Џулијан Асанж ја помина својата прва ноќ по 14 години како слободен човек во неговата родна Австралија, додека конзервативната опозиција ја предупреди владата во четвртокот да не му приреди херојски добредојде на основачот на Викиликс.
Асанж во средата беше пречекан од толпа поддржувачи во Канбера, откако се изјасни за виновен за кршење на американските закони за шпионажа и беше ослободен од американскиот суд на островот Саипан во Тихиот Океан, откако помина повеќе од пет години во британски затвор.
Неговата сопруга Стела Асанж рече дека е премногу рано да се каже што ќе прави Асанж понатаму и побара да се почитува неговата приватност.
„Џулијан има намера да плива во океанот секој ден. Тој има намера да спие во вистински кревет. Тој има намера да вкуси вистинска храна и има намера да ужива во својата слобода“, изјави таа за новинарите во четвртокот.
Поддржувачите и застапниците на слободата на говорот на Асанж го гледаат како жртва на разоткривање на американските незаконски постапки и потенцијални злосторства, вклучително и во конфликтите во Авганистан и Ирак кога Викиликс објави илјадници доверливи воени документи и дипломатски пораки во 2010 година.
Сепак, американската влада отсекогаш велеше дека неговите постапки биле непромислени и дека тој ги загрозил животите на владините агенти со објавувањето на своето име.
Асанж не зборуваше јавно од неговото ослободување. Во текот на ноќта, судијата во американската сојузна држава Вирџинија официјално ги отфрли сите преостанати обвиненија против него.
Австралиските пратеници бараа ослободување на Асанж веќе неколку години, а неговиот случај е еден од ретките извори на тензии во билатералните односи со САД.
„Некое време затворањето на Џулијан Асанж беше трн во тој однос, едноставно беше на маргините“, рече независниот пратеник Ендрју Вилки, копретседател на парламентарната комисија која се залагаше за ослободување на Асанж.
„Тоа сега е решено, па гледам причина да бидам голем оптимист за билатералните односи. Тој трн е отстранет“, изјави тој за новинарите.
Асанж, кој живееше во еквадорската амбасада во Лондон седум години пред да оди во затвор, се бореше за екстрадиција во Шведска поради наводите за сексуален напад и екстрадиција во САД, каде што се соочува со 18 кривични пријави поврзани со Викиликс.
Нема маченик
Австралискиот премиер Ентони Албанес, кој се залагаше за ослободување на Асанж години пред да дојде на власт во 2022 година, му посака добредојде по телефон. Тој рече дека имал „многу топол разговор“ со Асанж.
Сепак, конзервативната опозиција изрази загриженост за прикажувањето на Асанж како херој, откако тој помина повеќе од 10 години избегнувајќи кривично гонење, а потоа се изјасни за виновен по само едно обвинение за заговор за добивање и откривање доверливи документи за национална одбрана на САД.
Сајмон Бирмингем, лидерот на опозицијата во австралискиот Сенат, го поздрави ослободувањето на Асанж, но рече дека основачот на Викиликс не бил „маченик“ за протекување огромни количини на податоци.
„Тоа не беше новинарски чин. Овие не беа уредувани или организирани текстови. Тоа беше објавување на податоци, објавување на протечени податоци, што имаше последици за начинот на кој САД управуваа со своите операции и агенти поради безбедносните ризици што беа создадени“, рече тој во интервју за Ројтерс.
Тој ги предупреди Албанците да не се сретне со Асанж и рече дека славењето на неговото ослободување веројатно ќе вознемири некои членови на американскиот Конгрес.
„Замислувам дека има неколку луѓе во Конгресот и на други места кои би биле изненадени и би сметале дека е несоодветно што Ентони Албаниз така јавно и лично би го пречекал Џулијан Асанж назад во Австралија“, рече тој.
Министерката за надворешни работи Пени Вонг изјави за ABC Radio дека ослободувањето на Асанж не претставува закана за американско-австралиските односи.
Американскиот Стејт департмент во средата соопшти дека неговата вмешаност во решавањето на случајот на Асанж била ограничена и ја повтори својата позиција дека дејствијата на Асанж го загрозуваат човечкиот живот, иако американскиот судија кој ја прифатил неговата изјава за вина истакна дека немало лични жртви.
Белата куќа на кој било начин не била вклучена во случајот, изјави нејзиниот портпарол за национална безбедност Џон Кирби, додавајќи дека тоа е прашање на Министерството за правда.
