Употребата на јаглен како извор на енергија повлекува бројни последици, пред се преку загадување на воздухот, водата и почвата. Цената на нашата зависност од јаглен ја плаќаме секој ден, како поединци и како општество, пишува порталот Клима 101.
Поминаа повеќе од две години од неуспехот на термоцентралата „Никола Тесла“ во декември 2021 година, што заедно со тогашната криза и другите несреќни околности придонесе Србија да потроши повеќе од 800 милиони евра за набавка на струја. во 2022 година.
Во тоа време, се разбира, целото општество зборуваше за јаглен, и за штетите од неуспехот и кризата, пишува Клима 101.
Но, штетата се јавува и кога нема дефекти или кризи, туку во сосема нормални, секојдневни услови. Кои се вистинските последици од експлоатацијата и согорувањето на јаглен во Србија?
ММФ проценува дека нашата зависност од јаглен не чини 7 милијарди долари само во 2022 година.
Како што проценува Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) во својот глобален извештај за субвенции за фосилни горива, покрај 600 милиони евра експлицитни субвенции за потрошувачка на електрична енергија, во текот на 2022 година Србија имплицитно субвенционирала јаглен со дури седум милијарди долари (од вкупно 8,6 милијарди долари од вкупните имплицитни субвенции за фосилни горива).
Во оваа терминологија, експлицитни субвенции се она што обично го подразбираме под субвенции: државни расходи за фосилни горива, односно, како што е опишано од ММФ, кои наплаќаат под реалната цена за снабдување со енергија. Тие вклучуваат на пр. и субвенции со кои Србија ја одржува една од најниските цени на струјата во Европа.
Имплицитните субвенции, од друга страна, ги вклучуваат сите останати, често невидливи трошоци за користење на фосилни горива, а на глобално ниво дури 60% од овие субвенции се штета за здравјето на луѓето и животната средина предизвикани од климатските промени и воздухот. загадувањето, кое е предизвикано од согорувањето на фосилните горива, пишува порталот.
Еден пластичен пример за имплицитни субвенции се медицинските трошоци за лекување на болести предизвикани од аерозагадувањето (предизвикано, меѓу другото, од термоелектраните).
Без разлика дали го плаќаат граѓаните или државата, тоа се трошоци кои влегуваат во вкупниот трошок за користење на јаглен, само што ние не ги плаќаме на мостот, односно преку цената на јагленот или струјата, туку на мостот, т.е. преку трошоците за лекување. Имплицитно ги субвенционираме, и на безброј други слични начини.
Се разбира, таквата единствена пресметка е огромна и неверојатно сложена, па дури и сумата што ја нуди ММФ треба да се гледа реално: седум милијарди долари во 2022 година се само проценка на нивните експерти. Но, кога станува збор за вкупните трошоци за јаглен, тоа е најдобрата бројка што ја имаме.
И со седум од вкупно 8,6 милијарди долари, колку што се проценетите субвенции за сите фосилни горива (вклучувајќи нафта и гас), проценките на ММФ исто така ни кажуваат дека јагленот е недвосмислено најскапиот и најштетен извор на енергија што го користиме во Србија.
