Познато е дека ракот на дебелото црево (колоректалниот карцином) е едно од најчестите малигни заболувања во развиениот свет, вклучително и во Хрватска.
Не можеме да ја промениме генетиката, но сепак постојат неколку начини на кои можете значително да го намалите ризикот за вашето здравје. Истражувањата покажуваат дека навиките поврзани со исхраната, тежината и физичката активност се силно поврзани со ризикот од болести, а не треба да заборавиме дека ваквите здрави навики можат поволно да влијаат и на појавата на други неповрзани болести.
1. Учествувајте во програма за рано откривање на рак на дебелото црево
Скринингот може да ја открие болеста пред пациентот да забележи симптоми. Ракот на дебелото црево најчесто произлегува од полипи кои можат да се отстранат пред да се развијат во рак, а дури и ако веќе се развил ракот, постои шанса да се открие во порана фаза кога третманот е многу поуспешен. Во Хрватска од 2008 година на секои две години се упатуваат луѓе на возраст меѓу 50 и 74 години на тест за окултно крварење во измет. Пациентите со позитивен резултат дополнително се упатуваат на колоноскопија.
2. Јадете повеќе зеленчук, овошје и цели зрна
Таквата диета е поврзана со намален ризик од болести. Јадете помалку црвено (телешко, свинско, јагнешко) и преработено месо, што од друга страна го зголемува ризикот.
3. Редовно вежбајте
Луѓето кои водат седентарен начин на живот се изложени на зголемен ризик од развој на рак на дебелото црево. Зголемувањето на вашата активност може да го намали вашиот ризик.
4. Внимавајте на вашата телесна тежина
Мастите и дебелината го зголемуваат ризикот од развој и смрт од колоректален карцином. Поздравата исхрана и редовното вежбање може да ви помогнат да одржите здрава тежина.
5. Не пушете
Долгорочните пушачи се разболуваат и умираат почесто од рак на дебелото црево. Контактирајте со нас ако ви треба помош за откажување од пушење.
6. Конзумирајте алкохол во умерени количини
Се препорачува да се консумираат најмногу до два пијалоци дневно за мажи и еден за жени.
За потсетување, во Хрватска, ракот на дебелото црево е втора причина за смрт од малигни неоплазми, кај мажите зад ракот на белите дробови, а кај жените пред ракот на дојка (во 2019 година, за прв пат пред ракот на дојка). Во вкупниот број на новозаболени од рак, околу 15% од мажите и 13% од жените се дијагностицирани со рак на дебелото црево. Годишно се дијагностицираат околу 3.500 нови пациенти, но кај повеќе од половина од нив болеста веќе се проширила на околните или далечните органи. Процентот на напреднат карцином кај луѓето со ректален карцином е особено висок. Имено, делумна причина е доцното одење на преглед и покрај симптомите како запек или видлива крв во столицата или ненавремено упатување на преглед на лица кои видно крварат со верување дека се работи за хемороиди.
Во 2017 година, рак на дебелото црево е откриен кај 3.659 луѓе (2.143 мажи и 1.516 жени), а во 2019 година, 2.095 луѓе (1.258 мажи и 837 жени) починале од оваа болест, што ја прави шеста водечка причина за смрт во Хрватска. За да се покаже важноста на оваа болест, тоа значи дека секој ден 10 луѓе дознаваат дека имаат рак на дебелото црево, а 6 умираат од оваа болест.
Познавањето на ефективни превентивни мерки, напредокот во терапевтските и дијагностички процедури (како полипектомија), подобрувањето на квалитетот на предоперативната проценка и терапијата (радиотерапија и хемотерапија) се докажани дека го намалуваат и морбидитетот и морталитетот. Научното истражување, во кое е извршено тестирање на крв во столицата на голем број жители, покажа дека е можно да се намали смртноста од рак на дебелото црево (објавено во 1993 година), пренесува Ординација.
