По повод денешниот Меѓународен ден за подигање на свеста за пелтечењето, Катедрата за логопед при Факултетот за едукација и рехабилитација ја нагласува важноста од правилен пристап кон луѓето кои пелтечат – важно е внимателно да се слушаат и да не се прекинуваат.
По повод тој ден, под мотото „Нека се види, нека се чуе!“, Градот Загреб со тиркизна боја ќе го осветли павилјонот Мештровиќ, а ќе бидат осветлени крановите во Риека. Тиркизната боја, како комбинација на сина и зелена, за луѓето кои пелтечат е симбол на врската помеѓу смиреноста и ослободувањето.
Симболичното одбележување ќе започне во 20 часот пред павилјонот, а ќе се соберат луѓе кои пелтечат, деца кои пелтечат и нивните родители, логопеди и студенти по логопед.
Пелтечењето е комуникациско нарушување при кое доаѓа до прекин на флуентноста на говорот поради повторување на звуци, слогови и/или едносложни зборови, издолжување на звуците или паузи“, објаснува Ана Леко Крхен, експерт од Одделот за говор. Терапија.
70 милиони во светот, 70 илјади во Хрватска
Во светот има 70 милиони луѓе кои пелтечат, додека во Хрватска се проценува дека 70 илјади луѓе пелтечат.
Најчесто се јавува во предучилишна возраст, а пет проценти од сите деца минуваат низ период на пелтечење кој трае најмалку шест месеци.
До доцното детство пелтечењето ќе исчезне кај три четвртини од децата, а кај еден процент од децата пелтечењето останува долгорочен проблем, вели Леко Крхен.
Половата разлика има и во појавата на пелтечење. Се јавува три до четири пати почесто кај мажите, иако соодносот е 2:1 кај децата.
Предрасуди, задевање, недоразбирање
Луѓето кои пелтечат доаѓаат на терапија кај логопед. Логопедите, исто така, ги даваат своите услуги на рана возраст во градинките и училиштата. За помош, можете да се обратите на SUVAG и Наставно-клиничкиот центар на Факултетот за образование и рехабилитација.
Во текот на нивното воспитување, луѓето кои пелтечат се соочуваат со различни проблеми. Тие често се изложени на предрасуди, задевања и недоразбирање на околината, што може да предизвика емоции како страв, срам и вознемиреност.
Додека растат, се случува и децата доброволно да не дојдат на час или да кажат дека не знаат, туку го знаат материјалот, нагласува Леко Крхен.
Треба да им пристапиме на луѓето кои пелтечат соодветно.
Генетика, развој, семејство
„Најважно е да не ја прекинеме таа личност. Она што многумина го прават е да завршат реченица, мисла или збор. Исто така, не се среќни кога ќе им кажат „забавете, размислете што сакате да кажете, земете здив“, вели Леко Крхен.
„Ова е нешто што најмногу ги нервира бидејќи точно знаат што сакаат да кажат, но не можат. Важно е внимателно да ги слушате“, објасни таа.
Иако сè уште не постои единствен одговор зошто човекот пелтечи, најдобрата превенција е раната логопедска интервенција.
Пелтечењето често е поврзано со генетиката (кај 60 проценти од луѓето кои пелтечат друг член на семејството, пелтечат), неврофизиологијата (луѓето кои пелтечат малку поинаку го обработуваат говорот и јазикот), развојот на детето и семејната динамика.
Многу познати личности имале нарушување на пелтечењето како Винстон Черчил, Мерлин Монро, Џон Апдајк, кралот Џорџ Шести, а во Хрватска Џибони, Славен Билиќ, Иво Карловиќ и други.
