Сараево со години е на врвот на листата на најзагадени главни градови во светот. Главниот град на Босна и Херцеговина долги години се бори со загадениот воздух, смог и магла.
Во далечната 1967 година, Емерик Блум, градоначалник на Сараево, се справи со долгогодишен проблем. Блум беше вистинскиот човек во вистинско време, вели Мартин Таис, експерт за климатски промени.
„Кога г-дин Емерик Блум во 1967 година виде дека просечната дневна концентрација на сулфур диоксид во близина на катедралата е 1700 микрограми, тој одлучи дека нешто мора да се направи. Тој беше визионер. Човек кој беше на вистинското место во вистинско време. Воведе гас и врз основа на тоа го елиминиравме сулфур диоксидот како проблем во Сараево“, објаснува Таис.
Сепак, останаа мали честички. Во тоа време имаше огромни концентрации на црн чад, фатален по здравјето на луѓето. Тоа се 22 часот, 22,5 часот.
„Металите се таложат во телото, се остава свои траги. Белите дробови имаат одредена сила, но под овие концентрации сигурно ќе остават последици и секој ден ќе бидат се полоши и полоши. Немаме кислород. Наместо тоа, не можеме да имаме кислород кога вдишуваме прашина. Во еден дел од воздухот имате куп нешто што ве мачи. Најлошо е што металите остануваат, дишеме се и сешто“, вели експертот за климатски промени.
Дека гасификацијата е решение за целиот кантон Сараево се согласува и метеорологот Недим Сладиќ. Тој додава дека решението е скапо, но исплатливо.
„Во 1980-тите тој проблем не постоеше, но повторно се врати по несреќната војна. Обединетите нации донесоа Резолуција на 28 јули 2022 година во која основно човеково право е правото на чист воздух и чиста и одржлива животна средина. Ова е кршење на човековите права кога не можете да дишете чист воздух во сопствената средина“, објаснува Сладиќ.
За жал, недостига визија и луѓе во решавањето на овој проблем, вели Таис. Во крајна линија, вели тој, е да се извлечат загадувачите од градот.
„Ако сакаме да живееме во овој град. Мора да го намалиме загадувањето во лонецот во кој егзистираме. Два проценти од буџетот на кантонот Сараево се дваесет милиони километри, тоа е доволно за десет години. Не може да се реши за една година. Но, немаат визија за народот и подобро утре. Тие гледаат на краток рок. Немаме Блум и луѓе кои се борат за подобро утре“, истакнува Таис.
Поради оваа причина, велат соговорниците, треба да се угледаме на други земји кои го решија проблемот со аерозагадувањето. Како пример ја наведуваат Велика Британија.
„Лондон имаше ужасен проблем во 1952 година, кој траеше четири дена. Од петти до деветти декември благодарение на неповолната атмосферска состојба која го фаворизира аерозагадувањето загубија 12 илјади луѓе. Толку многу луѓе загинаа како резултат на загадениот воздух. Владата тогаш забележа дека има огромен проблем, па во 1956 година донесоа резолуција со која мораа да ги отфрлат индустриските постројки во близина на градот и да го укинат јагленот, како примарен ресурс за греење на домаќинствата и употреба во индустријата“, објаснува метеорологот Сладиќ.
