата се реновира за да се зајакне капацитетот на морнарицата на Камбоџа, да се заштити поморскиот интегритет на земјата и да се стави крај на поморскиот криминал како што е нелегалниот риболов.
Министерството за надворешни работи на Кина не одговори на барањето за коментар на Вашингтон пост.
Западните власти очекуваат при поставувањето на камен-темелникот да се нагласи дека Кина учествува во финансирањето на проширувањето на базата и изградбата на дополнителен објект, но не и дека ќе го користи Народноослободителната армија на Кина. Плановите за проширување се финализирани во 2020 година, а во нив се наведува дека кинеската армија ќе има „ексклузивно“ право на северниот дел од базата и дека ќе биде прикриен фактот дека ќе ја користи.
Владите на Кина и Камбоџа се мачеа да го прикријат фактот дека кинеската војска ја користи базата Рим. Странските делегации кои ја посетуваат базата се носат само на однапред одредени локации, а кинескиот персонал во базата носи униформи слични на камбоџанските или воопшто не носи униформи. Кога заменик-државниот секретар на САД, Венди Шерман, ја посети базата минатата година, нејзината рута беше ограничена.
Шерман потоа побара од официјалните претставници на Камбоџа да и објаснат зошто во 2020 година беа урнати две згради кои се наоѓаа во рамките на базата Рим, а чија работа беше финансирана од Американците. Објектите беа урнати откако Камбоџа ја одби понудата на САД да плати за реновирање на еден од тие објекти.
– Потегот сугерира дека Камбоџа можеби ја прифатила помошта на Кина – соопшти американското Министерство за одбрана.
– Јасно е дека Камбоџа се обиде да ги прикрие крајните цели и степенот на вклученост на кинеската армија. Клучната работа овде е дека Кина ќе има ексклузивно право да го користи тој објект и фактот дека ќе има унилатерална воена база во странска земја – рече функционерот.
Објектот „Заедничко виетнамско пријателство“, изграден од Виетнам минатата година, беше преместен од базата Рим на друга локација за да се избегне конфликт со кинескиот воен персонал. Односите меѓу Кина и Виетнам веќе некое време се затегнати, пред сѐ поради територијалните аспирации на двете земји кон Јужното Кинеско Море.
Во овој случај, Камбоџа се однесува мистериозно затоа што нејзините власти стравуваат дека населението и опозицијата ќе се налутат што ќе пуштат војска на странска земја на нивна територија. Како земја која моментално претседава со Унијата на нациите од Југоисточна Азија (АСЕАН), Камбоџа не сака да се гледа како пион во рацете на Пекинг.
Според Вашингтон пост, Камбоџа истовремено се обидува да ја задоволи Кина и да се дистанцира од неа. Минатиот месец таа го поддржа специјалниот самит на АСЕАН и САД одржан во Вашингтон, а во март ја осуди руската инвазија на Украина.
Во исто време, влијанието на Кина во Камбоџа значително се зголеми во текот на изминатите неколку години со зголемување на инвестициите.
Американското Министерство за одбрана соопшти дека Кина бара и гради воени објекти кои ќе и овозможат потенцијално да води војна на сите фронтови – од копно до вселена.
Пекинг, наводно, размислува за поставување воени капацитети во Тајланд, Сингапур, Индонезија, Пакистан, Шри Ланка, Танзанија, Обединетите Арапски Емирати и Камбоџа. Кина ја основа базата во Џибути во 2017 година. Според извештајот на американското Министерство за одбрана, таквата глобална мрежа на бази може да ги наруши операциите на САД и операциите за поддршка насочени против Соединетите држави.
Кинески функционер изјави за Вашингтон пост дека дел од технологијата потребна за управување со сателитскиот навигациски систем „BeiDou“ ќе биде лоцирана во кинескиот дел од базата Рим. „BeiDou“ е кинескиот одговор на сателитскиот радионавигациски систем за одредување на позицијата „GPS“.
Морнарицата на Народна Република Кина е веќе најголема во светот по бројот на пловни објекти. Додека Америка моментално има 297 бродови од сите видови, Кина има 355, а се проценува дека до 2030 година ќе има 460.
Сепак, експертите велат дека на Кина и недостасува цврста мрежа на странски бази за да го искористи целосниот потенцијал на нејзината голема флота. Америка има голема предност овде бидејќи има широка мрежа од 750 прекуокеански бази.
Ричард Фонтејн, главен извршен директор на Центарот за нова американска безбедност, вели дека кинеската база во Камбоџа овозможува проекција на моќта на начин што не би бил возможен без таа база, особено не во таа област.
Ендрју Ериксон, директор за истражување на Институтот за кинески поморски студии на Факултетот за поморски војни во Њупорт, вели дека базата во Џибути била логичен потег за Кина бидејќи и дозволува да ги следи нејзините енергетски интереси на Блискиот Исток. Покрај тоа, САД, Франција и Јапонија исто така имаат бази во Џибути долги години.
– Потоа, се поставува прашањето како да се изгради мрежа – рече Ериксон.
Кина веќе некое време се обидува да го зголеми своето влијание на Индо-пацификот, но нејзините потези не секогаш биле успешни. Министерот за надворешни работи на Народна Република Кина, Ванг Ји, минатата недела го заврши 10-дневното патување во Јужниот Пацифик, но не успеа да постигне договор за безбедност и развој што требаше да го потпишат 11 земји од регионот.
Предлогот на Кина за пактот беше отстранет откако некои земји кои учествуваа во преговорите изразија сомневање дека договорот ќе доведе до ескалација на конфликтот меѓу Кина и нејзините регионални ривали.
– Кинезите не се откажуваат, тие се немилосрдни. Секој што мисли дека ова е сигнал дека сечилото им станало досадно или блокирано, едноставно не е во право – заклучил еден функционер.
