Растението Camellia sinensis, од кое се прави зелен, црн и бел чај, го открил императорот Шен Нунг во 2750 година п.н.е., а денес листовите за омилениот пијалок се произведуваат насекаде низ светот. Во Кина, културата на пиење чај се развила со уживање во зелените лисја, а црната, која ферментацијата ја дава на „издржливост“, дојде како одговор на полесниот транспорт до Англија. Чај или кинеско чајно дрво е грмушесто дрво со зимзелени лисја и обични бели или розови цветови. Листовите содржат кофеин (или теин), теобромин, теофилин, танин и есенцијално масло. Според начинот на обработка се добиваат различни видови чаеви: бел, зелен, црн…
За црниот чај, листовите се сушат по бербата, а потоа се виткаат или се сечат и се ферментираат. Во процесот на ферментација, листовите ја губат првобитната горчина и развиваат карактеристична боја и арома. Потоа се пржат во големи рерни. Зелениот чај се третира само со пареа, а потоа се суши на воздух. Бидејќи не се оксидира или ферментира, се задржува зелената боја, како и корисни материи.
Според кинеската легенда, императорот Шен Нонг за прв пат сварил чај пред околу 5.000 години. Верувајќи дека водата мора да се преври пред да се испие, царот инсистирал да се сервира топла. На едно од неговите патувања, кога Шен Нонг решил да се одмори и да ужива во природата, неколку листови од кинески чај паднале во зовриената вода. Царот бил воодушевен од вкусот и мирот што му ги донел пијалокот, а останатото е историја.
Чај на кралевите..
Белиот чај бил многу ценет во Кина, а поради неговата висока цена, го пиеле само царските семејства и богатите, привилегирани класи. За него се избираат само најубавите, млади листови и пупки, покриени со бели влакна. Белиот чај е познат и како „крал на чаевите“, а листовите не ферментираат. Поради најмалата можна обработка, белиот чај е уште побогат со антиоксиданси од зелениот.
Како се припрема чајот?
Листовите од чајот не се додаваат во зовриена вода бидејќи високата температура ги уништува благотворните својства на листовите. Водата треба да биде на температура од околу 65-82 степени Целзиусови. Исто така, не чувајте го чајот предолго во вода. Зелениот чај треба да се процеди по две до три минути, но листовите можете да ги искористите и за „втор круг“, но во тој случај оставете ги уште малку – околу пет минути.
Што е Улонг?
Во Кина најмногу се произведува полуферментиран улонг чај. Ниту премногу млади, ниту стари, листовите се изложуваат на сонце по берењето, а потоа се протресуваат во корпи од бамбус и се оставаат во сенка да се исушат, а потоа се загреваат на висока температура. Рабовите на листовите на таквиот чај се карактеристични, црвеникава боја. Чајна церемонија
Во 9 век, будистичките свештеници донеле чај од Кина во Јапонија, каде што влегол во општа потрошувачка во 12 век, а потоа станал предмет на посебен ритуал, т.н. Јапонски церемонии за чај. Будистичките монаси, исто така, обожаваа чај. Го пиеле секојдневно, како дел од ритуал на медитација бидејќи придонесува за физички мир и ја буди енергијата. Ова е причината зошто чајот често се одгледувал во градините на будистичките манастири.
Патот на свилата.
Лисјата неразделни од британската традиција пристигнаа на Островот релативно доцна – во 17 век. Од Азија, чајот пристигнуваше полека, на бродовите на португалските трговци сè до Венеција, околу 1560 година. Преку свилен чај се доставуваше од Индија преку Русија до Европа. Во средината на 18 век, Источноиндиската компанија заработила големи пари за популарноста на ценетиот пијалок.
Од Португалија до Британија.
Првиот контакт на Британците со чај наводно е поради Португалка. Катерина од Браганца пристигнала на англискиот двор во 1662 година и го започнала трендот на пиење чај меѓу благородниците. Шверцери на чај
Британскиот данок на листовите од чај во 18 век бил огромен, што доведе до шверц.
Кога Англија се обиде да ја обезбеди монополската позиција на британската источноиндиска компанија во нејзината северноамериканска колонија со посебен закон за данок на чај, колонистите во Бостон, а потоа и на некои други места, во знак на протест фрлаа товари од англиски чај во морето, па конфликтот околу чајот (Бостон чајна забава) влезе во аналите.
Во 1784 година, британскиот премиер Вилијам Пит донесе закон со кој се намали данокот на чај од 199 проценти на 12 проценти. Така омилениот пијалок престана да биде луксуз и стана пијалок достапен за сите.
Чаша здравје.
Чајот беше популарен не само поради неговиот вкус, туку и поради многубројните здравствени придобивки. Водата загреана за чај го намалува ризикот од инфекција со колера, а засладениот шеќер и млечниот пијалок им дава сила на работниците да продолжат да работат и набрзо стана омилен пијалок на работничката класа. Поради неговите корисни својства, чајот сè уште се пие како природен лек.
Војводски работи
Според приказните, уживањето во чајот во британското високо општество го популаризирала војвотката од Бедфорд, Ана Марија Расел. Таа понекогаш гладуваше помеѓу ручекот и вечерата и нарачуваше мали закуски како колачиња и сендвичи заедно со чај и тоа постепено стана секојдневие што набрзо се рашири низ судот, помеѓу 15 и 16 часот. А покрај чајот, обичајот вклучува и уживање во сендвичи и колачи, пишува punkufer.
