Војното поттикнување на земјата од страна на рускиот претседател Владимир Путин ги поттикна лидерите на Европската унија да направат планови за проширување на нивниот сојуз. Во тек се плановите кои треба да вклучат осум нови членови од досегашните 27.
Но, историскиот стремеж за проширување носи свои ризици за ЕУ, пишува Политико, додавајќи дека вклучувањето на нови држави може да ја отвори Пандорината кутија полна со предизвици. Ќе бидат потребни сеопфатни внатрешни реформи, а тоа најверојатно ќе предизвика повеќегодишен токсичен конфликт меѓу сегашните членки на ЕУ.
И покрај болната сложеност на секој процес на проширување, руската агресија убеди некои влади на ЕУ дека не можат да си дозволат да чекаат.
„Сега е моментот да бидеме храбри и да го промениме нашиот пристап кон проширувањето, да ги вклучиме шесте земји од Западен Балкан, Украина и Молдавија во нашето семејство“, изјави австрискиот министер за надворешни работи Александар Шаленберг за Политико.
Тој додаде дека проширувањето не е само бирократски потфат. „Се работи за извоз и зачувување на одреден модел на живот на слободни, отворени западни демократии.
Проширувањето се очекува да биде тема на годишниот говор на претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен за состојбата на ЕУ на 13 септември. Министрите за европски прашања од 27 главни градови на Унијата, исто така, треба да се осврнат на ова прашање на состанок на крајот на октомври, изјавија анонимно двајца високи дипломати на ЕУ. Што е најважно, Германија и Франција се чини дека се за.
Седумгодишен мандат
Едно прашање е тајмингот. Претседателот на Советот на ЕУ, Шарл Мишел, повика нови членки да бидат примени во блокот до 2030 година. Францускиот претседател Емануел Макрон ја поддржува идејата за етапно проширување, при што земјите прво ќе добијат пристап до единствениот пазар пред да станат полноправни членки на ЕУ.
Шаленберг ја подигна можноста да им се дозволи на земјите-кандидати да бидат набљудувачи во Политичкиот и безбедносен комитет на ЕУ (ПСЦ), тело со седиште во Брисел каде се носат одлуките за надворешна политика.
Овие обновени напори за проширување на блокот се први такви обиди од 2013 година, кога Хрватска стана членка на ЕУ. Преговорите за членство на Турција завршија со тоа што тогашниот француски претседател Никола Саркози отворено и кажа не на Анкара во 2011 година.
Но, ако сакаат да ги остварат своите амбиции, лидерите на ЕУ ќе мора да се справат со акутните проблеми со растот. Дебатата најверојатно ќе биде вжештена меѓу европските престолнини бидејќи официјалните лица ја разгледуваат соодветноста на земјите кандидати. На пример, загриженоста за корупцијата во Украина расте.
Корупцијата
„Сакаме да и дадеме позитивен сигнал на Украина, но работите како овој предлог да им се даде на (украинските) разузнавачки служби поголеми овластувања во врска со корупцијата може да испратат погрешна порака“, рече западноевропскиот дипломат, додавајќи дека Украина е „многу корумпирана земја“. ”
Понатаму, едно од клучните прашања ќе биде извозот на жито од Украина, кој може да ја преплави ЕУ и да ги удави силно субвенционираните земјоделци во блокот. Проширувањето на Унијата ќе предизвика серија внатрешни реформи – од преглед на Заедничката земјоделска политика на ЕУ, редизајн на долгорочниот буџет на блокот и преобликување на процесот на одлучување.
Дополнителен проблем е тоа што проширувањето на ЕУ би можело да го помести центарот на гравитација на блокот кон исток, потенцијално разблажувајќи го традиционално одлучувачкото влијание на Франција и Германија врз клучните одлуки. Група пратеници на ЕУ веќе подготвуваат далекусежни планови за промена на договорите за кои тврдат дека се неопходни за проширувањето.
Референдум?
Сепак, таквата промена на договорот ќе биде макотрпен процес кој ќе бара референдуми во неколку земји од блокот. Дополнително, дипломат од ЕУ рече дека нема мнозинство во Советот што е заинтересирано за промена на договорот.
Дебатата за проширување треба да се интензивира во наредните месеци, при што Мишел планира да се сретне со лидерите на ЕУ во мали групи пред самитот во октомври во Шпанија за да ги собере нивните ставови за проширувањето.
И покрај интензивниот фокус на Украина, и помалите земји кандидати притискаат на вратата на блокот, па косовскиот претседател Вјоса Османи, чија земја минатата година официјално аплицираше за членство во ЕУ, претпазливо го поздрави обновениот фокус на проширувањето на Унијата. „Веруваме дека во интерес на сите е сите земји од Западен Балкан да се приклучат на блокот.
Сепак, таа нагласи дека не се подготвени вечно да чекаат ЕУ да се предомисли. „Тешко е да не бидете нетрпеливи, особено кога правите сè што ќе ви биде побарано, а потоа ништо не се случува.
