Повременото крцкање на забите обично не предизвикува штета, но ако тоа се случува редовно, забите може сериозно да се оштетат.
Бруксизам, чкртање или чкртање на забите, е феномен кој обично се јавува навечер додека спиеме. Обично, забите на долната вилица несвесно се лизгаат над забите на горната вилица. Ако секое утро се будите со болки во забите, вилицата или дури и ушите, веројатно имате бруксизам.
Меѓутоа, бруксизмот не се случува само за време на спиењето, тој може да се случи и несвесно кога сме будни. Таквата појава се нарекува буден бруксизам.
Причини за бруксизам
Лекарите не разбираат целосно што предизвикува бруксизам, но тоа може да се должи на комбинација на физички, психолошки и генетски фактори.
Бруксизмот додека е буден може да биде резултат на доживување на непријатни емоции како анксиозност, стрес, лутина, фрустрација или напнатост. Грофтањето може да биде и стратегија за справување или навика за време на длабока концентрација.
Бруксизмот при спиење се смета за нарушување на движењето поврзано со спиењето. Луѓето кои ги крцкаат забите за време на спиењето имаат поголема веројатност да имаат други нарушувања на спиењето, како што се ‘рчењето и прекинато дишење (апнеја при спиење). Мелењето на забите може да биде предизвикано и од абнормално каснување или искривени заби.
Следниве фактори исто така може да го зголемат ризикот од бруксизам:
– возраст: бруксизмот е чест кај малите деца, но обично исчезнува во зрелоста
– Тип на личност: агресивни, конкурентни или хиперактивни луѓе имаат поголем ризик од бруксизам
– антидепресиви
– кофеин, алкохол, пушење
– генетика
– епилепсија
– ГРБ
– деменција
– АДХД
Симптоми на бруксизам
Во некои случаи, хроничното крцкање на забите може да резултира со кршење, олабавување или губење на забите. Бруксизмот исто така многу ги троши забите, па во најлош случај може да има потреба од замени како што се коронки, мостови, импланти, па дури и комплетни протези.
Знаци и симптоми на бруксизам се:
– сплескани, скршени, исечкани или лабави заби
– истрошена забна глеѓ
– зголемена болка или чувствителност на забите
– уморни или затегнати мускули на вилицата
– вилица која не се отвора или затвора целосно
– болка во вилицата, лицето и вратот
– болка која се чувствува како болка во увото
– досадна главоболка која започнува во слепоочниците
Како да се спречи и лекува бруксизмот?
Доколку сте забележале некој од горенаведените симптоми, задолжително контактирајте со стоматолог кој ќе ги прегледа вашите заби и ќе ви постави дијагноза.
Вашиот лекар може да ви препише штитник за уста за да ве спречи да ги крцкате забите додека спиете. Сепак, тоа не е трајно решение. Ако ги крцкате забите поради стрес, пронајдете неколку методи за да се опуштите и да го ослободите она што не можете да го промените.
Психотерапијата е секогаш добро решение за справување со подлабоките проблеми кои најчесто влијаат на физичкото тело. Исто така, избегнувајте или намалете ја потрошувачката на храна и пијалоци кои содржат кофеин, како кафе и чоколадо. Избегнувајте гума за џвакање бидејќи тоа им овозможува на мускулите на вилицата да се навикнат на стискање и ја зголемува веројатноста за појава на бруксизам.
Навечер, опуштете ги мускулите на вилицата со држење топла облога на образот пред ушната школка. Вежбите на јазикот и мускулите на вилицата можат да ви помогнат да одржите правилно усогласување на вилицата.
Ако чкртањето на забите е предизвикано од натрупани, неправилно поставени или искривени заби, решението е редуктивна коронопластика – стоматолошка процедура која може да ја преобликува или исправи површината на гризењето на забите.
Некои истражувања покажаа дека инјекциите на ботулински токсин (ботокс) може да ја намалат болката и зачестеноста на чкртањето на забите кај инаку здравите учесници. Сепак, потребни се повеќе истражувања за да се потврди безбедноста и ефективноста на користењето на ботокс за лекување на бруксизам.
