За земјотресот во Турција во Нови Дан зборуваа д-р Ана Младеновиќ, научен соработник на Рударско-геолошкиот факултет и д-р Драган Миловановиќ, вулканолог и геолог. Младеновиќ рече дека тоа не ја изненадило, а Миловановиќ објаснува дека „треба да се земе предвид просторот во кој се случило“.
Младеновиќ вели дека „не била изненадена“ кога видела дека таму се случил земјотресот.
„Иако веднаш, штом ја видов јачината, помислив колку е страшно. Потоа подоцна ги видов снимките и фотографиите, навистина е катастрофа, иако беше очекувано и не не изненади, никој од геолозите“, вели тој.
Турција, објаснува тој, се наоѓа во исклучително активна област, тектонски гледано.
„Самата Турција лежи на плочата од Анадолија, која некако е сместена меѓу две поголеми чинии. На исток од анадолската плоча се наоѓа арапската плоча, која е многу активна и се движи кон север, што е она што ја предизвикува активноста. Не е неочекувано, сето тоа го знаеме, има податоци за движењата на ГПС станиците кои го снимаат движењето на арапската плоча, затоа знаеме колкава активност има, секако не би можеле точно да кажеме дека ќе има земјотрес со јачина од 7,8 степени. „Ниту еден сеизмолог нема да ви каже со сигурност дека тоа ќе се случи денес или утре“, вели таа.
Миловановиќ вели дека во Јапонија е друга приказна – многу поопасна, поинтензивна и почеста.
„Треба да се земе предвид областа во која се случи, сето тоа со скромен стандард, голем број луѓе… Ако куќите се со скромен квалитет“, вели тој.
Младеновиќ објаснува дека има две работи кои водат до тоа овој земјотрес да биде посмртоносен и да има поголема разорна моќ отколку во Јапонија, иако таму е поголема магнитудата.
„Првата е дека Јапонија и Турција се неспоредливи по градба. Во Јапонија кога ќе се случи земјотрес со јачина од 6 степени, таков што веројатно би уништил дел од градот кај нас, луѓето таму само чекаат да помине. Сите згради се градат како што треба, во Турција степенот на градба е веројатно ист како кај нас, има прописи, сите мора да ги почитуваме европските регулативи, но веќе знаете како е овде, веројатно и таму е исто. ” таа рече.
Тој објаснува и дека земјотресот бил на релативно мала длабочина, па деструктивниот ефект бил многу поголем отколку да се случел подлабоко.
Енергијата, вели тој, се акумулира во текот на илјадници и десетици илјади години за таков силен земјотрес.
Миловановиќ вели дека секоја плоча носи соодветна компензација и одредена количина на енергија што се акумулира.
„Ако земјотресот е плиток, енергијата се ослободува полесно и е поинтензивна. Каков камен има, колку вода има, каква е структурата, се беше во право овде. Овде имаше плиток земјотрес, под дваесетина километри, карпите овде се основни, срушени, тешки, туркани, тоа е многу сложена приказна, а ние сме во рутина“, вели тој.
Тој посочува дека многу луѓе од нивната професија сега се исклучително ангажирани и концентрирани.
„Земјата има свое време, кое се мери во илјадници, што е со нас, стотици години, и тоа е ако живееме. Тој временски интервал за геологијата е само момент“, вели тој.
Младеновиќ вели дека луѓето често ја прашуваат зошто земјотресите се случуваат ноќе.
„Нема врска, дури и да можевме да одредиме каков ќе биде односот дали е ден или ноќ, дали ќе врне или не, тоа се феномени кои можат да се случат само случајно, земјотресите се под влијание на тектонската енергија, а не дали е ден или ноќ и какви се временските услови“, вели таа.
Сепак, Миловановиќ објаснува дека, ако „нема земјотреси, нема вулкани, нема да има живот каков што го знаеме на нашата планета“.
