Регрутирањето војници и принудувањето да се борат на страната на окупаторот е воено злосторство. ДВ разговараше со Украинци и активисти за човекови права за тоа како руските окупатори вршат притисок врз жителите да служат војска.
Оваа пролет беше забележана највисока стапка на воена регрутација во Русија во последните 14 години. На крајот на март, рускиот претседател Владимир Путин издаде декрет со кој наредува регрутирање на 160.000 мажи на возраст меѓу 18 и 30 години. Нивната едногодишна служба започна на 10 април.
Министерството за одбрана на Русија тврди дека најновиот циклус на мобилизација, кој се спроведува двапати годишно – пролет и есен – нема никаква врска со војната против Украина. Сепак, на служба се повикани и мажи од регионите окупирани од Русија Доњецк, Луганск, Запорожје и Керсон.
Според Групата за човекови права на Источна Украина (ЕХРГ), најмалку 300 лица од окупираните територии биле регрутирани во руската армија во есента 2024 година, од кои околу 200 од Запорожје и Херсон и 100 од Луганск и Доњецк, пишува ДВ.
Мал избор во окупираните територии
„Ако насилно ме мобилизираат, ќе се убијам“, вели Олексеј (името е сменето). Овој 21-годишник живее во делот на Запорожје окупиран од Русија, каде сака да остане со семејството. „Каде и да одам, би морал да го започнам животот одново“, вели тој.
Иако сега има руски пасош, досега успеал да избегне регрутирање. Но, од минатата есен, руските окупациски власти бараат од мажите да се пријават во армијата, вели тој.
Без руски документ за идентификација, речиси е невозможно да се најде работа или да се студира на универзитет, објаснува Олексиј. Иако не слушнал за случаи на принудна регрутирање, тој вели дека проруски луѓе доброволно се пријавиле да служат во руската армија и потпишале договори со неа.
Друг маж, 28-годишен жител на окупирано село во регионот Луганск, ја опишува ситуацијата слично. Тој сè уште не прифатил руски пасош и вели дека окупационите власти им го отежнуваат животот на луѓето како него. На пример, СИМ-картичките не можат да се купат без руски документ за лична карта, бидејќи телекомуникацискиот систем е под руска контрола, што го потврдија активистите за човекови права.
Притисок за исполнување на планот за мобилизација
Оние кои се приклучуваат на руската армија прво се испраќаат во Русија на обука – обично во јужните региони на Ростов и Краснодар, но и во близина на Санкт Петербург или Москва. Некои се испратени и на нелегално анектираниот украински полуостров Крим.
Според Павло Лисијански, украински активист за човекови права и раководител на Институтот за стратешки студии и безбедност, руската војска не изградила свои касарни на окупираните територии од безбедносни причини.
„По обуката, многу регрути се испраќаат на фронтот по потпишување договор со руската армија“, вели Лисијански. „Таа одлука понекогаш е доброволна, но често се носи под притисок, поради недостаток на други опции.
Само неколку избегнуваат да бидат испратени на фронтот, главно со помош на врски или мито и се распоредени во близина на Москва или Санкт Петербург. Според Лисјански, ова минатата година успеала да го направи само група од 15 мажи.
Причината за тоа е што руската армија е под притисок да го исполни својот план за мобилизација. „Тие се обидуваат да го заменат недостатокот на редовни војници со мажи кои веќе ја отслужиле својата воена служба“, вели тој.
Сомнителни околности
Еден таков случај беше опишан на канал на Телеграм и се фокусира на мобилизацијата во таканаречената „Народна Република Донецк“. Така, еден човек од окупираниот дел на Доњецк бил испратен во Краснодарската област на воена служба и му било кажано дека по обуката ќе биде испратен на фронтот. „Командантите му рекоа дека сè е веќе потпишано на негово име“, изјави за ДВ креаторот на каналот Телеграм Михаил (името е сменето). Мажот се обратил за помош до Руското воено обвинителство, но неговата судбина не се знае, вели Михаил.
Оние кои прифатиле руско државјанство и имаат над 18 години не се единствените кои подлежат на задолжителен воен рок. Воениот рок е задолжителен и за секој што ја завршил својата воена служба во таканаречените „Доњецк и Лугански народни републики“ пред февруари 2022 година (пред почетокот на руската инвазија на Украина).
Според Михаил, тука спаѓаат поранешните членови на сепаратистичките „народни милиции“ или паравојски, кои дејствувале од 2014 до 2022 година, а кои сега се испраќаат во Русија на воена служба. Дополнително, во воените канцеларии се повикуваат мажи на старосна граница од овие области за да се пријават за воена служба. Но, не можам да кажам до кој степен“, вели Михаил.
Казни за приговор на совеста
Одбивањето на воената служба во Русија може да резултира со затворска казна до две години. Според организациите за човекови права, само на Крим биле покренати најмалку 583 кривични случаи колона.
Сепак, според рускиот онлајн-магазин „Верстка“, кој е критички настроен кон Кремљ, ниту еден од обвинетите не доби затворска казна во првата половина на 2024 година: тројца добија условна казна, а другите добија парична казна.
Присилниот регрут е воено злосторство
Сепак, овие казни никого не ослободуваат од служење во руската армија, вели Скрипник, нагласувајќи дека регрутирањето на окупираните територии е кршење на меѓународното хуманитарно право, што претставува воено злосторство.
Од 2022 година, Русија насилно регрутира Украинци кои живеат на окупираните територии во својата армија и често ги злоупотребува како „човечки штитови“, вели таа. „Свесни сме за случаите во кои регрутираните, невооружени мажи беа испратени на фронтот пред редовната армија, со што беа првите нападнати од спротивставените сили. Ова беше масовно практикувано во 2022 година.
Според Кримската група за човекови права, Русија распоредила бројни регрути од анектираниот Крим во борба за време на нејзината инвазија на Украина. Скрипник наведува дека од 2022 година, најмалку 1.873 припадници на руските единици од Крим се убиени, додека 116 жители на Крим биле заробени од украинската војска.
