Смртта на најстарата личност на светот на 118-годишна возраст повторно ја разгоре дебатата која ги поделува научниците со векови: дали постои ограничување колку долго може да живее здрава личност?
По смртта на француската калуѓерка Лусил Рандон минатата недела, шпанската прабаба Марија Брањас Морера, која има 115 години, сега ја носи титулата најстара личност на светот, според Гинисовата книга на рекорди.
Францускиот натуралист Жорж-Луј Леклер од 18 век, познат како Конт де Бусон, верувал дека здрава личност може да живее најмногу до сто години.
Оттогаш, напредокот во медицината и подобрите услови за живот ја поместија таа граница веќе неколку децении.
Нова пресвртница беше поставена во 1995 година кога Французинката Жан Калмент го прослави својот 120-ти роденден.
Калмент почина две години подоцна на 122-годишна возраст. Таа се уште официјално се смета за најдолговечната личност што некогаш живеела.
Според податоците на ОН, во 2021 година во светот имало 593.000 луѓе постари од сто години. Пред една деценија ги имаше 353.000.
Бројот на стогодишници се очекува да се зголеми повеќе од двојно во следните десет години, според агенцијата Статисти.
И грофот де Буфон би бил изненаден од зголемувањето на бројот на луѓе постари од 110 години. Нивниот број пораснал во 80-тите години на минатиот век.
Природна граница 115 години?
Значи, колку долго може да живее човек? Научниците не се согласуваат околу ова, а некои веруваат дека животниот век на нашиот вид е строго биолошки ограничен.
Во 2016 година, генетичарите објавија во списанието Nature дека немало подобрување во животниот век на човекот од доцните 1990-ти.
Анализирајќи ги глобалните демографски податоци, тие откриле дека максималниот животен век е намален по смртта на Калмент, иако во светот има повеќе постари луѓе.
„Тие заклучија дека човечкиот животен век има природна граница и дека долговечноста е ограничена на околу 115 години“, изјави францускиот демограф Жан-Мари Робин за АФП.
„Но, таа хипотеза е делумно оспорена од многу демографи“, рече Робин, експерт за стогодишници во медицинскиот истражувачки институт INSERM.
Во 2018 година, истражувањето покажа дека стапката на смртност, иако се зголемува со возраста, се намалува по 85-годишна возраст.
Околу 107-годишна возраст, стапката на смртност достигнува врв од 50 до 60 проценти годишно. „Според таа теорија, ако имате 12 луѓе на возраст од 110 години, шест ќе живеат до 111, тројца до 112 години и така натаму“, рече Робин.
Игра со бројки
Но, колку повеќе луѓе над 110 години, таканаречените суперстогодишници, толку се поголеми шансите неколку од нив да доживеат рекордна возраст.
Ако имате 100 суперстогодишници, „половина ќе доживее 111, а четвртина ќе доживее 112 години“, рече Робин.
„Благодарение на „ефектот на волумен“, веќе нема фиксни граници за долговечноста“.
Но, Робин и неговиот тим оваа година објавуваат истражување кое ќе покаже дека стапката на смртност продолжува да расте по 105-тата година, намалувајќи го тој прозорец уште повеќе.
Дали ова значи дека постои ограничување на долговечноста? Робин не сака да оди толку далеку.
„Медицинските откритија ќе продолжат, како и секогаш, и малку по малку здравјето на најстарите ќе се подобрува“, рече тој.
И другите експерти се внимателни во однос на прогнозите.
„Засега нема дефинитивен одговор“, рече Франс Месле, демограф во Францускиот институт за демографски истражувања (ИНЕД).
„Дури и да ги има повеќе, бројот на луѓе кои живеат до длабока старост е сè уште прилично мал и сè уште не можеме да направиме значајна статистичка проценка“, рече таа.
Затоа може да биде неопходно да се чека поголем број луѓе постари од 110 години за да се тестира „волумен ефект“.
И, се разбира, некои идни медицински откритија наскоро може да променат сè што знаеме за смртта.
Ерик Буланже, француски лекар кој е специјализиран за стари лица, рече дека „генетската манипулација“ може да им овозможи на некои луѓе да живеат до 140 или дури 150 години.
