Овој вторник, 12 јули, на пазарот на пари едно евро вреди еден долар, што е најслабата вредност на европската валута во последните дваесет години. Поточно, еврото и натаму е малку посилно од доларот бидејќи едно евро изнесува 1,0011 долари.
Апсолутно најнискиот курс преовладуваше набргу по воведувањето на заедничката валута, на почетокот на мај 2001 година, кога еврото вредеше само 83,8 американски центи, пишува Дојче веле (DW).
Сегашниот курс е пред сè одраз на претпазливоста на светскиот пазар на капитал кога е во прашање ситуацијата во еврозоната: Европа е многу повеќе погодена од тешкотиите во снабдувањето со енергија отколку САД.
И покрај значителните зголемувања на цените, Европската централна банка заостанува зад мерките на другите земји: референтната каматна стапка ја зголеми не само американската ФЕД, туку и, на пример, Велика Британија или Швајцарија.
Затоа вредноста на еврото со недели паѓа, не само во однос на американскиот долар, туку и во однос на кинескиот јуан и другите валути.
Сепак, ништо драматично не се случува бидејќи нема сериозни тешкотии во европската економија. „Ситуацијата е сè уште добра, но е многу кревка“, смета Улрих Лојтман, експерт за девизниот пазар во Комерцбанк.
Тоа веќе не е исплатливо ниту за извозниците
Од друга страна, пониската вредност на еврото не мора да биде недостаток: стоките произведени во еврозоната се поевтини на светскиот пазар, што дури може да биде корисно за земја извозник како Германија.
Но, проблемот е што енергетските производи – и повеќето суровини на светскиот пазар – се пресметуваат во долари: „Сè додека увезувате делови или суровини од земји надвор од Европа или ако ви треба многу енергија за производство, таа пресметка паѓа. освен“, вели Соња Мартен.од ДЗ банка.
А токму тоа се случува со германската економија: поради зголемувањето на цените на енергетските производи што оваа земја мора да ги увезе, овој мај надворешно-трговскиот биланс беше негативен – што е речиси невидено во Германија.
Минусот во однос на увозот изнесува, додуша, околу 900 милиони евра – со обем на извоз од 124,7 милијарди евра, не е толку драматичен бидејќи извозот постојано расте, но очигледно е дека ни Германија веќе нема корист од „евтината „евро.
Ако ништо друго, ова треба да биде причина Европската централна банка (ЕЦБ) да „притисне на кочница“ и да го намали обемот на пари во оптек. Затоа што сметката во долари за нафта или гас ги мачи сите земји.
Не може се да остане со зборови
Но, од Франкфурт досега се слушнаа само најави дека тоа ќе го сторат: „ЕЦБ најпрво може да се обиде вербално да интервенира“, смета Соња Мартен. Но, нејзиното искуство вели и дека ваквите закани се добра можност за шпекулантите на светските берзи, а некој вид долгорочен ефект не може да се постигне само со зборови.
И покрај тоа, кривата на односот меѓу еврото и доларот во последно време постојано паѓа, но покажува и чудни скокови и падови кои тешко можат да се објаснат со актуелните настани во светот. „Тоа покажува нервоза на пазарот“, вели Мартен.
Ритамот се уште е диктиран од другата страна на Атлантикот. Поради политиката на Федералните резерви на САД, но и од други причини, се чини дека инвеститорите – и шпекулантите – имаат поголема доверба во американските хартии од вредност и затоа им се потребни долари.
Што ќе се случи ако ЕЦБ, како што постојано најавуваше, ја зголеми каматната стапка во јули, можеби и позначајно од очекуваното?
Пазарот е нервозен
Сè уште не е роден никој што може точно да го согледа расположението на пазарот и да го предвиди исходот. Михаел Хајзе, економист од компанијата HQ Trust, лесно може да замисли дека во одреден момент повторно ќе започне силниот раст на еврото, кој би можел да се врати на цената од 1,10 долари – па дури и повеќе. Затоа што смета дека вредноста на доларот во моментов е преценета.
Финансиските пазари најмногу ги мачи неизвесноста, особено кога е во прашање испораката на руски гас на европскиот пазар. Но, доколку нема драстични мерки, Улрих Лехтман смета дека вредноста на еврото би можела повторно да порасне во догледна иднина: „Во никој случај не сметам дека е оправдан толку низок курс на еврото“, вели економистот.
