Силното покажување на екстремната десница на изборите за Европскиот парламент во неделата го поттикна францускиот претседател Емануел Макрон да распише предвремени парламентарни избори, што ја зголемува неизвесноста за идната политичка насока на Европа.
Иако центристичките, либералните и социјалистичките партии ќе го задржат мнозинството во парламентот од 720 места, изборите им нанесоа удар на лидерите на Франција и Германија, покренувајќи прашања за тоа како две клучни членки на ЕУ можат да водат политика во блокот.
Макрон распиша парламентарни избори, при што првиот круг ќе се одржи на 30 јуни, во она што се смета за ризичен обид повторно да го потврди својот авторитет.
Германскиот канцелар Олаф Шолц, како и Макрон, исто така имаше тешка ноќ бидејќи неговите социјалдемократи го постигнаа својот најлош резултат досега, поразени од етаблираните конзервативци и екстремно десничарската Алтернатива за Германија (AfD).
Италијанската премиерка Џорџија Мелони ја зацврсти својата позиција откако нејзината конзервативна партија Браќа на Италија освои најмногу гласови.
Свртувањето надесно на Европскиот парламент може да го отежне донесувањето на новите закони потребни за одговор на безбедносните предизвици, ефектите од климатските промени или индустриската конкуренција од Кина или САД.
Сепак, влијанието на евроскептичните националистички партии ќе зависи од нивната способност да ги надминат разликите и да соработуваат меѓу себе. Тие во моментов се поделени во две различни групи, а некои партии и претставници се надвор од овие групи.
Добри вести за ЕПП
Десничарската Европска народна партија (ЕПП) ќе биде најголемото политичко семејство во новото свикување откако освои 184 пратенички места или осум мандати повеќе од претходното свикување.
Граѓанската коалиција на полскиот премиер Доналд Туск, која е дел од ЕПП, освои најмногу гласови во Полска. Десничарската шпанска народна партија (ПП), исто така членка на ЕПП, победи на европските избори, надминувајќи ја Социјалистичката партија на премиерот Педро Санчез.
Ваквите резултати претставуваат добра вест за членката на ЕПП, Урсула фон дер Лајен, која се кандидираше за втор петгодишен мандат на чело на Европската комисија, најмоќната извршна власт во Унијата.
Фон дер Лајен набрзо се понудила како штит против екстремните забави.
„Не може да се формира мнозинство без ЕПП… Ќе изградиме бастион против екстремите од левицата и десницата“, им рече таа на приврзаниците во седиштето на ЕПП во изборната ноќ во Брисел.
„Сепак, исто така е точно дека екстремите лево и десно добија поддршка и затоа овој резултат доаѓа со голема одговорност за партиите во центарот“, додаде таа подоцна.
На фон дер Лајен можеби сè уште му треба поддршка од некои десничарски националисти, како што се Браќата на Мелона од Италија, за да обезбеди парламентарно мнозинство, што на Мелона и нејзините сојузници во Европските конзервативци и реформисти (ЕЦР) ќе и даде повеќе моќ, но може да ја вознемири други потенцијални сојузници.
Загриженост на гласачите
Левичарските социјалисти и демократи (S&D) останаа втора по големина политичка групација со 139 освоени места, исто толку колку што имаа и на крајот на последното свикување.
Политичките набљудувачи ја припишуваат промената на правото на зголемените трошоци за живот, загриженоста за миграцијата и трошоците за зелената транзиција и војната во Украина, кои беа искористени од националистичките и популистичките партии.
„Мислам дека многу луѓе чувствуваа дека Европа не ги прави работите со народот, туку над народот“, рече главниот кандидат на Зелените Бас Ајкхоут во интервју за Ројтерс, на прашањето за причините за добрите резултати на екстремната десница.
Зградата на Европскиот парламент
Што ги чека нашите претставници во Брисел: Високи плати, патни трошоци, асистенти…
ВЕСТИ
08:15 часот
0
„Мислам дека треба да излеземе со убедлив одговор, инаку само ќе се движиме уште повеќе надесно“, рече тој, откако се намали бројот на мандатите што ги освоија либералите и зелените.
Евроскептичните националистички групи ECR и Identity and Democracy (ID), како и десничарските претставници од AfD, кои не припаѓаат на ниту една политичка групација, заедно имаат 146 места, што претставува зголемување за 19 мандати.
Проевропските партии од десницата и левицата од центарот, Либералите и Зелените го задржаа мнозинството со 455 пратенички места, но тоа е помало во споредба со 488 места од вкупно 705 во последното свикување.
Особено европските зелени партии претрпеа големи загуби и паднаа од 71 на 52 мандати.
Европскиот парламент ко-одлучува со меѓувладиниот Европски совет за законите за блокот од 27 земји-членки и 450 милиони луѓе.
ЕЦР освои 73 мандати, односно четири повеќе од претходното свикување, а крајнодесничарската ИД освои девет места повеќе или вкупно 58.
Бројот на независни европратеници, кои можат да одлучат дали ќе се приклучат на други групи, вклучително и евроскептиците, се зголеми од 33 на 98.
Според преброените гласови, во Австрија победува екстремната десница Слободарска партија, но со помала разлика од претходно прогнозираната, објави националната телевизија ОРФ.
Предвидувањата засновани на мнозинството преброени гласови во Холандија ги потврдија излезните анкети, според кои сојузот на Лабуристите и Зелената левица освоиле осум места, а антиимигрантската партија на Герт Вилдерс шест места.
