Унгарскиот популистички премиер Виктор Орбан во средата објави дека воведува нов корпоративен данок за да одговори на зголемените цени поврзани со војната во Украина и да ги финансира новите трошоци за одбрана.
Орбан објаснува дека новиот данок се однесува на „банките, осигурителните компании, трговците на големо, малопродажните синџири и енергијата, телекомуникациите и авиокомпаниите“.
Унгарскиот премиер ќе им го одземе дополнителниот профит на мултинационалните компании и ќе го уплати во државниот буџет. Вака издвоените пари годинава и во 2023 година ќе се искористат за две работи: за зајакнување на армијата и за ограничување на цената на енергијата и водата.
Што е сепак дополнителна добивка?
Во хрватскиот јавен простор често се слуша терминот „дополнителен профит“, но за што се работи?
Според хрватскиот речник, дополнителната добивка се дефинира како заработка поголема од нормалната, дел од добивката врз основа на пониски трошоци за производство во споредба со просечните трошоци или како заработка остварена врз основа на некоја понапредна технологија во споредба со просекот. Со други зборови, компанијата која инвестираше во подобра технологија и ја подигна продуктивноста, сега ќе му предаде дел од заработката на Виктор Орбан бидејќи тој смета дека тие заработуваат премногу, пишува тпортал.
Колку е „нормална“ заработка и како да се одреди тоа е исто така невозможна мисија бидејќи секоја компанија мора да ги земе предвид спецификите на пазарот на кој работи, спецификите на индустријата, цената по која компанијата се задолжува, каматните стапки, даночни стапки и други фактори. Компанија која инвестирала милијарди евра во технологија и вработени за да ја произведе вакцината против Ковид, сигурно ќе заработи многу повеќе (или инвеститорите ќе го очекуваат тоа) отколку компанија која произведува работни обувки, на пример.
Екстрапрофит е термин измислен од Карл Маркс во неговото дело Капитал, каде што го нарекол „суперпрофит“. Маркс го замислуваше суперпрофитот како критика на капитализмот затоа што го реализираат технолошки напредни претпријатија, претпријатија со натпросечна продуктивност или монополисти.
Маркс не навлегува во многу детали, па дефиницијата остана отворена за толкувања кои следат до ден-денес. Така, првиот советски лидер Владимир Ленин додаде дека дополнителниот профит што западните компании го прават на грбот на работниците во колониите во трети земји. Дома, Здружението на франци често можеше да се слушне како ги напаѓа банките за „дополнителен профит од заемите во швајцарски франци“, додека економските аналитичари често коментираа како да се спречи дополнителен профит во трговијата со нафта или храна.
Во основа, Орбан уште еднаш се приклони кон популизмот и му сврте грб на пазарот, кој реагираше очекувано. Вредноста на форинтата во однос на еврото утринава веќе падна, достигнувајќи ново ниско ниво во последните пет години.
