Сексуалното насилство е едно од најтешките кривични дела, но проблемот е што голем број пресуди го минимизираат доживеаното насилство и ја префрлаат одговорноста од насилникот на жртвата, беше истакнато во средата на тркалезната маса по повод Меѓународен ден против насилството врз жените 25 ноември.
Сексуалното насилство е една од двете основни облици на родово базирано насилство во која најчести жртви се жените, а најчести сторители се мажите, но тоа е тема за која недоволно се зборува и не се знае неговата вистинска распространетост. Проблем е немањето систематска превенција, судски постапки, необразование, но и ставовите на општеството.
Од значителните измени на Кривичниот законик во 2013 година, бележиме зголемување на бројот на пријавени кривични дела против сексуалната слобода и сексуалната злоупотреба и експлоатација на деца – од 740 на 1.224, беше посочено.
„Еден од основните проблеми е тоа што е едно од најтешките злосторства што е опкружено со неверојатен број на предрасуди кои го минимизираат доживеаното насилство и ја префрлаат одговорноста од насилникот на жртвата“, рече Маја Мамула, координаторка на Женската организација. Соба, која е коорганизатор на тркалезната маса.
Таа посочи дека оваа година е значајна за темата сексуално насилство, бидејќи сме во процес на донесување на Националниот план за сузбивање на сексуалното насилство и сексуалното вознемирување, се менува и Протоколот за справување со сексуалното насилство и се работи е формирана група во Министерството за правда и администрација, која работи на серија измени на закони поврзани со родово засновано насилство.
Мамула ја предупреди дека сексуалното насилство сè уште е тема која е надвор од фокусот, а не се знае вистинската застапеност на ова насилство, со оглед на тоа што жртвите во повеќето случаи молчат за насилството што го доживеале. Од друга страна, извештајот често секундарно го трауматизира лицето кое преживеало сексуално насилство, додека судските постапки се долготрајни и фокусирани на правата на обвинетиот и најчесто резултираат со многу ниски казни.
Љубичиќ: Зголемен бројот на пријави за сексуално насилство
Ставовите и однесувањето на заедницата, односно општеството засновано на предрасуди, ги стигматизира жртвите, а дел од медиумите кои бесчувствително известуваат за оваа тема придонесуваат и да не се слуша гласот на жртвите, рече Мамула.
Вишња Љубичиќ, Народен правобранител за родова еднаквост, оцени дека големиот пораст на бројот на пријави за жртви на сексуално насилство што ги добива нејзината канцеларија е резултат на иницијативата „И јас“, различни едукации, анонимизирање на извештаите и правни случувања.
Внимание привлече и сајбер насилството кое најмногу ги погодува младите, особено жените, а кое покрај сексуалното насилство доведува и до зголемен број на трговија со луѓе, особено жени и дополнителна виктимизација во работната или образовната средина.
Народниот правобранител за деца од Хеленац, Пирнат Драгичевиќ, истакна дека секое петто дете во Европа е жртва на сексуална злоупотреба, а не е многу поразлично ниту во Хрватска.
Таа додаде дека во 2021 година 804 деца биле жртви на сексуална злоупотреба и предупреди дека само 10 отсто од таквите случаи се откриени. Причината за тоа е што децата тешко се отвораат и понекогаш се заштитнички настроени кон сторителите, кои често се нивни доверливи, а новите технологии ја отежнуваат ситуацијата.
Рада Бориќ, претседателката на Комитетот за родова еднаквост на Град Загреб, кој е коорганизатор на тркалезната маса, истакна дека насилството врз жените е важна тема – не само физичко и сексуално, туку и економско, а таа ги нагласи и постарите жени кои доживуваат насилство и во институциите и од членовите на семејството.
