Преземањето на јавен простор со автомобил и неговото враќање на граѓаните е идеја на која ќе се заснова идниот развој на Барселона, со цел градот да биде поздрав, побезбеден и поприлагоден на неговите жители.
Планот на градските власти е да се зазелени што повеќе простор и да се заменат делови од коловозот со велосипедски патеки и шеталишта, а раскрсниците да се претворат во плоштади наменети за рекреација, дружење и културни настани. Барселона има 1,6 милиони жители и е еден од најгусто населените градови во светот, без можност за проширување бидејќи е опкружена со море и ридови.
„Ние сме многу компактен град, немаме многу простор, немаме големи паркови, затоа мораме да го зачуваме секој агол и да го направиме градот позелен“, вели Дани Алсина од Секретаријатот за урбана екологија на градот. Собрание на група новинари од Србија.Европа“ ја посети Барселона.
Каталонската престолнина прогласи климатска вонредна состојба во 2020 година и почна да спроведува низа промени од урбаната мобилност и инфраструктура до промена на економскиот модел и рециклирање, со цел да стане одржлив град.
Клучниот модел во трансформацијата на градот се Суперблоковите, делови од градот каде јавниот простор сега окупиран од приватни моторни возила се трансформира во места каде што пешаците имаат приоритет.
„Суперблоковите се стратегија за трансформирање на градот во позелен, побезбеден град со луѓе во центарот наместо автомобили“, рече Алсина. „Сакаме децата да си играат на улица, луѓето да шетаат или само да седат и да се сончаат.
Во јули ќе започне изградбата на Суперблок во општината Ејксампл, која има најмногу автомобили и каде што е највисоко загадувањето на воздухот, но е добро поврзан со автобуси и метро, па затоа е избрана како добра локација за почеток на трансформација. Во областа Сант Антони во таа општина веќе е применет модел на помала површина. По неговото завршување во 2019 година, нивото на загаденост со азот диоксид е намалено за 33 отсто, а честичките ПМ10 за четири отсто, додека бучавата е намалена за четири до пет децибели.
Во самиот блок бројот на автомобили е намален за 82 отсто, а во околните улици е зголемен за 22 отсто.„Што се случи со тие 60 проценти од автомобилите – тие „исчезнаа““, вели Алсина, објаснувајќи дека додека некои го задржале истиот модел на однесување и само ја смениле рутата, повеќето граѓани ги заменувале автомобилите со велосипеди, метро или пешачење. Предноста на Барселона која го олеснува овој модел е што има повеќе паркинг места отколку што е потребно и што паркинзите се под површината.
Планирано е Суперблок во Ејксемл да опфати 21 улица и 21 плоштад со повеќе зелена инфраструктура и пешачки зони.
Во наредните 10 години се планира да се градат Суперблок низ градот и процентот на зелени површини на улиците да се зголеми од сегашната на 12 проценти.
„Сакаме да го прошириме овој модел низ целиот град, тоа не е трансформација на еден дел од градот, туку секаде. Кога ќе ги направите тие зелени пешачки мрежи, тогаш луѓето можат да одат насекаде пеш, особено во град како Барселона каде што времето е убаво“, рече Алсина.кој е директор на проектот Суперблок во тимот на главниот архитект на градот.
Барселона е град во кој, каде и да живеете, сè е оддалечено 15 минути – од градинки и училишта, пазари, здравствени домови до јавни институции, така што повеќето жители пешачат, а суперблоковите се инфраструктура што им олеснува.
Барселона има добро организиран јавен транспортен систем и развиена метро мрежа и околу 250 километри велосипедски патеки, така што целиот град може да се помине со велосипед. Покрај природата и близината, третиот главен принцип на Суперблок е соработката, рече Алсина, објаснувајќи дека е од големо значење луѓето да ги прифатат промените, властите да ги слушаат и да ги реализираат проектите што ги сакаат.
Визијата на новата Барселона подразбира соработка со експерти и активно учество на граѓаните кои можат да дадат свои идеи за тоа како ќе изгледа нивниот крај на посебна платформа и да гласаат за предлозите.
На почетокот имаше многу критики и загриженост од граѓаните, особено од трговците, а само една третина од граѓаните, според истражувањата, беа за Суперблок, додека проектот сега го поддржуваат 70 проценти од луѓето.
Архитектот Неда Костандиновиќ, од градскиот секретаријат за урбана екологија задолжен за промоција на стратегијата Суперблок, рече дека за време на спроведувањето на пилот-проектот во областа Поблену, населението било прилично поделено, но дека нивната вклученост во процесот на одлучување е намалена. уделот на оние кои беа против.
„Со вклучување на населението во дебатата, во процесот на дизајнирање, одлучување како ќе се користи просторот, правите да се чувствуваат дел од трансформацијата и да го засакаат целиот концепт“, рече Костандиновиќ, нагласувајќи дека Superblocks се средство за постигнување подобра квалитетен живот во градот..
