Хварскиот владика објави писмо до верниците, пишува „за скандалот со сексуална злоупотреба“
По објавувањето на имињата на двајцата свештеници обвинети за злоупотреба на малолетници во средата, Хварската епархија уште еднаш се обрати до верниците.
„Драги браќа и сестри во Христа!
Со искрено жалење и голема болка во нашите срца, зборуваме за жртвите на сексуална злоупотреба на деца, малолетни и ранливи лица од страна на некои свештеници на Хварската епархија, чии имиња и злосторства им се добро познати на жртвите и нивните семејства, како и на многу верници во местата каде што се случија злосторствата, но и пошироко, и бараме прошка. За волја на вистината, секое вистинско покајание бара свесност за направените гревови или пропусти кои не требало да се случат, а се поврзани со одредени личности и нивните служби“, пишува во пастирското писмо потпишано од владиката Ранко Видовиќ.
„Животот, мисијата и делото на Црквата се протегаат низ времето и просторот што го надминуваат животниот век на еден поединец, и затоа она што се случило во минатото и кое заслужува безусловна осуда, извршено од членовите на Црквата кои поминале во вечноста и веќе застанале пред Божјиот суд, не бара од нас денес да преземеме одговорност за нивните злосторства и пропусти, туку затоа што тоа не бара од нас можните духови и пропусти љубов кон оние кои доживеале, а и денес ги доживуваат тешките болки и страдања предизвикани од злоупотреба во Црквата, но и од последователното срамење и молчење за тоа, и да ги поканиме со добра намера и отворено срце да се движат заедно во пазувите на црковната заедница кон простување и помирување како предуслови за вистинско лично и колективно исцелување. Ова патување е побарано и инспирирано од зборовите на Исус: „Ако останете во мојата реч, вие сте навистина мои ученици; „Ќе ја познаете вистината и вистината ќе ве ослободи“ (Јован 8:31-32).
Помирувањето може да се случи само ако жртвите на злоупотреба во себе го почувствуваат делувањето на благодатта на простувањето, за кое не може да се присили, туку може само понизно да се молат. „Затоа ни е потребна заедничка молитва со едноумно внатрешно расположение и видливо единство на сите членови на црковната заедница за благодатта на помирувањето, за жртвите на малтретирање да го почувствуваат ветрето на Светиот Дух со кое благодатта и моќта на простувањето кон сите оние кои ги малтретирале и сериозно ги раниле нежно влегуваат во нивните души“, се наведува во писмото.
„Во евангелскиот дух што проникнува и го инспирира оттргнувањето на Католичката црква од систематска заштита на насилниците и запоставување на жртвите на злоупотреба, сакаме јавно да посведочиме за нашата цврста посветеност на безусловното почитување на човековото достоинство и признавање на правата на жртвите во самиот центар на нашата пасторална грижа. Ова вклучува безусловно признавање на длабоко рането и повредено присуство на жртви меѓу нас во некои од нашите црковни општини. Нивното страдање бара од целата црковна заедница да биде претпазлива во говорот и однесувањето, а пред сè, да биде отворена за состаноци и искрено подготвена да ги сослуша жртвите, како и да донесе храбра одлука да обезбеди помош и да ги започне неопходните пастирски процеси за нивна вистинска интеграција и исцелување од познатите и непознатите последици од злоупотребата, вклучително и сите други кои на еден или друг начин биле оштетени од наши рани и на друг начин.
Откажувајќи се од културата на тишината и лукавото однесување, ние како локална Црква и признаваме на секоја човечка совест пред Бога дека злосторствата на сексуална злоупотреба се случиле во некои од нашите верски заедници, дека тие предизвикале силна болка и страдање на многу деца, малолетни и ранливи лица на кои не само што не им била укажана потребната и должна помош за самата жртва во тоа време, туку и биле препуштени на својата болка во тоа време страдање.
Знаеме дека во секоја искрена средба на верата со милостивиот Отец Небесен, стоиме со нашата лична совест и ги исповедаме сопствените гревови, а не туѓите, се каеме за своите гревови, а не за туѓите, се молиме за прошка за нашите гревови, а не за туѓите. Затоа, нашето обраќање до жртвите на сексуална злоупотреба нема за цел да се ставиме во кожата на оние кои извршиле кривични дела на сексуална злоупотреба, ниту во улога на оние кои биле должни да ги спречат и да ги заштитат жртвите, но не успеале да го направат тоа. „Ниту еден човечки суд, дури и најсовршениот, не може да се спореди или да се стави на местото на Божјиот суд“, продолжува.
„Во духот на кажаното, како древна локална црква во целосна заедница на верата, надежта и љубовта со Универзалната црква, која решително ги стави жртвите на сексуална злоупотреба во центарот на нејзините пастирски и канонски напори, како што е очигледно од бројни официјални изјави, одлуки и институции, Епархијата Хвар безусловно сака да го следи единствениот пат на пресвртност на црквата со давање на ослободувачка вистина на жртвите на сексуална злоупотреба и нивните права“, се наведува во писмото.
„Затоа, имајќи ги најпрво предвид изјавите и пораките на Католичката црква од
Пасторално писмо до ирските католици на папата Бенедикт XVI. од 19 март 2010 г
Писма до чилеанските бискупи по извештајот на монс. Charles J. Scicluna папата Франциско од 8 април 2018 година
Писма до Божјиот народ на патот во Чиле на папата Франциско, 31 мај 2018 година
Писма до Божјиот народ на папата Фрањо од 20 август 2018 година
имајќи ги предвид дефинираните институции, норми и процедури прокламирани од Католичката црква
со формирањето на Папската комисија за заштита на малолетниците на 22 март 2014 г.
со објавување на апостолското писмо во форма на motu proprio Vos estis lux mundi – „Вие сте светлината на светот“ од папата Фрањо на 7 мај 2019 г.
со објавувањето на Вадемекумот на Конгрегацијата или Дикастеријата за доктрина на верата (верзија 1/2020; верзија 2/2022) за некои точки од постапката во постапувањето со случаи на сексуална злоупотреба на малолетници извршени од свештеници од 16 јули 2020 година и 5 јуни 2022 година
формирање на Националната канцеларија на Хрватската бискупска конференција за заштита на малолетни и ранливи возрасни лица, 8 декември 2023 година
со објавување на Насоките на Хрватската бискупска конференција за заштита на малолетни и ранливи возрасни лица од 8 декември 2023 година
со објавување на Рамката на универзални насоки на Папската комисија за заштита на малолетниците во март 2024 г.
„Потоа, имајќи ги предвид изјавите и пораките од јавното извинување и барањата за прошка од бројните епископски конференции и поединечни архиепископии ширум светот, Епархијата Хвар, во согласност со духот и словото на овие и други црковни напори, ги повикува сите нејзини синови и ќерки да направат вистински пресврт пред лицето на нашиот Господ Исус Христос, за да ги слушнеме и да ги почитуваме нивните жртви и страдање, дека сме отворени за средба и заеднички чекорење по патот на исцелението“, напиша бискупот во писмото до верниците.
„Во духот на евангелскиот повик за прошка и помирување и во уникатната духовна атмосфера на прославата на обичниот јубилеј од 2025 година, која нè повикува на обновување на христијанската надеж што не разочарува (сп. Римјаните 5:5), во ова обраќање до сите жртви на сексуална злоупотреба, како и кон обновувањето на верата во нас и
Ја признаваме вистинската големина на секој конкретен човек создаден според образот и подобие Божји (сп. 1. Мојс 1,27), кого Создателот го повика во живот и „го направи малку понизок од Бога, го круниса со слава и чест“ (Пс 8,6). Во оваа светлина, во соочувањето со драмата на злоупотреба, кај секој искрен верник се будат чувствата на срам и осуда на секој облик на злоупотреба, особено сексуалната злоупотреба на деца, малолетници и ранливи лица;
Го признаваме возвишеното човечко достоинство на секоја конкретна личност, кое Вториот ватикански собор го формулирал со зборовите дека „Синот Божји со своето воплотување се соединил на некој начин со секој човек“, од кој следи повикот до Црквата, следејќи го примерот на нејзиниот божествен Основач и Господ, да сведочи за неговата љубов кон сите што се погодени од човечката слабост и страдање да биде препознаена и да се посвети на отстранување на нивните неволји и страдања за да може во нив да заблеска откупеното човечко достоинство според ликот на Божјиот Син.
Признаваме дека држењето затворени очи и затворени уши за страдањата и болката на жртвите на сексуална злоупотреба оправдано предизвика горчина и гнев кај нив, а кај одговорните откри неразбирлива студенило и недостаток на сочувство кон жртвите, знаејќи од самиот почеток дека „ако еден член страда, сите членови страдаат со тоа“ (1 Кора). Одбивниот и рамнодушен однос на одговорните кон жртвите покажа искривено мислење и чувство кон Црквата (sentire cum Ecclesia).
ние признаваме дека зборовите на Исус „Ви давам нова заповед: љубете се еден со друг; „Како што јас ве возљубив, така и вие се љубите еден со друг“ (Јн. 13, 34) нè воведува во суштината на Исусовото очекување од неговите ученици, имено да се сакаме еден со друг со истата љубов со која тој нè љуби нас. Токму божествената љубов фрла вистинска светлина врз страдањата и болката на жртвите на сексуална злоупотреба на кои, поради нивната возраст и потребната заштита, најмногу им требаше ефективно сведоштво за таа љубов, која за жал недостасуваше;
ние признаваме дека Исусовите зборови „Оставете ги малите деца да дојдат кај мене; Не ги попречувајте, зашто на таквите им припаѓа Божјото царство! (Мк 10:14) дајте јасна слика за тежината и ужасот на сексуалната злоупотреба на деца, малолетни и ранливи лица како автентични граѓани на Божјото царство, бидејќи на тој начин тие се грубо обесчестени, нивното човечко достоинство е длабоко и сериозно нарушено и остануваат осквернети доживотно;
ние признаваме дека зборовите на Исус „Вие сте светлината на светот. „Град поставен на рид не може да се сокрие“ (Мт 5:14) ни помага да разбереме дека на жртвите на сексуална злоупотреба не им е дадена светлина, туку темна што го криела нивниот поглед на волшебната и примамлива убавина на мистичното тело Христово, кое е Црквата како град на рид, затоа што во нивниот час на најголемиот плач за заштита и помош останале сами во потрага по заштита и помош.
„…на спасоносните патишта на исцелување, некои од нив за среќа во Црквата, а некои за жал надвор од Црквата“, се вели во писмото на епископот.
Патот на исцелување, обновување и задоволство
„Жртвите на сексуална злоупотреба во Црквата сè уште страдаат во тишина и се прашуваат како и кому можат да ги доверат своите ужасни искуства, болката и страдањето што ги преживеале? После сето ова време на чекање, тие сè уште се прашуваат кому можат да му веруваат? Тие се прашуваат дали некогаш ќе имаат можност да го споделат искуството на болката и страдањето претрпено во Црквата на начин што нема да ги срами, понижува и повторно да ги жртвува, туку на начин што искрено ги прифаќа и слуша внимателно, покажува емпатија и нуди утеха и влева надеж за искрено извинување и заедничко патување на патот на тој предизвикан?
Со овој гест бараме прошка од сите жртви, ранети членови на Црквата и ги повикуваме на заеднички пат на исцелување. Тој пат е еден и единствен – нашиот Господ Исус Христос. Во атмосферата на обичниот јубилеј од 2025 година, со внимание го слушаме неговиот повик: „Времето е исполнето, Царството Божјо се приближи!“ „Покајте се и верувајте во Евангелието! (Марко 1:15). Патот до исцелението е возможен само преку лично преобраќање и нема вистинско и вистинско преобраќање без личен пресврт во животот, чии автентични знаци се искреното покајание, помирувањето со Бога и заедницата и давање и примање прошка како предуслов за исцелување. „Исус му рече: „Оди, твојата вера те спаси!“ (Марко 10:52).
Ефективноста на преобраќањето не може и никогаш нема да се покаже со лажно прикривање, но секогаш со вистинско исповедање. Јавното лично и заедничко покајание не е откровение на слабост, туку на вистинската сила на верата, надежта и љубовта, зашто „мојот говор и моето проповедање не беа со уверливи зборови на мудрост, туку во покажување на Духот и моќта, така што нашата вера не стои во човечката мудрост, туку во силата Божја“ (1 Кор 2:4-5). Обраќањето е секогаш Божјо дело што Бог го врши во нас со силата на верата работејќи преку љубовта (сп. Гал 5:6).
Нашата локална Црква, во духот на безвременскиот повик за евангелско преобраќање, упатува искрено и добронамерно извинување до сите жртви, нашите ранети браќа и сестри во Христа, и ги очекува со отворени срца и раширени раце, барајќи прошка за сето она што го доживеале и претрпеле во Црквата преку сексуална злоупотреба. Таа е подготвена внимателно да ги сослуша доколку одлучат да проговорат и да им пружи правично задоволство. Како грижлива Мајка, таа е подготвена да им помогне на патот на очистување од нечистотијата на злоставувањето, заздравувањето на длабоките рани и повторното откривање на внатрешниот мир, бидејќи нивните рани се рани на членовите на Црквата, нивните страдања се страдања на членовите на Црквата која е вистинското мистично тело Христово (сп. Еф. 1,22-23).
„Нека Господ Исус Христос, единствениот извор на благодатта на автентичното христијанско покајание и простување, да заблеска во сите нас со блесокот на единствената Светлина (сп. Јован 8, 12) со која Го запознаваме и прифаќаме како наш пат и Вистина и Живот (сп. Јован 14, 6)“, пишува епископот Видовиќ.
