Министрите за надворешни работи на членките на НАТО се собраа оваа недела на неформален состанок во Прага за да разговараат за прашањата од агендата на Алијансата. Средбата е своевидна подготовка за самитот на НАТО што ќе се одржи во Вашингтон од 9 до 11 јули, а една од темите што веќе подолго време кружи меѓу нив е кој би можел да биде наследник на Јенс Столтенберг на функцијата генерален секретар на НАТО алијансата, пишува Euronews.
Тој на оваа функција е од 2014 година и веќе има 4 продолженија на мандатот. Еднаш дури и беше побарано да остане на оваа позиција откако веќе ја прифати функцијата шеф на Централната банка на Норвешка.
Не е ни чудо што никој не сакаше да го замени Столтенберг во време кое, меѓу другото, го означи прекинот на односите со Русија и длабоките трансатлантски тензии со поранешниот американски претседател Доналд Трамп. Столтенберг дури го доби и прекарот „Шепнувачот на Трамп“ поради неговата способност да скротува
Непосредно пред да се објави дека Столтенберг дефинитивно ќе ја напушти функцијата во октомври, германскиот весник „Велт“ објави дека земјите-членки сакале да му дадат можност на Столтенберг да биде на чело на 75-годишнината во Вашингтон во 2024 година, но на неговата сопствена дискреција се шансите тоа да не се случи.
– Ова се најмалку транспарентни од сите избори и се одвиваат преку консултации меѓу моќните нации – изјави претходно за „ФП“ европски дипломат, зборувајќи за процесот на избор на генерален секретар на НАТО.
Сепак, процесот на избор на неговиот наследник е сè само не едноставен. Позицијата генерален секретар на НАТО е една од најпрестижните во светот, но за неа нема точна листа на работни места, како и листа на потребни квалификации. Оние кои ја сакаат позицијата нема да бидат повикани на интервју и не треба да бидат премногу сигурни дека ќе ја добијат.
Генералниот секретар е највисокиот државен службеник на НАТО, а се избира со консензус на членките на воениот пакт. Историски гледано, отсекогаш бил некој кој дејствува како портпарол и регрутира меѓународен персонал, пишува Euronews.
Според долгогодишната традиција која сега е повеќе или помалку формализирана, работата ја врши висока европска политичка личност, а вообичаениот мандат е четири години.
Во пракса, изборот за улогата се одвива преку неформални дипломатски канали – но не е лесно да се најде кандидат прифатлив за сите 32 сојузници.
Нормално, Вашингтон нема кандидат во трката за генерален секретар. Исто така, „ФП“ оценува дека тешко дека Германија и Франција ќе предложат свои кандидати бидејќи и двете земји набргу по почетокот на војната во Украина се обидоа да ја решат ситуацијата по дипломатски пат и оттогаш внимателно ги балансираат своите позиции.
Ако ги исклучиме САД, Германија и Франција, тогаш во трката за генерален секретар на НАТО имаме кандидати од Велика Британија, скандинавските земји, Италија или Источна Европа.
Некои експерти сметаат дека лидер од земја од балтичкиот регион може да биде јасен сигнал до рускиот претседател Владимир Путин дека Алијансата ќе застане зад областа со сета своја сила. Од друга страна, тоа може да биде подеднакво ризичен потег, бидејќи Путин може да го смета ова за премногу агресивно, па евентуалните мировни преговори би биле уште потешки од вообичаеното.
Како можна земја од која би дошол генералниот секретар на НАТО се споменува Канада, чиј главен аргумент е географската оддалеченост од „жешката точка“.
Многу имиња околу прашањето за наследникот на Столтенберг беа и разиграни и пренесени. Некои уште се на листата, додека некои исчезнаа. Претходно фаворити беа данската премиерка Мете Фредериксен и поранешниот британски министер за одбрана Бен Валас, наводно биле поддржани од американскиот претседател, но потоа без дополнително објаснување се повлекле од трката.
