Земјата патува околу Сонцето со голема брзина и ротира околу својата оска, но ние не ги чувствуваме сите овие големи брзини.
На својот пат околу Сонцето, Земјата се движи за речиси 30 километри секоја секунда, патувајќи околу 107.000 километри, што е речиси 15 пати побрзо од најбрзиот авион.
Тој, исто така, ротира околу својата оска доста брзо, точки на екваторот околу 1.670 километри на час, на нашата географска широчина 1.180 километри на час – тоа се брзини што едвај знаеме да ги замислиме во секојдневниот живот.
Можеби сè уште ја знаеме таа помала, 1.100 километри на час, бидејќи тоа се брзините што ги постигнуваат и малку ги надминуваат млазните авиони, веќе не можеме ништо друго, едноставно е превисоко. Можеби лесно можеме да замислиме што би се случило ако од кабината на млазен авион што лета со 1.100 километри на час, се молевме за глава… За секој случај: не го пробувајте тоа.
Но, на Земјата, не ги слушаме сите тие страшни брзини – нема урагани, нема ветрови, нема потреси (тие ветрови и потреси што ги слушаме имаат директни причини на друго место). Како е тоа можно?
Дополнително, секој што некогаш возел на рингишпил (но барем во малку поостра кривина) знае дека во исто време чувствувате сила како ве влече нанадвор, на Земјата, која ротира многу побрзо од која било рингишпил, па затоа не не слушам, за нешто да не повлече кон небото. Како е тоа можно?
Постојат две причини за ова. Првата е дека патеката на Земјата околу Сонцето и нејзината ротација се мазни. „Ако сте во автомобил и возите со постојана брзина на автопат, ако ги затворите очите и ја исклучите бучавата, ќе имате чувство дека стоите во место“, изјави Стефани Депе. Астрономот од опсерваторијата Вера Ц. Рубин во Чиле, изјави за Live Science. Вие само притиснете го копчето, знаете, за да се движите. Бидејќи возилото одржува константна брзина, имате чувство дека не се движи, особено ако патот е мазен и рамен, а суспензијата на автомобилот е доволно добра за да ги апсорбира вибрациите.
Од лекциите на Галилео и Њутн веќе знаеме дека апсолутното движење не постои, вели Грег Гбур, професор по физика и оптика на Универзитетот во Северна Каролина. „Галилео замислил мисловен експеримент во кој се нашол во брод. Бродот плови по мирна вода, во согласност со законите на физиката, нема да забележите никаква разлика во неговата внатрешност во однос на бродот што е закотвен во пристаништето“. Исто како во брод (но во автомобил), сè на Земјата се движи заедно со нас. Ако отворите прозорец од автомобилот на автопатот, милиони молекули на воздух ќе ви удрат во лицето, што ќе го почувствувате како ветер. Но, во автомобил со затворени прозорци, воздухот во него се движи со вас и не го слушате ветерот. Очигледно, атмосферата на нашата планета исто така се движи исто толку брзо како и ние – така што е неподвижна во однос на нас.
Друга причина зошто не ја чувствуваме ротацијата на Земјата е гравитацијата. „Гравитационата сила што не држи на Земјата е многу посилна од силата што би не фрлила во вселената“, објасни Депе. Чувството дека ве извлекуваат од рингишпилот или автомобилот во свиокот е резултат на две сили. Силата што нè турка нанадвор се нарекува центрифугална, а силата што нè принудува да се движиме во круг се нарекува центрипетална. Земјината ротација, исто така, ги повлекува сите нешта нанадвор, но силата што држи сè залепено за земјата (гравитацијата) е посилна од таа сила.
„Гравитациското забрзување на површината на Земјата е приближно 9,8 метри во секунда во секунда (или метри во квадратна секунда), неговото намалување поради ротацијата на Земјата на екваторот, каде што работите се движат најбрзо, е многу мало, 0,03 метри во секунда во секунди, што е мерливо, но многу малку во споредба со гравитацијата што ја слушаме, затоа и не го забележуваме ова намалување“, рече Гбур. Поради ова намалување на гравитациското забрзување на екваторот, ние сме малку повисоки и малку полесни, но не одете на екваторот ако сакате да пораснете или да изгубите тежина. Никој нема да забележи. Ниту вие.
Тие лесно би можеле да кажат дека гравитационата сила не принудува да паднеме кон центарот на земјата (земјата не спречува) со гравитациско забрзување, центрипеталната сила не принудува да орбитираме околу оската на Земјата заедно со земјата и сè друго, центрифугалната сила попрво би фрлила нас во вселената. За наша среќа, сите овие сили се избалансирани една со друга и на тој начин остануваме на своето место. Да беше поинаку, немаше да има ниту Земјата ниту нас.
Силно би го почувствувале движењето на Земјата доколку наеднаш запре, како што веќе пишувавме. Но, тоа речиси сигурно нема да се случи. Па, ви посакуваме мирно возење.
