Србија денеска одбележува 21 година од атентатот на Зоран Ѓинѓиќ, првиот демократски избран премиер на Србија по падот на режимот на Слободан Милошевиќ во 2000 година, кој се залагаше за демократски реформи и влез на Србија во Европската унија, но атентатот ги запре тие процеси.
На 12 март 2003 година, Ѓинѓиќ беше убиен од снајпер во дворот на владината зграда, сред бел ден. Тој подоцна им подлегнал на повредите во болница. Ранет е и неговиот телохранител. Истата година пропаднаа дури четири обиди за негово убисто, последниот само неколку недели пред фаталниот напад.
Актерот Бранислав Лечиќ се присети на своето пријателство и последната средба со Зоран Ѓинѓиќ на местото каде што неколку часа подоцна бил убиен.
– Се видовме 30 часа пред неговата смрт, во кабинетот на Владата на Србија. Разговаравме за програмата што ја направив…Кога дојдов, разговаравме два и пол часа. Доживеав атмосфера која ја припишав на неговата болка од повреда на ногата, а потоа сфатив дека е свесен дека смртта е близу. Тоа чувство беше неспоиво со него. Имаше разговори со Солана, Блер и Шредер. Фокусот беше на Косово – раскажува српскиот актер.
Лечиќ се присетува деказабележал уште еден необичен момент во нивниот последен разговор.
– Кога дојде крајот на нашиот разговор во кој не решивме сè, одевме заедно до автомобилот и точно на местото каде што подоцна беше убиен, го прашав кога ќе се сретнеме повторно, тој со насмевка рече: Еден ден! Подоцна емоционално сфатив колку бил симболичен тој момент, тој се збогуваше на истото место каде што беше убиен. Тоа постојано ми се враќаше во соништата – вели Лечиќ.
По победата на Демократската опозиција на Србија (ДОС), предводена од Демократската партија (ДС) на Ѓинѓиќ на изборите во декември 2000 година, 48-годишниот Зоран Ѓинѓиќ го презеде раководството на владата во јануари 2001 година. Докторот по филозофија, кој студирал во Германија, ужива висок углед во странство. Тој вети инвестиции и радикална реформа на државата и општеството, што требаше да се уреди според западниот модел.
Иницираше реформи, но се сретна со противници од редовите на опозициските партии и поединечни членови на ДОС. Голема пречка беше и тоа што државните структури на кои почиваше режимот на Милошевиќ беа зачувани во речиси непроменет состав.
Неговата влада соработуваше со Хашкиот трибунал за воени злосторства на територијата на поранешна Југославија и му предаде неколку обвинети, меѓу кои и поранешниот претседател на Србија Милошевиќ. По повеќе од две години на функцијата, спрегата на политиката и криминалот го организираше неговото убиство.
Го извршија припадници на злогласната елитна полициска специјална единица ЈСО, т.н Црвените беретки и една од двете најсилни криминални групи во Белград, Земунскиот клан.
Заменик-командантот на Црвените беретки, Ѕвездан Јовановиќ, кој го застрела премиерот, е осуден на 40 години затвор за неговото убиство во 2009 година.
За организирање на атентатот на истата казна е осуден и поранешниот командант на црвените беретки, Милорад Улемек Легија. Јовановиќ тврдеше дека убиството го извршил по наредба на Легијат, кој му кажала дека Ѓинѓиќ имал намера да ги екстрадира членовите на Црвените беретки на Хашкиот трибунал.
На повеќегодишна затворска казна се осудени вкупно 12 лица, од кои тројца веќе ја одлежале казната. На денот на атентатот во Србија беше прогласена вонредна состојба и беше покрената операцијата Сабја, досега најголемата полициска акција против организираниот криминал.
Приведени и испрашувани се речиси 10.000 луѓе, од кои околу илјада се приведени. До денес не е разјаснета политичката позадина на убиството, како и разрешувањето на судијата и обвинителот во текот на судењето и заплашувањето и убиството на двајца сведоци.
