Директорот на Хрватскиот институт за јавно здравје (ХЗЈЗ) Крунослав Чапак во понеделник најави воведување на нов национален тест за рано откривање на рак на дебелото црево, кој треба да го зголеми незадоволителниот одговор од 32 отсто на скринингот за оваа смртоносна болест.
Работиме на воведување имунохистохемиски тест со само еден примерок од столицата. Истовремено се воведува и опортунистички скрининг за населението кое има висок ризик од рак на дебелото црево, рече Чапак во пресрет на одбележувањето 15 години од спроведувањето на Националната програма за рано откривање на рак на дебелото црево во Хрватска.
Со оваа програма се опфатени лица на возраст меѓу 50 и 74 години, а ХЗЈЗ посочува дека девет од десет случаи се излечиви доколку болеста се открие во рана фаза.
Но, не се задоволни од излезноста, која во просек се движи околу 32 отсто, во зависност од жупанијата. Нивните податоци, исто така, покажуваат дека одѕивот е полош во крајбрежните окрузи каде преовладува превентофобијата, односно недостигот на верување дека превенцијата е можна.
Невен Љубичиќ, претседател на Комисијата за координација на Националната програма за рано откривање на рак на дебелото црево, најави дека новиот скрининг циклус ќе започне следната година, а тој треба да опфати пилот скрининг проект со нови тестови. Во моментов, Хрватска, заедно со Грција и Португалија, е единствената земја во ЕУ која ги користи старите тестови за невидлива (окултна) крв во столицата.
Новите тестови ќе бидат поквалитетни, подобри и многу почувствителни. Искуствата од другите земји покажуваат дека одзивот со воведувањето на новиот тест се зголемува за околу 20 проценти.
Но, Љубичиќ истакнува дека старите тестови не се единствената причина за незадоволителниот одговор на скринингот за рак на дебелото црево, кој се спроведува од 2008 година со цел да се откријат полипи кои можат да предизвикаат рак. Тој предупредува дека во Хрватска во просек годишно умираат 2.300 луѓе од рак на дебелото црево.
Фокусот треба да биде ставен на елиминирање на факторите на ризик бидејќи во Хрватска денес 22 отсто се пушачи, 10 отсто се алкохоличари и 23 отсто се дебели, рече тој. Учесниците на конференцијата истакнаа дека во Хрватска во просек годишно има до 3.600 нови случаи на рак на дебелото црево, од кои 60 отсто се мажи, а 40 отсто жени.
Овој преглед спасува живот“, рече Чапак и појасни дека во ХЗЈЗ интензивно работат на примарна превенција на сите хронични незаразни болести, односно намалување на факторите на ризик и рано откривање.
Се спроведуваат скрининг за рак на дојка, дебело црево, грло на матката и бели дробови, а се подготвува и воведување на скрининг за меланом и рак на простата. А наскоро ќе се воведе и скрининг за рак на желудник.
