Неодамнешното апсење на млада актерка за поседување таблета бромазепам за која немала рецепт го покрена прашањето во општеството – што ако носите лекови за смирување како редовна терапија, а немате рецепт со вас?
Дигитализацијата влезе во сите сфери на општеството, а хартиените рецепти, барем оние што се спроведуваат преку РФЗО, отидоа во заборав. Се работи по електронски пат, како што лекарот го препишува лекот, пациентот во аптека доаѓа само со здравствена книшка, а рецептот е „видлив“ само во аптека и само додека не се подигне лекот.
Според фармацевтите со кои разговаравме, после тоа не можат ни да го видат – во форма на рецепт може да го видат само списокот на издадени лекови. Приватните рецепти, пак, сè уште се препишуваат на хартиена форма и на нив се евидентира датумот на издавање и количината на издадениот лек, заедно со печатот на аптеката, за граѓаните да можат да ги носат со себе.
Што ако не го донесат? Што ако со себе имате лек препишан од лекар, купен уредно и легално, а немате рецепт? Може ли полицијата да ве уапси?
Фармацевтите велат дека до апсењето на актерката не знаеле за вакви случаи, бидејќи средствата за смирување, тврдат, не можат да се третираат како „наркотични дроги“.
Регистарот на лекови наведува дека дериватите на бензодиазепин, кои вклучуваат диазепам, оксазепам, лоразепам, бромазепам, меѓу другите, се анксиолитици. Значи, лековите кои се препишуваат за лекување, меѓу другото, хипертензија, вртоглавица, несоница, немир, раздразливост…
Меѓутоа, адвокатката Данијела Витковиќ за порталот N1 изјави дека носењето такви лекови без рецепт е кривично дело според член 246А од Кривичниот законик.
Во овој член е наведено дека „тој што неовластено поседува помала количина на супстанции или препарати прогласени за наркотични дроги за сопствена употреба, ќе се казни со парична казна или со затвор до три години, а може да биде ослободени од казната“.
Според неа, практиката и теоријата се во судир.
„Постои листа на лекови кои се сметаат за психоактивни супстанци и чија употреба, употреба, носење е нелегално без соодветен рецепт или медицински извештај. Таа група на лекови е пропишана со Правилник за психоактивни супстанции, како што се, на пример, лоразепам, диазепам… Можна е и злоупотреба, затоа и тие се вклучени во таа група“, вели таа.
Таа додава дека ако имаш рецепт кај себе, тоа не е кривично дело, но посочува и дека во денешно време рецептите се претежно електронски и граѓаните не можат да ги носат со себе.
„Постои можност според Кривичниот законик да се донесе доказ за легално поседување во одреден рок, откако ќе се изврши контролата – рецепт или лекарски извештај, тогаш нема да има кривично гонење“, вели тој.
Иако вели дека според законот полицијата има право на тоа, не се согласува со практиката на приведување и смета дека не треба да се определи полициски притвор.
„Лицето се легитимира, се земаат податоците, што е пронајдено и се одредува рокот за доставување на рецепт или лекарски извештај, а потоа надлежните одлучуваат дали има основа за поведување на постапката“, вели Витковиќ.
МУП не одговори на прашањето на порталот N1 според кој закон се третираат постапките на полициските службеници кога граѓанин има со себе средство за смирување, што треба да покаже и дали се предвидени некакви казни, од 18 јули до објавувањето на овој текст.
Тој посочува дека „непознавањето на законот не ослободува“, но дека пациентите треба да се предупредат дека мора да имаат лекарски извештај со себе или дека може да им биде дозволено да го фотографираат, за да се ослободат од сомнежот. за извршување кривично дело.
Таа напоменува дека има спротивставени мислења за тоа дали овие лекови треба да спаѓаат во групата што треба да се забрани.
На прашањето дали има разлика во зависност од количината на апчиња што ги имате со вас, тој вели дека „има квалификувани облици на криминал, дека некоја околност ги квалификува да бидат посериозни отколку што се“.
„Ако некој има 50 таблети со себе и очигледно ги користи за препродажба, тоа е поинаку отколку кога некој има една или две таблети или една таблета. Има квалификувани обрасци кои квантитативно ја отежнуваат работата“, објаснува таа.
Тој додава, има и судска пракса и вештачење, со кои може да се утврди која количина е за лична употреба, а која е наменета за понатамошна продажба.
